Ο Σαμαράς; «Υπερβολικά διστακτικός τους έξι τελευταίους μήνες πριν τις εκλογές.» Ο Τσίπρας; «Δεν είναι διεφθαρμένος όπως οι προηγούμενοι», «δεν είναι επαναστάτης», αλλά «δεν ξέρει από διακυβέρνηση». Ο Βαρουφάκης; «Έπαιζε έναν ρόλο, δεν διαπραγματευόταν, ροκάνιζε τον χρόνο».
Τρίτη βράδυ, λίγες ώρες πριν την επίσκεψη Ολάντ στην Αθήνα, το γαλλογερμανικό κανάλι ΑRΤΕ μεταδίδει ένα πολιτικό ντοκιμαντέρ για την Ελλάδα. Τίτλος: «η επόμενη μέρα». Τρία πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στο δράμα του επταμήνου των διαπραγματεύσεων με τη νέα ελληνική κυβέρνηση- Μοσκοβισί, Σόιμπλε και Γιούνκερ- αφηγούνται την ιστορία από την δική τους πλευρά και κρίνουν τα έργα και τις ημέρες των Ελλήνων συνομιλητών τους. Χωρίς περιστροφές. Παρακολουθώντας την αφήγηση σκέφθηκα αυθόρμητα ότι αν έπρεπε να δώσω έναν τίτλο στο τρίο, θα ήταν: «ο καλός, ο κακός και ο αισθηματίας»...
Η αφήγηση των τριών διασταυρώνεται. Ο Σόιμπλε επιβεβαιώνει ότι την κυβέρνηση Σαμαρά την είχαν ξεγραμμένη. Ο Μοσκοβισί λέει, επιπλέον, ότι «η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ έρχεται από μακριά, από την αδυναμία των προηγούμενων κυβερνήσεων να αλλάξουν τη χώρα». Ο Τσίπρας, όμως, παρεμβαίνει ο Γιούνκερ, «έκανε καμπάνια υποσχόμενος πράγματα μη συμβατά με τη συμμετοχή στο ευρώ». Τον είχα προειδοποιήσει, λέει ο Σόιμπλε, πριν τις εκλογές πως «αν υπόσχεστε στους ψηφοφόρους σας ότι θα μείνετε στο ευρώ χωρίς να εφαρμόσετε τους όρους των προγραμμάτων βοήθειας, τους δίνετε μια υπόσχεση που δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε». Αρα; Άρα, κατά τον Σόιμπλε, ο Τσίπρας «ήξερε ότι δεν θα μπορούσε να τηρήσει την υπόσχεσή του να μείνει στο ευρώ χωρίς να αποδεχθεί ένα πρόγραμμα, χρειαζόταν, λοιπόν, να κερδίσει χρόνο». Ο Μοσκοβισί συμφωνεί.
Αφηγείται πως ο Βαρουφάκης ροκάνιζε τον χρόνο αρνούμενος να διαπραγματευθεί, σε συνεννόηση με τον Τσίπρα, αναπτύσσοντας ανεδαφικές θεωρίες, με την ελπίδα ότι στο τέλος του χρόνου, τον Ιούνιο, οι Ευρωπαίοι θα υποχρεωθούν σε υποχωρήσεις. Αυτή ήταν η στρατηγική; «Όχι», παρεμβαίνει ο Γιούνκερ. «Δεν είχαν καμία στρατηγική, αυτοσχεδίαζαν από ημέρα σε ημέρα. Κι ύστερα ήρθε το δημοψήφισμα. «Ο Γιούνκερ» - λέει ο Μοσκοβισί- «πληγώθηκε, αισθάνθηκε προδομένος». Κι ύστερα ήρθε η απειλή Σόιμπλε. Το Grexit. Και η αναδίπλωση.
Όταν οι πρωταγωνιστές μιας κρίσιμης περιόδου αποφασίζουν να μιλήσουν, το ενδιαφέρον όσων λένε είναι προφανές. Αλλά όταν πρόκειται για πρόσωπα που παραμένουν ενεργά σε ένα δράμα που συνεχίζεται, πρέπει κανείς να ψάξει όχι την ειλικρίνεια των εξομολογήσεων, αλλά το μήνυμα που στέλνουν με την αφήγησή τους.
Τα μηνύματα είναι τρία. Μήνυμα Μοσκοβισί: Θα στηρίξω όσο μπορώ την κυβέρνηση Τσίπρα, γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική. Οι προηγούμενοι έχουν αποτύχει. Αν κάποιος μπορεί ν' αλλάξει την Ελλάδα, αυτός είναι ο Τσίπρας. Μήνυμα Γιούνκερ: Θα στηρίξω, αλλά δεν έχω ξεχάσει και δεν έχω συγχωρήσει. Μήνυμα Σόιμπλε: Εξακολουθώ να πιστεύω ότι θα ήταν προτιμότερο για την Ελλάδα να διορθώσει την οικονομία της μέσω μιας υποτίμησης του νομίσματός της εκτός ευρώ. Όταν το πρότεινα, τον Ιούλιο, είχα την συμφωνία των 15 από τους 18 υπουργούς (πλην Γαλλίας, Ιταλίας και Κύπρου). Αλλά θα το ξαναθέσω, αν μου δοθεί ευκαιρία. Και τότε μπορεί να έχω ομοφωνία.
Αυτό το τελευταίο μήνυμα- σε πολύ ελεύθερη απόδοση- μου φαίνεται και το πιο σημαντικό απ' όλα. Αυταπάτες δεν δικαιολογούνται.