Οκτώ δεκαετίες μουσική, συμπράξεις με κορυφαίους αρχιμουσικούς και σολίστ, αναθέσεις έργων σε έμπειρους και νέους συνθέτες, εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες, δράσεις εντός και εκτός Ελλάδας, και κυρίως, μεγάλες συγκινήσεις. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, το αρχαιότερο ορχηστρικό μουσικό σύνολο στην Ελλάδα, γιορτάζει 80 χρόνια και με αφορμή την επετειακή συναυλία που θα δοθεί στις 3 Φεβρουαρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, γυρίζουμε πίσω στον χρόνο και θυμόμαστε την πρώτη εμφάνιση της ΚΟΑ και τη συγκυρία που έμελλε να συνδέσει για πάντα την Πρώτη Ορχήστρα της χώρας με μία σημαντική στιγμή της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Η πρεμιέρα, η πρώτη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών -μετεξέλιξη της Ορχήστρας του Ωδείου Αθηνών-, δόθηκε το πρωινό της Κυριακής 28 Φεβρουαρίου 1943, στο κατάμεστο θέατρο Ολύμπια, λίγες ώρες πριν από την κηδεία του Κωστή Παλαμά. Η είδηση του θανάτου του ποιητή είχε βυθίσει στη θλίψη την Αθήνα. Από νωρίς το πρωί, μέγα πλήθος άρχισε να συγκεντρώνεται στο Α΄ Νεκροταφείο, με τον πνευματικό κόσμο να δίνει ηχηρό «παρών». Στις ζοφερές συνθήκες της Κατοχής και μπροστά στα μάτια των Γερμανών, η νεκρώσιμη πομπή μετατράπηκε σε παλλαϊκό συλλαλητήριο. Το επικήδειο ποίημα του Άγγελου Σικελιανού «Ηχήστε οι Σάλπιγγες» με τον ιστορικό πλέον στίχο «σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα», ακολούθησε ο Εθνικός Ύμνος που άρχισε να τραγουδά ο Γιώργος Κατσίμπαλης και μαζί του μετά από λίγο το συγκεντρωμένο πλήθος.
Όπως διαβάζουμε στην έκδοση «Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: Προϊστορία και Ιστορία» (2004) του Τάκη Καλογερόπουλου «Η ύψιστη πατριωτική έξαρση των στιγμών, επέδρασε τόσο στους μουσικούς, όσο και στο πολυπληθέστατο ακροατήριο (η αίθουσα ήταν κατάμεστη), με αποτέλεσμα να μετατραπεί η συναυλία, με δραματική ρωμαλεότητα μέσα από τους μουσικούς φθόγγους, σε πανηγυρικό ελευθερίας. Σ’ αυτό βοήθησε και το πρόγραμμα που περιλάμβανε συμφωνικά έργα αποκλειστικά Ελλήνων συνθετών. Έτσι η πρώτη εμφάνιση της ΚΟΑ υπήρξε αντάξιο μουσικό πρελούδιο των όσων επακολούθησαν το απόγευμα στην κηδεία του εθνικού βάρδου. Σ′ αυτήν την εναρκτήρια συναυλία παίχτηκαν η Εισαγωγή και φούγκα του Διονυσίου Λαυράγκα, το Ιντερμέτζο από την όπερα Η Μάρτυς του Σπυρίδωνος Φιλίσκου Σαμάρα, το Ιντερμέτζο από την Κυρα-Φροσύνη του Γεωργίου Σκλάβου, το Τρίπτυχο του Μανώλη Καλομοίρη (σε πρώτη εκτέλεση) και η Συμφωνία αρ.1, Ρωμέικη του Πέτρου Πετρίδη. Σκλάβος, Καλομοίρης και Πετρίδης διηύθυναν οι ίδιοι τα έργα τους, ενώ τα δύο υπόλοιπα έργα των εκλιπόντων συνθετών Σαμάρα και Λαυράγκα, εκτελέστηκαν υπό τη μπαγκέτα του Φιλοκτήτη Οικονομίδη...».
Ο Βαντίμ Ρέπιν στο Κοντσέρτο για βιολί του Τσαϊκόφσκι
Στη συναυλία της 3ης Φεβρουαρίου, η ΚΟΑ συμπράττει με τον κορυφαίο βιολονίστα Βαντίμ Ρέπιν, ο οποίος αναμετράται με ένα από τα πιο απαιτητικά έργα στο ρεπερτόριο του βιολιού, το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε μείζονα του Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφκι. Μάλιστα, με την ευκαιρία της επετείου, ο θρυλικός βιρτουόζος εύχεται στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών «πολλές ακόμη δεκαετίες γεμάτες με υπέροχη μουσική, χαρούμενο εργασιακό κλίμα και ενδιαφέρουσες συνεργασίες. Υγεία και έναν καθαρό ουρανό, χωρίς σύννεφα».
Την εορταστική βραδιά ανοίγει η υψίφωνος Τσέλια Κοστέα ερμηνεύοντας το Vocalise για υψίφωνο και ορχήστρα του Νέστορα Ταίηλορ, -σύνθεση που αντιμετωπίζει τη φωνή ως ορχηστρικό όργανο και οδηγεί στα άκρα τις δεξιοτεχνικές ικανότητες της σολίστ. Όπως εξηγεί «Η μεγαλύτερη πρόκληση στο Vocalise του Νέστορα Ταίηλορ είναι να μπορέσω να εκφράσω με τη φωνή αυτό που ήθελε να μεταδώσει ο συνθέτης. Άλλη μια δυσκολία είναι οι μεγάλες φράσεις που τραγουδιούνται σε ένα μόνο φωνήεν. Χρειάζεται καλή αναπνοή. Τραγουδώντας μια ολόκληρη παρτιτούρα σε ένα μόνο φωνήεν εκθέτει πολύ τον τραγουδιστή. Δεν υπάρχουν λέξεις και το μήνυμα πρέπει να αποδωθεί μόνο με την ψυχή και τη φωνή της υψιφώνου».
Ο επίλογος δίνεται με την συγκλονιστική Συμφωνία αρ. 1 σε ρε μείζονα του Γκούσταβ Μάλερ, γνωστή και με το προσωνύμιο «Τιτάν», η οποία αντλεί από το ομώνυμο μυθιστόρημα του ρομαντικού Ζαν Πωλ. Την Ορχήστρα διευθύνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, Λουκάς Καρυτινός.
Το πρόγραμμα με μια ματιά
Νέστωρ Ταίηλορ (1963-)
Vocalise για υψίφωνο και ορχήστρα
Πιοτρ Ίλις Τσαϊκόφσκι (1840–1893)
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα σε ρε μείζονα, έργο 35
Γκούσταβ Μάλερ (1860–1911)
Συμφωνία αρ. 1 σε ρε μείζονα, «Τιτάν»
Σολίστ
Τσέλια Κοστέα, υψίφωνος
Βάντιμ Ρέπιν, βιολί
Μουσική Διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Info
Κρατική Ορχήστρα Αθηνών
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Χ. Λαμπράκη
Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου
Ώρα: 19:30
Δωρεάν εισαγωγική ομιλία για τους κατόχους εισιτηρίων
Εισιτήρια
Τιμές εισιτηρίων: 50€, 40€, 30€, 20€ και 15€ (εκπτωτικό)
Online αγορά εδώ