Νόμος του κράτους θα γίνει και επίσημα από σήμερα μετά τη ψήφιση του από τη Βουλή ο πρώτος μεαμνημονιακός προϋπολογισμός. Στο κείμενο του προϋπολογισμού προβλέπεται για το 2019 πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ και ρυθμός ανάπτυξης 2,5% του ΑΕΠ, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας.
Με αφορμή την ψήφιση του προϋπολογισμού η HuffPost Greece επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε μερικά από τα βασικά ερωτήματα που δημιουργούνται από το περιεχόμενο και τις προβλέψεις του προϋπολογισμού.
1.Είναι όντως «μεταμνημονιακός» ο προϋπολογισμός;
Μετά από 10 προϋπολογισμούς στους οποίους κυριάρχησαν τα μέτρα λιτότητας και επτά οι οποίοι αποτύπωναν αποκλειστικά τις μνημονιακές απαιτήσεις, ο φετινός προϋπολογισμός είναι ο πρώτος που δεν προβλέπει νέα περιοριστικά μέτρα. Αντίθετα προβλέπει μια σειρά θετικών μέτρων, ενώ η κυβέρνηση την τελευταία στιγμή κατάφερε να έρθει σε συμφωνία με τους Θεσμούς προκειμένου τελικά να μην περικοπούν οι συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019.
2.Ο προϋπολογισμός είναι μεταμνημονιακός, είναι όμως και αναπτυξιακός;
Τυπικά ο φετινός προϋπολογισμός είναι ο πρώτος «επεκτατικός» προϋπολογισμός, δηλαδή ο πρώτος προϋπολογισμός ο οποίος δεν προβλέπει μέτρα λιτότητας. Το ερώτημα βέβαια είναι αν αυτό οφείλεται στην εξομάλυνση της κατάστασης και την ανάπτυξη της οικονομίας;
Οι αριθμοί λένε ότι το 2019 θα καταγραφεί ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης 2,5% του ΑΕΠ. Ο ρυθμός αυτός όμως οφείλεται κυρίως στην αύξηση της κατανάλωσης και λιγότερο στις επενδύσεις. Ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων εμφανίζεται να έχει περιοριστεί.
3.Τι έσοδα και πόσες δαπάνες προβλέπει ο προϋπολογισμός;
Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθουν σε 53,806 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 190 εκατ. σε σχέση με το 2018 και κατά 392 εκατ. σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ.
Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2019, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 56,956 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 573 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του ΜΠΔΣ 2019-2022.
4.Ποιοι είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι του προϋπολογισμού;
Το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός προβλέπει μια σειρά θετικών μέτρων σημαίνει ότι είναι πολλοί αυτοί που θα ευνοηθούν. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι πάνω από 1 εκατομμύριο συνταξιούχοι οι οποίοι από την 1 Ιανουαρίου 2019 θα έβλεπαν ακόμα μια μείωση στις συντάξεις τους και τελευταία στιγμή γλίτωσαν τις περικοπές.
5.Ποιοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι του προϋπολογισμού;
Μεγάλος χαμένος του προϋπολογισμού είναι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και κατ επέκταση ένα σημαντικό μέρος της αγοράς που «διψά» για ρευστότητα και επενδύσεις. Συγκεκριμένα ο προϋπολογισμός του 2019 περιορίζει το ύψος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων στα 6,750 δισ. ευρώ, καθώς δεν θα υλοποιηθούν εξισορροπητικές παρεμβάσεις 300 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνονταν στο Μεσοπρόθεσμο, ενώ υπάρχει και επιπλέον μείωση 250 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προσχέδιο. «Το γεγονός αυτό, που οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην έλλειψη ώριμων προς ένταξη προγραμμάτων για έργα υποδομής, δημιουργεί προβληματισμό αναφορικά με το αναπτυξιακό αντίκρισμα του τρόπου διάθεσης του δημοσιονομικού χώρου», σημειώνει το δημοσιονομικό συμβούλιο.
6.Ποια είναι τα θετικά μέτρα τα οποία περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός;
- Ενίσχυση του προγράμματος «βοήθεια στο σπίτι»
- Ενίσχυση των δομών ειδικής αγωγής
-Επίδομα στέγασης σε νοικοκυριά που διαμένουν σε ενοικιαζόμενη κατοικία και δανειολήπτες.
- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών
- Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών νέων εργαζόμενων
- Μείωση του ΕΝΦΙΑ
- Μείωση φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων
- Μείωση φορολογίας διανεμόμενων κερδών:
7.Ποια είναι τα αρνητικά μέτρα του προϋπολογισμού;
Ο φετινός προϋπολογισμός δεν περιλαμβάνει νέα μέτρα λιτότητας, ωστόσο διατηρεί πολλά από τα μέτρα και δεν ακυρώνει τις περικοπές που έχουν εφαρμοστεί μέσα στο πλαίσιο των τριών μνημονίων.
8.Υπάρχει κίνδυνος να εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός;
Το κλίμα στην Ελληνική Οικονομία είναι ιδιαίτερα ρευστό. Αγορές και επενδυτές ακόμα δεν έχουν πειστεί ότι η χώρα μπορεί να τα καταφέρει έξω από το πλαίσιο αυστηρής δημοσιονομικής προστασίας το οποίο επέβαλαν τα μνημόνιο. Ταυτόχρονα, η καθυστέρηση υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και η αδυναμία επιστροφής της χώρας στις αγορές δημιουργούν ερωτήματα για τη δυναμική της οικονομίας.
Στο κείμενο του προϋπολογισμού γίνεται σαφής αναφορά ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι όμως εντοπίζονται κατα κύριο λόγο στο εξωτερικό. Όπως αναφέρεται στο κείμενο του προϋπολογισμού «η επαλήθευση των τρεχουσών προβλέψεων για το 2019 εξαρτάται βαθμιαία περισσότερο από την επικράτηση ομαλών συνθηκών στο διεθνές γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, εν μέσω μίας δυνητικής κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων και του εμπορικού προστατευτισμού, των γεωπολιτικών εντάσεων που τροφοδοτούν την προσφυγική κρίση, αλλά και των διαταραχών στην πολιτική σταθερότητα ισχυρών οικονομιών της Ευρωζώνης που δυνητικά αυξάνουν την αβεβαιότητα στις διεθνείς αγορές».
9.Έχει αξία στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής ο προϋπολογισμός;
Στο χρόνια πριν από τα μνημόνια το κείμενο του προϋπολογισμού είχε πολύ μικρή αξία καθώς αρκούσε ένα τηλέφωνο ενός υπουργού προς τον υπουργό Οικονομικών προκειμένου να παραβλαφθούν οι προβλέψεις του προϋπολογισμού και να αυξηθούν τα κονδύλια του ενδιαφερόμενου υπουργού.
Από τα μνημονιακά χρόνια και μετά ο προϋπολογισμός έχει μεγαλύτερη σημασία, τουλάχιστον ως προς την αυστηρή εφαρμογή των μέτρων δημοσιονομικής συμμόρφωσης τα οποία αποφάσιζαν από κοινού κυβέρνηση και δανειστές. Και στα μνημονιακά χρόνια ωστόσο δεν τηρήθηκαν όσα προέβλεπε ο προϋπολογισμός, καθώς τελικά επιβλήθηκαν ακόμα πιο αυστηρά μέτρα σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.