60 έτη μετά την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης που έθεσαν τα θεμέλια της σύστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαιρουμένου του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο βρίσκεται στον προθάλαμο εφαρμογής του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας για τη λειτουργία της Ε.Ε. και την αποχώρησή του από αυτή, υπέγραψαν τη Διακήρυξη της Ρώμης στις 24 Μαρτίου 2017.
Μια πιο προσεκτική ματιά στο κείμενο της Διακήρυξης αυτής θα μας δώσει όλες εκείνες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να αντιληφθούμε τη σημασία της επανεκκίνησης της Ε.Ε. μετά το τέλος της περιόδου κρίσης που βιώνει.
Τα βασικά σημεία του κειμένου της Διακήρυξης της Ρώμης αφορούν την προώθηση του αισθήματος ασφάλειας και προστασίας των πολιτών των κρατών μελών της Ε.Ε., την ευημερία και τη βιωσιμότητα της Ευρώπης μέσω της ενίσχυσης και της περαιτέρω διασύνδεσης και εξέλιξης της ενιαίας αγοράς, η οποία αποτελεί το αντίπαλον δέος των Η.Π.Α. σε ευρωπαϊκό έδαφος, την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής προόδου αλλά και τη συνοχή και σύγκλιση μεταξύ των κρατών και τέλος την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Πιο συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς προκλήσεις που αφορούν τόσο στην ασφάλεια στο εσωτερικό των κρατών μελών, η οποία διαταράσσεται λόγω των συχνών, πλέον, τρομοκρατικών επιθέσεων, την οικονομική ανισότητα με χώρες που βιώνουν για πολλά συναπτά έτη την οικονομική κρίση και τις συνακόλουθες συνέπειες αυτής αλλά και προκλήσεις που αφορούν τις έννοιες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της συνακόλουθης προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των πολιτών και, το τελευταίο χρονικό διάστημα και το πρόβλημα των μεταναστευτικών ροών από εμπόλεμες ή μη περιοχές της Μέσης Ανατολής.
Αναμφίβολα οι στόχοι που ετέθησαν με τη Διακήρυξη αυτή για την επόμενη δεκαετία ζωής της Ευρώπης είναι στόχοι που απαιτούν τη συνεννόηση όλων των κρατών μελών προκειμένου να επιτευχθούν και να αποφευχθεί η διάλυση της Ε.Ε. στα εξ ων συνετέθη. Επομένως, πρόκειται για στόχους που αφορούν τόσο την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογικών εξελίξεων όσο και την ύπαρξη ενός σταθερού ενιαίου νομίσματος που θα οδηγεί στην ανάπτυξη και την ενίσχυση της συνοχής, της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας και της αύξησης των επενδύσεων, με απώτερο στόχο την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής ένωσης με σεβασμό βέβαια στο περιβάλλον και ολοένα και αυξανόμενη προστασία αυτού. Άλλωστε δεν πρέπει να λησμονηθεί και η δέσμη μέτρων για την κλιματική αλλαγή «20-20-20» που προωθεί την οικονομική ανάπτυξη μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ένωσης με πρωταρχικό μέλημα την προστασία του περιβάλλοντος και το σεβασμό προς αυτό.
Επιπλέον, με τη Διακήρυξη αυτή τέθηκαν στόχοι που αφορούν και την εδραίωση αισθήματος δικαίου, ίσων ευκαιριών και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών των κρατών μελών αλλά και της ισότητας ανδρών και γυναικών και την καταπολέμηση της ανεργίας στο εσωτερικό των κρατών μελών. Μάλιστα, οι στόχοι που αφορούν την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς της Ένωσης συνδέονται με τους στόχους για την καταπολέμηση της ανεργίας, των κοινωνικών διακρίσεων και των ίσων ευκαιριών για όλους τους πολίτες των κρατών μελών για καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση και αναζήτηση εργασίας σε όλη την ήπειρο.
Πρόκειται λοιπόν για μια Ένωση που διατηρεί την πολιτιστική της κληρονομιά και προωθεί την πολιτιστική πολυμορφία, που ενισχύει την ενιαία αγορά και τη συνακόλουθη οικονομική και νομισματική ολοκλήρωσή της και παράλληλα αποτελεί μια δύναμη που προάγει την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία στην ευρύτερη γειτονία της με τις χώρες της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής αλλά και παγκοσμίως, κυρίως μέσω της συνεργασίας με τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Βέβαια, όπως ήταν αναμενόμενο υπήρξαν και ανησυχίες και έγινε λόγος για τυχόν μετεξέλιξη της Ένωσης σε «Ευρώπη δύο ταχυτήτων» ή για μια Ευρωπαϊκή Ένωση όπου οι ισχυρές χώρες του Βορρά κινούν τα νήματα, κυρίως στο πεδίο της οικονομίας και οι χώρες του Νότου, όπως και η Ελλάδα ακολουθούν. Αναμφίβολα πρόκειται για μια διακήρυξη που στόχο έχει να εγκαθιδρύσει το αίσθημα της ενότητας μεταξύ των κρατών μελών και μάλιστα σε περίοδο κρίσης και πολλών προβλημάτων που απαιτούν την προσοχή και τις λύσεις της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, άλλωστε, ξεκίνησε ως όραμα λίγων μετά την τραγωδία των δύο παγκοσμίων πολέμων και πλέον αποτελεί αναγκαιότητα, αλλά και ελεύθερη επιλογή των ηγετών των κρατών μελών καθώς αντιλαμβάνονται ότι μόνο μέσα από την ενότητα και την κοινή προσπάθεια μπορούν να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας, δημοκρατίας και ειρήνης των πολιτών. Οι διαφορετικοί ρυθμοί και η ένταση όπου χρειάζεται αλλά προς την ίδια κατεύθυνση ίσως είναι και επιταγή των καιρών, ώστε να μην πιέζονται κράτη με μικρότερες και πιο αδύναμες οικονομίες σε τέτοιο βαθμό με συνέπεια να θεωρούν εαυτούς θύματα των ισχυρών της Ευρώπης με τη συνακόλουθη συνέπεια του απομονωτισμού ή ακόμα και την έξοδο από την Ε.Ε.
Το μέλλον της Ευρώπης, όπως καθίσταται καταφανές, βρίσκεται στα χέρια όλων και το μόνο που απαιτείται είναι να επαναπροσδιοριστούν οι ρόλοι των κρατών μελών στην Ένωση και να θυμηθούν όλα τα κράτη μέλη τις αρχές πάνω στις οποίες βασίστηκε η δημιουργία της Ένωσης, ώστε αυτές να είναι και ο οδηγός τους για την επίτευξη των στόχων της Διακήρυξης της Ρώμης στο μέλλον. Άλλωστε η Ευρώπη είναι το κοινό μέλλον.