Αν κάποιος αποφασίσει να μελετήσει το ημερολόγιο με τις παγκόσμιες ημέρες-αφιερώματα, μάλλον θα εκπλαγεί από τον αριθμό αυτών. Μάλιστα, υπάρχουν μέρες που είναι αφιερωμένες σε περισσότερα από δύο ή και τρία γεγονότα και παγκόσμια προβλήματα που χρήζουν επίλυσης!
Εδώ, λοπόν, είναι και το βασικό μήνυμα της 8ης Μαρτίου η οποία έχει αφιερωθεί από τον ΟΗΕ στα Δικαιώματα της Γυναίκας, δηλαδή του μισού και πλέον πληθυσμού του πλανήτη μας.
Έχει επικρατήσει η τάση αυτήν την ημέρα να κάνουμε ένα ακόμη πανηγύρι - γιορτή, ας μου επιτραπεί η έκφραση. Μια γιορτή με λουλούδια, σοκολατάκια και γυναικείες εξόδους διασκέδασης κλπ. Το αποτέλεσμα είναι να κοντεύει να χαθεί το πραγματικό νόημα της ημέρας.
Ας δούμε όμως γιατί τα Ηνωμένα Έθνη αποφάσισαν να θεσμοθετήσουν την 8η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, προκειμένου να θυμίζει σε όλον τον πλανήτη πόσο ακόμη δουλειά χρειάζεται προκειμένου άνδρες και γυναίκες να είναι ισότιμα μέλη της ανθρώπινης κοινωνίας και να απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής.
Η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε προς τιμή των μεγάλων γυναικείων απεργιακών κινητοποιήσεων και διαδηλώσεων στις 8 Μαρτίου 1857, στη Νέα Υόρκη. Οι εργαζόμενες στις βιοτεχνίες ενδυμάτων της Νέας Υόρκης, λευκοντυμένες, διοργάνωσαν μεγάλη πορεία και πικετοφορία, απαιτώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας, μείωση του ωραρίου τους στις 10 ώρες από τις 16 που δούλευαν, υγιεινές συνθήκες εργασίας, κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, άρση της ανισοτιμίας ανδρών και γυναικών, μεροκάματα ίσα με των κλωστοϋφαντουργών και των ραφτών ανδρών. Η διαδήλωση αυτή χτυπήθηκε άγρια και βάφτηκε στο αίμα...
Η απεργία της 8ης του Μάρτη 1857, ήταν απ' τις σημαντικότερες στιγμές του εργατικού κινήματος διεθνώς, αφού έβαζε στην πρώτη γραμμή τα ζητήματα κατά της εκμετάλλευσης, κατά των φυλετικών διακρίσεων, καθώς και κατά της ανισοτιμίας ανδρών και γυναικών.
Η ημέρα αυτή ήταν απλά η αρχή. Το μήνυμά της κατέκλυσε όλη την Αμερική και πέρασε άμεσα στην Ευρώπη. Οι γυναίκες δημιούργησαν σωματεία για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους ως εργαζόμενες. Δημιούργησαν γυναικείες οργανώσεις και απαιτούν ισότητα και ισοτιμία.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει αρκετά, αλλά όχι τόσα ώστε να μιλάμε για ουσιαστική ισότητα ή ισοτιμία ανδρών και γυναικών. Όχι τόσα, ώστε να μην χρειάζεται πλέον να έχουμε μια παγκόσμια ημέρα για να μας θυμίζει πόση δουλειά και προσπάθεια χρειάζεται ακόμη προκειμένου να πάψει να αντιμετωπίζεται η γυναίκα ως πολίτης δεύτερης κατηγορίας.
Όσο για τη χώρα μας, η διασφάλιση της ισότητας των φύλων σε όλο το φάσμα της οικονομίας θα πρέπει να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις αλλά και στοίχημα της εποχής μας. Η πρόσβαση των γυναικών στην απασχόληση γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Τα ποσοστά απασχόλησης και συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, παραμένουν σταθερά χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών. Πρόβλημα όμως δυστυχώς εντοπίζεται και στις απασχολούμενες γυναίκες, που αρκούνται συνήθως στις κατώτερες θέσεις της εργασιακής ιεραρχίας ή βρίσκονται εγκλωβισμένες σε επισφαλή, άμισθη, εξαναγκαστικά εθελοντική, κακοπληρωμένη ή και μαύρη εργασία.
