Εδώ και αιώνες, υπάρχουν συγκεκριμένες ιστοριούλες που λένε οι γονείς στα παιδιά τους προτού κοιμηθούν, παραμύθια που πολλοί ισχυρίζονται ότι είναι γεμάτα προκαταλήψεις και αρχαϊκά στερεότυπα.
Παραμύθια όπως η Σταχτοπούτα και η Ωραία και το Τέρας είναι τόσο ριζωμένα στη λαϊκή κουλτούρα -άλλωστε τροφοδοτούν ακόμα και σήμερα τεράστιες χολιγουντιανές παραγωγές- ώστε να είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς τις καταστροφικές ιδεολογίες που διαιωνίζουν μέσω των μισογυνιστικών χαρακτήρων και της φυλετικής ομοιομορφίας.
Τώρα, πολλοί γονείς απαγορεύουν στα παιδιά τους ακόμα και να παρακολουθούν στον κινηματογράφο κλασσικές ιστορίες της Disney, με τις ηθοποιούς Κίρα Νάιτλι και Κρίστεν Μπελ να επικρίνουν ευθέως τη βασική πλοκή των ταινιών, όπου απεικονίζει γυναίκες να διασώζονται από άνδρες και άνδρες να φιλάνε γυναίκες την ώρα που εκείνες κοιμούνται.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Γουέιν, Ντόναλντ Χάας, αναφέρει στον Independent ότι οι γονείς θα πρέπει να εξετάζουν πρώτα τα πρότυπα που προωθούνται μέσω των παραμυθιών και έπειτα να τα διαβάζουν στα παιδιά τους, αν το κρίνουν σκόπιμο.
Ποια είναι τα στερεότυπα που περνάνε μέσω των κλασικών παραμυθιών
Οι γυναίκες είναι παθητικά πλάσματα, τα οποία σώζουν οι άνδρες
Ποιο είναι το κοινό σημείο μεταξύ της Ωραίας Κοιμωμένης, της Σταχτοπούτας και της Χιονάτης; Πέρα από το πορσελάνινο δέρμα και τα γυαλιστερά μαλλιά, όλες σώζονται από τη μίζερη ζωή τους χάρη σε έναν γοητευτικό πρίγκιπα. Ο δε χαρακτήρας του πρίγκιπα αποτελεί μια καρικατούρα άκρατου ανδρισμού που κάνει ηρωικές προσπάθειες στην αναζήτηση της μεγάλης αγάπης.
«Αυτό προσθέτει περιττό άγχος και στα δύο φύλα, ιδιαίτερα στις γυναίκες, καθώς πιστεύουν ότι πρέπει να αναλάβουν τον παραδοσιακό ρόλο που πηγάζει από αυτά τα πρότυπα», εξηγεί η Δρ. Victoria Showunmi, η οποία διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Ο γάμος είναι η απόλυτη ανταμοιβή
Ζώντας σε μια εποχή όπου πολλοί επιλέγουν να μην παντρευτούν ποτέ, το happy end του «ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» μετά τον γάμο των ηρώων, μοιάζει σχεδόν μεσαιωνικό.
Και δεν είναι μόνο τα παλιά παραμύθια που εστιάζουν στον γάμο-τζακπότ ως την απόλυτη ανταμοιβή, όπως συμβαίνει στη Μικρή Γοργόνα, την Σταχτοπούτα και την Ωραία Κοιμωμένη. Ακόμα και παραμύθια- σύγχρονα blockbuster όπως ο Σρεκ και η Αστερόσκονη τελειώνουν πανηγυρικά με έναν γάμο.
Ο γάμος ως αυτοσκοπός αποθαρρύνει την καταξίωση μέσω της επαγγελματικής και της οικονομικής επιτυχίας, χαρακτηριστικά που απουσιάζουν παντελώς από τις αφηγήσεις.
Η οπτική αυτή καταδεικνύει ότι ένα άγαμο άτομο είναι ένα αποτυχημένο άτομο, υποστηρίζει η καθηγήτρια. «Η αγάπη θεωρείται ότι συμβαίνει μόνο όταν βρίσκεις κάποιον να παντρευτείς και δεν αντιμετωπίζεται ως εξελισσόμενη φιλοσοφική έννοια», συμπληρώνει.
Έλλειψη φυλετικής/σωματικής/σεξουαλικής ποικιλομορφίας
Οι πριγκίπισσες της Disney είναι όμορφες, λεπτές και συνήθως λεπτές.
Παρόλο που υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις, όπως η Μουλάν, η Ποκαχόντας και η Πριγκίπισσα Τζάζμιν, παραδοσιακά είναι λευκή η ηρωίδα με το στέμμα.
Εξίσου προβληματικές είναι και οι μη ρεαλιστικές προδιαγραφές του σώματος που ορίζονται από ηρωίδες όπως η Μπελ και η Άριελ, όπως είναι φτιαγμένες για τα κινούμενα σχέδια και τις κινηματογραφικές ταινίες.
Για ένα παιδί που βλέπει τις τόσο αδύνατες ηρωίδες ως πρότυπα ομορφιάς, ενδεχομένως να αποδειχθεί εξαιρετικά επιζήμιος ο συνδυασμός ότι η ομορφιά και η ευτυχία είναι συνώνυμα ενός λεπτού σώματος.
Επιπλέον, αυτοί οι χαρακτήρες είναι σχεδόν πάντα ετεροφυλόφιλοι.Παρόλο που χαιρετίστηκε ότι στην πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά της Ωραίας και του Τέρατος, συμμετέχει και ένας ομοφυλόφιλος χαρακτήρας, η απόπειρα θεωρήθηκε αδύναμη από την LGBTQ κοινότητα.
Νοικοκυρά ή τίποτα
Τις εποχές που γράφτηκαν τα κλασικά παραμύθια της Σταχτοπούτας ή της Χιονάτης δεν ήταν παράλογο να είναι νοικοκυρές. Σήμερα όμως; Παράλληλα, οι παράπλευροι γυναικείοι ρόλοι είναι πάντα κακοί: η κακιά μητριά, οι άσχημες κακιασμένες αδελφές, η κακιά μάγισσα, γεγονός που θεωρείται ως εκδικητική αντιμετώπιση απέναντι στο γυναικείο φύλο, γενικότερα.
Άλλοι πάλι, υποστηρίζουν ότι όλα αυτά είναι υστερικές υπερβολές. Εσείς θα κρίνετε...