42.118 ιδιοκτήτες ακινήτων στα Γιάννενα «είχαν ξεχάσει» να δηλώσουν κάτι παραπάνω από 1.000.000 τετραγωνικά μέτρα (τ.μ) στον δήμο. Μια μέση πολυκατοικία έχει επιφάνεια 700 τ.μ. Κατά συνέπεια τα 1.046.000 αδήλωτα τετραγωνικά μέτρα, που «εμφανίστηκαν» φέτος στα βιβλία του δήμου Ιωαννιτών, αντιστοιχούν σε περίπου 1.495 τέτοιες πολυκατοικίες.
Τα ανταποδοτικά τέλη που αποδίδουμε στον δήμο, προκύπτουν από τα τετραγωνικά στα οποία ζούμε και εργαζόμαστε. Ξεχνώντας λοιπόν να δηλώσουμε 1.495 πολυκατοικίες, επιφέραμε για πολλά χρόνια βαρύ πλήγμα στα έσοδα από τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού. Γιατί αυτά τέλη δεν είναι συμβολική επιβάρυνση. Όσο μεγαλύτερες οι υποδομές σε κτίρια, τόσο μεγαλύτερο το κόστος ηλεκτροφωτισμού, αποχέτευσης και λοιπά που αναλαμβάνει ο δήμος.
Χασούρα 1,5 εκ. ευρώ για χρόνια
Στον δήμο Ιωαννιτών, στα τέλη του 2019, η δηλωθείσα επιφάνεια τετραγωνικών μέτρων στη ΔΕΗ, στην οποία επιβάλλονταν τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού και τέλος ακίνητης περιουσίας, διαμορφώνονταν σε 6.456.811 τ.μ. Στο τέλος του 2020, και με την προσθήκη των αδήλωτων τετραγωνικών μέτρων (1.046.000 τ.μ), η δηλωθείσα επιφάνεια διαμορφώνεται πλέον σε 7.502.814 τ.μ ή αλλιώς ο δήμος μας «μεγάλωσε» κατά 16,2%.
Με χρηματικούς όρους, στα Γιάννενα «ξεχνούσαμε» για πολλά χρόνια να περάσουμε από τα ταμεία του δήμου, να πληρώσουμε ανταποδοτικά τέλη για την καθαριότητα και τον ηλεκτροφωτισμό, ύψους περίπου 1,5 εκ. ευρώ κάθε χρόνο. Το ποσό αυτό αποτελεί εκτίμηση και έχει υπολογιστεί με τα ισχύοντα δημοτικά τέλη και με μέση τιμή ανά τετραγωνικό τα 1,5 ευρώ. Το 2019 ο δήμος Ιωαννιτών εισέπραξε συνολικά, από τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού, ποσό 11 εκατομμυρίων ευρώ. Η ετήσια απώλεια του 1,5 εκατομμυρίου ευρώ από τα αδήλωτα τετραγωνικά αποτελεί το 14% των συνολικών εσόδων αυτής της κατηγορίας.
Όταν χάνεις τόσα έσοδα, σημαίνει ταυτόχρονα ότι οι υπηρεσίες που προσφέρεις δεν είναι αποδοτικές. Το χειρότερο, αναγκάζεσαι να αντλείς πόρους από άλλες υπηρεσίες για να καλύψεις την απώλεια αυτή. Αν σου λείπουν 1,5 εκατομμύρια ευρώ από την καθαριότητα, τότε ή θα είσαι λιγότερο καθαρός δήμος ή λιγότερο καινοτόμος στη διαχείριση της καθαριότητας ή θα επιλέξεις να ρίξεις την ποιότητα άλλων υπηρεσιών για να καλύψεις μέρος της χασούρας. Δυστυχώς, τις περισσότερες φορές γίνονται όλα αυτά μαζί.
Φυσικά στις περισσότερες των περιπτώσεων -αν όχι σε όλες, καθώς δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα- δεν είχαμε «ξεχάσει» να δηλώσουμε αυτά τα τετραγωνικά στο Ε9 και πληρώναμε κανονικά τον ΕΝΦΙΑ. Ωστόσο, στους δήμους μας δεν τα δηλώναμε, καθώς, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), στους επτά μήνες λειτουργίας της πλατφόρμας για τα αδήλωτα τετραγωνικά, υποβλήθηκαν 2.710.217 δηλώσεις και δηλώθηκαν 60.630.700 επιπλέον τετραγωνικά μέτρα ακίνητης περιουσίας που διέθεταν οι πολίτες, αλλά δεν τα είχαν δηλώσει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι πόλεις να στερούνται κάθε χρόνο ένα ιδιαίτερα σημαντικό έσοδο 115 εκ. ευρώ στο σύνολο της χώρας. Μάλιστα το ποσό αυτό, σύμφωνα με την ΚΕΔΕ, ισοδυναμεί περίπου με το 1/12 της ετήσιας επιχορήγησης που λαμβάνουν οι δήμοι από το κεντρικό κράτος μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π).
