Η νηστεία της σαρακοστής είναι από τις μεγαλύτερες και πιο αυστηρές νηστείες. Την 25η Μαρτίου, ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Παναγίας,είναι καθιερωμένο να τρώμε και αρτίσιμα εδέσματα.Επιτρέπονται το ψάρι, το λάδι, το κρασί. Μάλιστα το πιάτο της ημέρας είναι κατά το έθιμο ο μπακαλιάρος συνοδεία σκορδαλιάς, ας μάθουμε γιατί.
Ο μπακαλιάρος
Πρόκειται για παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου), η οποία έχει διττή σημασία για τον Ελληνισμό: από το 1838 συμπίπτει με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821.
Η εξήγηση για αυτό το |γαστρονομικό έθιμο” είναι απλή και συνδέεται κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ηπειρωτικής ελλάδας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι.
Αν και ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς το βρίσκουμε κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστό το καθιστά ένα τρόφιμο σχετικά οικονομικό και εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περίπου τον 15ο αιώνα και άμεσα έγινε το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, αφού αν εξαιρέσουμε τα νησιά, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια.
Ο συνδυασμός με τη σκορδαλιά
Στα Ιόνια νησιά τη σκορδαλιά τη λένε και αλιάδα, που είναι δάνειο από τα βενετικά (agliata στα σημερινά ιταλικά). Πιθανότατα από τον συμφυρμό των λέξεων «σκόρδο» και «αλιάδα» προέκυψε σταδιακά ο τύπος σκορδαλιά.
Κάτι σαν σκορδαλιά έφτιαχναν στη αρχαιότητα (υπάρχει σχετική αναφορά στους Αχαρνείς του Αριστοφάνη), ενώ όταν θέλουμε να πούμε ότι από κάτι απουσιάζει το βασικό συστατικό του λέμε ότι είναι «σαν σκορδαλιά χωρίς σκόρδο»
Το σκόρδο παρότι ”κατάγεται” από την Κεντρική Ασία, υπάρχει στην Ελλάδα και χρησιμοποιείται στην ελληνική κουζίνα από πολύ παλιά. Είναι πολύ οικονομικό και λαϊκό
Το σκόρδο ήταν και είναι το προσφάι των φτωχών, ακόμα περισσότερο στην αρχαιότητα, που το διαιτολόγιο ήταν πολύ φτωχότερο από σήμερα. Ήταν ακόμα βασικό στοιχείο στο σίτησης των στρατιωτών. Το ότι ήταν οικονομικό συνέβαλε στο να συνδυαστεί με τον μπακαλιάρο και να καθιεωρθεί, ενώ πλέον γνωρίζουμε ότι είναι χρήσιμο και για έναν ακόμη λόγο: ρίχνει και την πίεση.