Το ημερολόγιο του 10χρονου Ανδρέα Γιαννόπουλου και το όνειρό του να δημιουργήσει έναν Σύλλογο που θα βοηθά όλα τα παιδιά που έχουν ανάγκη, ήταν και η αφορμή και η αιτία για να δημιουργηθεί το «Χαμόγελο του Παιδιού». Κάπως έτσι, 19 χρόνια πριν δημιουργήθηκε ένας εθελοντικός οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που θέλει να φέρει το χαμόγελο σε όλα τα παιδιά που το έχουν ανάγκη. Άλλωστε, όπως ο ίδιος ο Ανδρέας είχε γράψει: «Ελάτε, λοιπόν, να βοηθήσουμε. Αν ενωθούμε όλοι θα τα καταφέρουμε». Ο κ. Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, πρόεδρος του Χαμόγελου, μιλά στην HuffPost Greece για το «Χαμόγελο του Παιδιού», τις δράσεις τους και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
Τι σημαίνει για εσάς, να υπάρχει το «Χαμόγελο του παιδιού», ακόμα μετά από 19, σχεδόν, χρόνια λειτουργίας;
Σημαίνει να υπάρχει ο ίδιος ο γιος μου ο Ανδρέας. Να υπάρχουν αυτά τα χιλιάδες παιδιά που στηρίζουμε και τα οποία τα βλέπουμε να είναι εδώ, να πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, άλλα παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά. Σημαίνει να έχει σωθεί η ζωή παιδιών που αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας και να τα βλέπουμε να προχωρούν στη ζωή τους και να μας παίρνουν τηλέφωνο να μας λένε ότι είναι καλά ή παιδιά που πέρασαν από την Ελλάδα παράνομα και βρίσκονται τώρα στη Σουηδία και την Ελβετία με τους γονείς τους. Δεκαεννιά χρόνια με 974.000 παιδιά που στηρίξαμε, όλο και κάποιο παιδί ή ιστορία θα βρεθεί στον δρόμο μας που θα μας δείξει ότι 19-20 χρόνια αποδεικνύουν μία καθημερινή δράση, έναν καθημερινό πόλεμο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει οποιοδήποτε παιδί ζει στην Ελλάδα, είτε είναι Ελληνόπουλο, είτε ξένο. Για όλα τα παιδιά ανεξάρτητα ηλικίας, χρώματος, εθνικότητας.
Τι πιστεύετε ότι γίνεται στο εξωτερικό, διαφορετικά, που θα έπρεπε κι εμείς ως Ελλάδα να υιοθετήσουμε;
Γενικά, υπάρχει καλύτερα η έννοια της πρόνοιας. Στην Ελλάδα, επειδή λειτουργεί ακόμα η οικογένεια, και για αυτό δεν έχουμε διαλυθεί ακόμα, δεν έχει γίνει η ανάλογη προσπάθεια για να καλυφθούν με τις ανάλογες δομές τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι που το χρειάζονται. Βέβαια, διαπιστώσαμε και στο εξωτερικό ότι δεν είναι και τα πράγματα τέλεια. Για παράδειγμα, τα σπίτια που έχουμε στο «Χαμόγελο του παιδιού» είναι πρότυπα για τα διεθνή δεδομένα γιατί τα παιδιά που ζουν μέσα είναι χαρούμενα. Στο εξωτερικό, παιδιά σε δομές προστασίας είναι άχρωμα. Είναι παιδιά που δεν έχουν έκφραση και διάθεση. Άρα, υπάρχουν και κάποια πράγματα που δεν είναι τέλεια στο εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, όμως, στο εξωτερικό όταν κάποια γραμμή θα λάβει τηλεφώνημα για θέμα πρόνοιας, θα παραπέμψει στην ανάλογη δομή. Εδώ όταν λαμβάνουμε μία κλήση στο 1056 δεν υπάρχει κανένας να απευθυνθούμε. Οπότε το Χαμόγελο θα αναλάβει να στηρίξει τα παιδιά.
Στηρίζουμε τους θεσμούς, παρόλο που δεν λειτουργούν, υπάρχουν μέσα σε αυτούς άνθρωποι που έχουν διάθεση και θέλουν να κάνουν τη διαφορά. Χάρη σε αυτούς βρίσκουμε λύσεις. Δεν είμαστε οι ευαίσθητοι, φιλάνθρωποι, οι καλοί άνθρωποι και οι άλλοι είναι οι κακοί. Μέσα στη δημόσια διοίκηση, υπάρχουν άνθρωποι που θα ανταποκριθούν και έχουμε βρει έναν δίαυλο επικοινωνίας, τους σεβόμαστε, μας σέβονται και μας έχουν δώσει τη δυνατότητα να κάνουμε πράγματα που δεν συνηθίζονται από ιδιωτικούς φορείς. Στηρίζουμε πιο πολύ εμείς τους θεσμούς από το ίδιο το κράτος, κι αυτό είναι το παράδοξο. Οι κινητές μας μονάδες, παρόλο που είναι με δικό μας προσωπικό και πιστοποιημένους διασώστες τους έχουμε εντάξει στο ΕΚΑΒ.