Στον φετινό εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας ας μη μείνουμε στο τυπικό του σκέλος. Χρειάζεται να περάσουμε άμεσα από τον συμβολισμό στην πράξη.
Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, παρά τα υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης των γυναικών και την έξοδό τους στην αγορά εργασίας, επιμένουν οι βαθιά ριζωμένες ανισότητες των φύλων.
Σύμφωνα με το δείκτη παγκόσμιας οικονομικής ανισότητας μεταξύ αντρών και γυναικών του διεθνούς οικονομικού φόρουμ του Davos, η Ελλάδα του 2016 είχε την 92η θέση ανάμεσα σε 144 κράτη. Το ερώτημα είναι γιατί είμαστε τόσο χαμηλά.
Αξίζει να δούμε προσεκτικά των δείκτη αυτό και από τι αποτελείται. Ουσιαστικά έχουμε τέσσερεις συστάδες μεταβλητών: οικονομική ανισότητα, μόρφωση, υγεία, πολιτική εξουσία.
Οι Ελληνίδες δεν υστερούν ούτε στην υγεία, ούτε στη μόρφωση. Υστερούν στην πολιτική και στην οικονομική ισχύ. Και για να γίνω λίγο πιο προκλητική, το πολιτικό μας σύστημα είναι τόσο καλό και ανοιχτό απέναντι στις γυναίκες όσο και οι επιχειρήσεις μας. Όσον αφορά το εισοδηματικό χάσμα ανδρών και γυναικών η Ισπανία έχει ένα χάσμα 50%, εάν μιλάμε με όρους κατά κεφαλή εισοδήματος. Η Πορτογαλία έχει γύρω στο 30%. Η Ολλανδία γύρω στο 20%. Η Ελλάδα 100% και η Τουρκία άνω του 250%.
Η διασφάλιση της ισότητας θέτει ζητήματα κοινωνικής ειρήνης. Η κρίση έχει δυστυχώς και «γυναικείο» πρόσωπο. Όταν η ανισότητα των φύλων συνοδεύεται από τη φτώχεια και την απομόνωση, τότε το μείγμα είναι «εκρηκτικό». Έχουμε ακόμη πιο έντονα φαινόμενα ακραίων πράξεων βίας ενάντια σε γυναίκες. Εμπορίας γυναικών. Κακοποίησης, ψυχολογικής και σωματικής βίας, ενδοοικογενειακής και μη. Έχουμε έξαρση σε φαινόμενα πολλαπλών διακρίσεων, δηλαδή ρατσιστική βία κατά γυναικών ή και κοινωνικό στιγματισμό.
Όσο για το έλλειμμα στην ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στα οικονομικά - πολιτικά κέντρα λήψης αποφάσεων θα το αφήσουμε για ένα άλλο άρθρο.
Η κοινωνία βιώνει για περισσότερα από 7 πλέον χρόνια μια ανελέητη κρίση. Μια κρίση που δεν είναι μόνον οικονομική, αλλά πολιτική και κοινωνική. Είναι μια κρίση αξιών και αρχών. Μια κρίση ηθική.Τα χαρακτηριστικά αυτής της πολύπλευρης κρίσης που ζούμε δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά χωρίς την ενεργό συμμετοχή της γυναικείας συνείδησης, λειτουργίας και αποτελεσματικότητας. Δε μπορούμε να βγούμε από αυτό τον λαβύρινθο, χωρίς το 100% της δύναμης της κοινωνίας μας.
Στον φετινό εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας ας μη μείνουμε στο τυπικό του σκέλος. Χρειάζεται να περάσουμε άμεσα από τον συμβολισμό στην πράξη. Γιατί ο σεβασμός ανάμεσα στους ανθρώπους, ανάμεσα στα φύλα, δεν θα εμπεδωθεί με αυτονόητο τρόπο στην κοινωνία. Χρειάζεται σκληρή δουλειά από όλους μας. Ας είναι αυτό το μήνυμα του φετινού εορτασμού της Ημέρας της Γυναίκας.