Το γεγονός αυτό αναδεικνύει για μια ακόμη φορά τι συμβαίνει όταν διαφορετικά πληροφοριακά συστήματα που αφορούν τα ίδια δεδομένα (τετραγωνικά μέτρα στην περίπτωσή μας) δε συνδέονται μεταξύ τους. Άλλη βάση δεδομένων για το Ε9, άλλη η ΔΕΗ, άλλη οι δήμοι και καμιά διασύνδεση μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να χάνονται έσοδα. Η κρατική απόφαση να διασταυρωθούν τα στοιχεία από τις διαφορετικές πηγές δεδομένων και να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες, χωρίς πρόστιμα, να δηλώσουν τα αδήλωτα τετραγωνικά τους στους δήμους, εκτός από αύξηση εσόδων δημιουργεί και μια νέα κουλτούρα στη δημόσια διοίκηση. Η συνδεσιμότητα και η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ υπηρεσιών αποτελεί ουσιώδες στοιχείο για την ποιοτική παροχή υπηρεσιών στους πολίτες και κατευθύνει τη λήψη αποφάσεων στη βάση δεδομένων και όχι υποθέσεων.
Ευκαιρίες εκατομμυρίων
Τα έσοδα, που χάναμε κάθε χρόνο, αφορούν τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού. Με 1,5 εκ. ευρώ παραπάνω κάθε χρόνο θα μπορούσαν να γίνουν αρκετά και σίγουρα οι υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού θα αναβαθμίζονταν. Ενδεικτικά, θα μπορούσε να γίνει εξορθολογισμός των τελών, να καλυφθεί η μισθοδοσία επιπλέον 75-80 υπαλλήλων στον τομέα της καθαριότητας, να εκσυγχρονιστεί ο στόλος οχημάτων, καθώς η αγορά ενός απορριμματοφόρου κοστίζει περίπου 160.000 ευρώ, να έχουμε φωτιστικά led σε περισσότερα σημεία της πόλης, να ασφαλτοστρώνονται επιπλέον 2 χιλιόμετρα κάθε χρόνο, να κατασκευαστούν κάθε χρόνο περισσότερα πεζοδρόμια. Με λίγα λόγια, να κάνουμε την πόλη μας καλύτερη με γνώμονα τον ρεαλισμό, τους υπάρχοντες πόρους, τα δεδομένα και όχι με υποθέσεις.
Χωρίς πόρους δεν πετάς
Παρόλο που οι πόλεις μας δεν εισπράττουν για πολλά χρόνια το έσοδο αυτό, με ευκολία ρίχνουμε τα «βέλη» μας στις εκάστοτε δημοτικές αρχές και μάλιστα χρησιμοποιώντας συχνά και το επιχείρημα… «με τόσο ακριβά τέλη που πληρώνουμε, θα έπρεπε η πόλη, να λάμπει, να…, να… να «πετάει».
Καμία πόλη δεν μπορεί να «πετάξει», αν δεν έχει πόρους. Καμία πόλη δεν μπορεί να προσφέρει αποτελεσματικές υπηρεσίες, αν οι πολίτες της που κάθε μέρα περπατούν στα πεζοδρόμια, που κινούνται με τα αυτοκίνητα τους ή με τα ποδήλατα τους, που πηγαίνουν τα παιδιά τους στα σχολεία, που θέλουν να δουν μια διαφορετική πολιτιστική εκδήλωση, δεν ενδιαφέρονται για τους πόρους που απαιτούνται για να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και τα θεωρούν όλα υποχρέωση άλλων.
Ας αφήσουμε τις δημοτικές αρχές στην άκρη. Αυτές κρίνονται κάθε μέρα και κυρίως κάθε τέσσερα χρόνια. Εμείς οι πολίτες πότε θα κάνουμε αυτοκριτική αν όχι τώρα, αν όχι με αυτή την ευκαιρία που μας δόθηκε; Μια ευκαιρία που, εκτός από ότι μας χαρίζει πρόστιμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, στο σύνολο της χώρας, μας δίνει τη δυνατότητα να απομακρυνθούμε από συνήθειες και πρακτικές που μόνο σε αδιέξοδα και σε ανέξοδες γκρίνιες μας οδήγησαν. Ας αφήσουμε τον λαϊκισμό στην άκρη και ας αρχίσουμε να αξιολογούμε και να αποφασίζουμε με βάση δεδομένα ώστε να αναλογιστούμε αντικειμενικά και όχι υποκειμενικά τι κάναμε και εμείς για την πόλη μας.
Η ρύθμιση με τα αδήλωτα τετραγωνικά αποτελεί ευκαιρία για να δούμε, μέσα από μια αποτυχία, την πόλη από άλλη οπτική και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για μια ρεαλιστική και πάνω από όλα δίκαιη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ μας και με αυτήν. Ίσως έτσι δούμε και την πόλη μας να «πετάει», καθώς μόνο όταν έχεις χρήματα, αγοράζεις εισιτήριο για αεροπλάνο. Σε αντίθετη περίπτωση, πηγαίνεις με τα πόδια και στη χειρότερη δεν πας πουθενά.
Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα «Ηπειρώτικος Αγών»