Τι διαφορές έχετε δει τώρα με την κρίση;
Τα πάντα είναι διαλυμένα. Παιδιά είναι στα νοσοκομεία και δεν έχουν που να πάνε. Παίρνουμε παιδιά, όλα τα σπίτια μας είναι γεμάτα με 380 παιδιά και δεν μπορούμε να πάρουμε άλλα, γιατί ήδη μας κατηγορούν ότι έχουμε πολλά παιδιά, γιατί κάθε φορά λέμε «ας πάρουμε κι αυτό το παιδί». Είναι κρίμα να ξέρεις ότι πρέπει να λες «όχι». Μας έλεγε μια εισαγγελέας ότι καλύτερα να μείνουν τα παιδιά σε στάβλο, παρά στις συνθήκες που μένουν τώρα.
Ποια παιδιά μένουν στα 14 σπίτια που έχει το Χαμόγελο;
Στα 11 σπίτια μένουν παιδιά που αποφασίζει ο εισαγγελέας ή το δικαστήριο να φύγουν από το σπίτι τους γιατί είναι επικίνδυνο το περιβάλλον. Τα υπόλοιπα 3 σπίτια, είναι ημερήσιας φροντίδας και πρόκειται για παιδιά που η γονείς τους βρίσκεται σε κρίση και στηρίζουμε και τα παιδιά και τις οικογένειές τους, μέχρι να σταθούν στα πόδια τους και να ξεπεράσουν την κρίση, αν την ξεπεράσουν. Γιατί οι οικογένειες προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά τους με νύχια και με δόντια. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να προσφέρει κάθε Δήμος, ώστε παιδιά από οικογένειες που βρίσκονται σε κρίση να μην κινδυνεύουν και να μην είναι ευάλωτα σε παραβατικές συμπεριφορές.
Από που χρηματοδοτήστε;
Μόνο από τον κόσμο και από τις εταιρείες σε είδος, όπως αυτοκίνητα, ρούχα, τρόφιμα. Μας έχουν παραχωρηθεί χώροι από εταιρείες ή από τους δήμους. Τρόφιμα από λαϊκές, όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Όλα αυτά, όχι τώρα μόνο λόγω κρίσης, αλλά και πάντοτε, ήταν έτσι. Εμείς αυτόν τον δρόμο αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε ώστε να μην είμαστε εξαρτώμενοι από διάφορα συμφέροντα. Δεν έχουν χρηματοδοτηθεί ουσιαστικά από το κράτος, παρόλο που έχουμε όλες τις πιστοποιήσεις και πληρούμε όλες τις προϋποθέσεις για να το κάνουμε.
Το Χαμόγελο γεννήθηκε από την ιδέα ενός μικρού παιδιού. Πιστεύετε ότι στα παιδιά βρίσκονται οι ιδέες;
Εκεί βρίσκονται οι φρέσκες ιδέες! Αν κοιτάξετε το ημερολόγιο του γιου μου, ο οποίος πονούσε, ήθελε να δημιουργήσει έναν σύλλογο, επειδή αγωνιούσε όταν έβλεπε τα παιδιά στον δρόμο να ζητιανεύουν. Αυτό τον προβλημάτιζε. Αυτό το παιδί είχε αυτή την όμορφη ιδέα. Ξέρετε πόσα παιδιά που έχουμε βρει, έχουν όμορφες ιδέες; πολλά παιδιά μας έχουν δείξει έναν δρόμο και μας έχουν μάθει πολλά πράγματα. Μας έχουν δείξει ότι υπάρχει μία μαμά και ένας μπαμπάς και δεν μπορούμε να τους υποκαταστήσουμε. Αλλά μπορούμε να έχουμε κοντά τους ανθρώπους που νοιάζονται. Κανένα παιδί δεν το σκάει από τα σπίτια μας παρόλο που είναι εντελώς ανοιχτά. Ξέρουν ότι νοιαζόμαστε και ότι ψάχνουμε να βρούμε την λύση για κάθε παιδί ξεχωριστά, ανάλογα με τις ανάγκες του και την προσωπικότητά του.
Το Χαμόγελο έχει κάνει τόσα πολλά. Για ποιο από όλα μπορείτε να πείτε ότι είστε πιο περήφανοι;
Το Χαμόγελο κατάφερε κάτι πολύ σημαντικό. Να έχει δύο γραμμές που να τις εμπιστεύεται ο κόσμος και ειδικά τα παιδιά. Σκεφτείτε ότι έχουν γίνει 280.000 κλήσεις μέσα σε έναν χρόνο. Αυτό δείχνει ότι αυτό που κάνουμε ως φορέας έχει ανταπόκριση στον κόσμο. Δίνουμε την δυνατότητα επικοινωνίας και ανταποκρινόμαστε σε όλες τις κλήσεις αυτές. Εκτός από την γραμμή 1056, που δεν θα είχε γίνει πραγματικότητα χωρίς την βοήθεια του ΟΤΕ και της COSMOTE, που έχει διασυνδέσει τη γραμμή μας σε όλη την Ελλάδα., έχουμε το 116000 που είναι κοινή διεθνής γραμμή και είναι αποκλειστικό δημιούργημα του Χαμόγελου. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο, αλλά η εμπιστοσύνη του κόσμου που εκφράζεται μέσα από τις γραμμές είναι το πιο σημαντικό. Εμείς δεν λέμε ότι έχουμε λύσει το πρόβλημα της Ελλάδας, καταγράφουμε και λέμε πόσα παιδιά έχουμε βοηθήσει, ώστε να κάνει ο καθένας τον απολογισμό του στο πως έχει προσφέρει.
Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου - Watkinson