Η γέννηση ενός παιδιού συνοδεύεται, κατά κύριο λόγο, από συναισθήματα χαράς και ευτυχίας, τόσο για τη μητέρα όσο και για την υπόλοιπη οικογένεια. Τι συμβαίνει, όμως, όταν ο ερχομός του νέου μέλους συνοδεύεται από θλίψη και μελαγχολία για τη μητέρα;
Πρόκειται για το φαινόμενο της Επιλόχειας κατάθλιψης και σύμφωνα με έρευνες, είναι πιθανό να παρουσιαστεί σε 1 στις 10 γυναίκες μετά τον τοκετό. Κατά την τρίτη με τέταρτη ημέρα μετά την γέννα, μεγάλο ποσοστό γυναικών αρχίζει να νιώθει μία συναισθηματική ένταση που εκφράζεται μέσα από το κλάμα, την «πεσμένη» ψυχολογία και τη θλίψη. Η κατάσταση αυτή, ονομάζεται «μελαγχολία της λοχείας» και συνήθως ξεπερνιέται μετά από δέκα ημέρες. Παρ’ ολ’ αυτά στην περίπτωση της Επιλόχειας Κατάθλιψης, τα συμπτώματα αυτά επιμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Οι γυναίκες που βιώνουν Επιλόχεια Κατάθλιψη νιώθουν θλίψη, αποθάρρυνση, ευερεθιστότητα, κόπωση, ανεπάρκεια και είναι έτοιμες να βάλουν τα κλάματα χωρίς να υπάρχει κάποια ιδιαίτερη αιτία ή αφορμή. Σε κάποιες περιπτώσεις , οι μητέρες παρουσιάζουν έλλειψη ενδιαφέροντος προς το μωρό, επιθετικότητα ή άγχος ότι κάτι κακό θα συμβεί στο νεογέννητο, με αποτέλεσμα να βιώνουν αισθήματα ενοχής. Οι περισσότερες περιπτώσεις επιλόχειας κατάθλιψης ξεκινούν ένα μήνα μετά τον τοκετό, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί ακόμα και έξι μήνες μετά.
Γιατί συμβαίνει;
Τα ακριβή αίτια που μπορεί να οδηγήσουν μία γυναίκα στην Επιλόχειο κατάθλιψη δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα.
Οι έρευνες, επικεντρώνονται αρχικά στο βιολογικό κομμάτι. Το σώμα της γυναίκας, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και μετά τον τοκετό, βιώνει αλλαγές που σχετίζονται με τις μεταβολές των ορμονικών επιπέδων. Βέβαια, το γεγονός ότι όλες οι γυναίκες βιώνουν έντονες ορμονικές αλλαγές αλλά δεν εκδηλώνουν όλες οι γυναίκες κατάθλιψη αποκλείει τις ορμόνες ως μοναδικό αίτιο εμφάνισης της.
Άλλες έρευνες έχουν συνδέσει την Επιλόχεια Κατάθλιψη με κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες, όπως τις πρώιμες εμπειρίες της μητέρας, τις προσδοκίες της γύρω από το νέο της ρόλο, την ηλικία και την κοινωνική υποστήριξη που λαμβάνει η νέα μητέρα. Άλλοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι η κακή σχέση με τον σύντροφο, το άγχος ή κάποιο στρεσογόνο γεγονός. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και το κλάμα και η δυσφορία του μωρού μπορεί να εκληφθούν από τη μητέρα ως προσωπική αποτυχία και να πυροδοτήσουν συναισθήματα θλίψης και αναξιότητας.
Επιπλέον, οι γυναίκες που έχουν βιώσει στο παρελθόν κατάθλιψη, τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς στο να την εκδηλώσουν εκ νέου μετά τον τοκετό.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι η Επιλόχεια Κατάθλιψη είναι μια πολύπλευρη διαταραχή, οπότε τα ακριβή αίτια δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα. Αυτό, το οποίο είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι νέες μητέρες δεν θα πρέπει να ενοχοποιούν τον εαυτό τους αλλά να απομακρύνουν το αίσθημα ντροπής γύρω από τον τρόπο που νιώθουν. Έρευνες έχουν δείξει, άλλωστε, ότι 20% των νέων μαμάδων θα παρουσιάσουν Επιλόχεια Κατάθλιψη, γεγονός που τονίζει ότι τα συμπτώματα δεν πρέπει να παραβλεφθούν.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Όπως και στις περισσότερες διαταραχές, έτσι και στην Επιλόχεια κατάθλιψη, η γνώση είναι δύναμη. Η ενημέρωση γύρω από την Επιλόχεια κατάθλιψη, θα βοηθήσει τη νέα μητέρα αλλά και την οικογένειά της να αναγνωρίσουν σύντομα τα συμπτώματα και να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ή τη συμβουλή του γυναικολόγου, σε περίπτωση που δεν υποχωρήσουν από μόνα τους. Είναι σημαντικό για τη μητέρα να μπορέσει να μιλήσει σε κάποιον, να λάβει ψυχολογική υποστήριξη ή ακόμα και φαρμακευτική αγωγή, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο, ώστε να επιστρέψει στον υπέροχο κόσμο της μητρότητας.