«Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα επιτευχθεί μόνο με την ανακάλυψη ενός εμβολίου που θα εξασφαλίζει ανοσία», λέει στη HuffPost η Αθηνά Σούρδη, παθολόγος - λοιμωξιολόγος,πρόεδρος της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του Ερρίκος Ντυνάν, του ιδιωτικού νοσοκομείου που διέθεσε κλίνες ΜΕΘ και νοσηλείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας. ΄Αραγε, υπάρχουν φάρμακα ή συδυασμοί φαρμάκων που μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στον ιό; Τον Σεπτέμβριο θα βρεθούμε ξανά ενώπιον του κορονοϊού; Θα υπάρξει νέο κύμα πανδημίας; Πότε κινδυνεύουμε να βρεθούμε σε νέο lockdown; Και πως θα διαμορφωθούν οι ζωές μας από εδώ και μπρος τελικά; Να τι μας είπε:
- Κυρία Σούρδη, ποιο είναι το «κλειδί» που οδήγησε στα μέχρι στιγμής καλά αποτελέσματα της χώρας ως προς την «διείσδυση» του ιού σε σχέση με άλλες χώρες;
Η σύμπραξη της πεφωτισμένης επιστημονικής και της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας ήταν το κλειδί για την επιτυχία αυτή. Με την πρώιμη και αποφασιστική λήψη περιοριστικών μέτρων, την διεξοδική ιχνηλάτηση και απομόνωση των δυνητικών ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και την έγκαιρη οργάνωση των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων υγείας μειώθηκε σταδιακά η εκθετική πορεία τής πανδημίας στην Ελλάδα και διατηρήθηκε εδώ και κάποιες εβδομάδες ο ενεργός αναπαραγωγικός ρυθμός R0 «αρκετά κάτω από το ένα».
Στην επιτυχή αυτή εξέλιξη των πραγμάτων συνέβαλε ασφαλώς η πειθαρχημένη και υπεύθυνη στάση της πλειοψηφίας των συμπολιτών μας που με υπομονή, επιμονή και αυταπάρνηση συμμετείχαν στην προσπάθεια, τηρώντας ευλαβικά τους «κανόνες τού παιχνιδιού» για την έξοδο από την πανδημία.
“Το εχέγγυο της επιτυχίας για την αποφυγή ενός νέου lockdown θα είναι η οικειοθελής μάλλον παρά εκ του νόμου επιβαλλόμενη αναπροσαρμογή τής συμπεριφοράς μας στην επόμενη ημέρα ενός κόσμου που έχει αλλάξει οριστικά.”
- Κυρία Σούρδη, μπορούμε να πούμε ότι «τελειώσαμε» με τον κορονοϊό στην Ελλάδα για το προσεχές διάστημα; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα σε σχέση με τη πανδημία; Πώς πιστεύετε ότι θα διαμορφωθούν οι ζωές μας το καλοκαίρι;
Η δυναμική εξέλιξη της επιδημίας στη χώρα μας έχει περιοριστεί, όπως δείχνουν οι επιδημιολογικές καμπύλες εργαστηριακώς επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και θανάτων. Τα ενθαρρυντικά αυτά δεδομένα οδήγησαν στην σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί σταδιακά,αφού το επιτρέψουν οι δείκτες εκτίμησης για την πορεία τής επιδημίας. Τα πρώτα 24ωρα της δεύτερης φάσης δείχνουν ότι η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει με σοβαρότητα την πρωτοφανή συγκυρία. Εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν, αυτό όμως είναι αναμενόμενο. Το εχέγγυο της επιτυχίας για την αποφυγή ενός νέου lockdown θα είναι η οικειοθελής μάλλον παρά εκ του νόμου επιβαλλόμενη αναπροσαρμογή τής συμπεριφοράς μας στην επόμενη ημέρα ενός κόσμου που έχει αλλάξει οριστικά.
Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είμαστε τους καλοκαιρινούς μήνες που έπονται, οπότε, όπως είναι αναμενόμενο, θα αυξηθούν οι μετακινήσεις, οι δραστηριότητες και οι κοινωνικές συναναστροφές των ανθρώπων. Αυτό εξάλλου φάνηκε και τις τελευταίες ημέρες. Στην «νέα καθημερινότητά» μας, πρέπει να συνεχίσουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας δυνητικά ως φορείς του κορονοϊού. Να συνεχίσουμε να τηρούμε τα μέτρα υγιεινής των χεριών και τις απαιτούμενες αποστάσεις. Να περιορίσουμε με τη θέλησή μας τις μη απαραίτητες επαφές και τις συναθροίσεις σε χώρους συνωστισμού. Έτσι θα έχουμε μικρότερο κίνδυνο αναζωπύρωσης και ευρείας διασποράς τής νόσου, που ακόμη είναι υπαρκτός. Είναι σημαντικό λοιπόν να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση. Σύμμαχοί μας στη μάχη αυτή είναι η συσσωρευμένη επιστημονική γνώση και εμπειρία που έχει αποκτηθεί τους τελευταίους δυο μήνες. Έχουμε πλέον δυνατότητες για αυξημένους εργαστηριακούς ελέγχους με τους οποίους είναι εφικτή η έγκαιρη διάγνωση νέων περιπτώσεων της νόσου και μικρών επιδημικών αναζωπυρώσεων που βλέπουμε να κάνουν ήδη σποραδικά την εμφάνισή τους.
- Τον Σεπτέμβριο θα βρεθούμε ξανά ενώπιον του κορονοϊού; Θα υπάρξει νέο κύμα πανδημίας; Πότε πιστεύετε ότι θα «ξεμπερδέψουμε» οριστικά; Πόσο κοντά και πόσο μακριά είμαστε από το εμβόλιο που θα ανακουφίσει την ανθρωπότητα από αυτή τη νέα νόσο;
Σύμφωνα με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, το ενδεχόμενο ενός νέου επιδημικού κύματος το φθινόπωρο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν αναλογιστεί κανείς παραδείγματα του παρελθόντος, όπως αυτό τής πανδημίας Η1Ν1 του 2009, η οποία χτύπησε δύο φορές τις ΗΠΑ. Πρώτα τον Μάιο-Ιούνιο και στη συνέχεια ξανά στα τέλη Οκτωβρίου. Χρειάστηκε να φτάσουμε στον Αύγουστο του 2010 για να κηρύξει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, επίσημα, το τέλος τής πανδημίας.
Η πιθανότητα αυτή θα εξαρτηθεί από την εναπομείνασα κυκλοφορία και διασπορά τού ιού SARS-CoV-2 το επερχόμενο φθινόπωρο, από το ποσοστό τού πληθυσμού που θα έχει μέχρι τότε αποκτήσει ανοσία στον ιό και βέβαια από τις εξελίξεις που θα υπάρχουν στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα σε επίπεδο αποτελεσματικών φαρμάκων και εμβολίων. Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα επιτευχθεί μόνο με την ανακάλυψη ενός εμβολίου που θα εξασφαλίζει ανοσία. Γνωρίζουμε ότι 70 με 100 εταιρείες, ομάδες και ακαδημαϊκά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο εργάζονται πυρετωδώς πάνω σε αυτό. Πολλοί από αυτούς ισχυρίζονται ότι η σύνθεση ενός εμβολίου μπορεί να αναπτυχθεί εντός των επόμενων μηνών.
Να σημειωθεί ότι σε φυσιολογικές συνθήκες ένα εμβόλιο χρειάζεται από δύο έως τρία χρόνια προτού φθάσει στο στάδιο της κλινικής χορήγησής του σε ανθρώπους. Πολλά από τα παραπάνω εργαστήρια έχουν ξεπεράσει διαδικασίες μηνών μέσα σε μόλις 14 ημέρες και βρίσκονται ήδη σε επίπεδο κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους για να τεκμηριωθεί η ασφάλεια αλλά και η αποτελεσματικότητα τους. Είναι πιθανό κάποιες από τις προσπάθειες αυτές να καρποφορήσουν μέχρι το τέλος του έτους.
- Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα ή συνδυασμούς φαρμάκων που μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά ως προς τον COVID - 19;
Δεκάδες εταιρείες έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην ταχεία δοκιμή και ανάπτυξη αποτελεσματικής φαρμακευτικής θεραπείας. Μέχρι όμως να ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές των νέων φαρμάκων, οι ειδικοί μελετούν την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων. Αρκετά σκευάσματα που κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο, δοκιμάζονται στη θεραπεία κατά του κορονοϊού. Τα περισσότερα είναι γνωστά αντιιικά και ανοσοτροποποιητικά φάρμακα που έχουν περάσει όλες σχεδόν τις κλινικές δοκιμασίες για άλλες παθήσεις και πλέον δοκιμάζονται για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης νόσου.
Προς το παρόν δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία (από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες σε ανθρώπους με χρήση ομάδας ελέγχου) που να υποστηρίζουν τη χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου σε ασθενείς με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2. Ωστόσο ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για την εξέλιξη της μάχης κατά του κορονοϊού είναι τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει από τις κλινικές μελέτες για την επίδραση του φαρμάκου Remdesivir: έπειτα από 19 μελέτες σε ολόκληρο τον κόσμο,έλαβε τελικά την έγκριση της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA)για τη θεραπεία σοβαρών μορφών της νόσου.
Σημαντικός είναι και ο ρόλος των ανοσορρυθμιστικών φαρμάκων, όπως οι ανταγωνιστές των υποδοχέων ιντερλευκίνης 6 (IL-6) που δοκιμάζονται σε ασθενείς με το σύνδρομο «καταιγίδας κυτταροκινών». Οι ασθενείς αυτοί εμφανίζουν μια εξαιρετικά έντονη φλεγμονώδη αντίδραση η οποία δεν επηρεάζει μόνο το αναπνευστικό αλλά και τα υπόλοιπα οργανικά συστήματα του ανθρωπίνου σώματος οδηγώντας σε πολυοργανική ανεπάρκεια. Τα αποτελέσματα από τη χρήση τους φαίνεται να είναι ελπιδοφόρα.
Επιπλέον βρίσκονται σε εξέλιξη τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη χώρα μας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία, θεραπευτικά πρωτόκολλα που αξιολογούν το πιθανό όφελος της χορήγησης ορού από άτομα που έχουν νοσήσει από SARS-CoV-2 και έχουν ιαθεί, σε ασθενείς με μετρίως σοβαρή ή αρκετά σοβαρή νόσο COVID-19.
“Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για την εξέλιξη της μάχης κατά του κορονοϊού είναι τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει από τις κλινικές μελέτες για την επίδραση του φαρμάκου Remdesivir”
- Χρησιμοποιήθηκαν τελικά οι κλίνες ΜΕΘ και νοσηλείας που έθεσε στη
διάθεση της Πολιτείας το Ερρίκος Ντυνάν HospitalCenter;
Το Ερρίκος Ντυνάν HospitalCenterμε υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης στάθηκε στο πλευρό τής Πολιτείας, προσφέροντας τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας του για την αποσυμφόρησητων αυξημένων αναγκών τού Εθνικού συστήματος Υγείας. Έθεσε στη διάθεση της Πολιτείας 12 κλίνες ΜΕΘ καθώς και 53 κλίνες νοσηλείας σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο τού 6ου ορόφου. Και τα δύο τμήματα είναι απομονωμένα και μπορούν να νοσηλεύσουν με απόλυτη ασφάλεια ύποπτα ή/και επιβεβαιωμένα περιστατικά Covid-19. Οι κλίνες αυτές λόγω τής καλής πορείας τής επιδημίας στη χώρα μας δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιηθούν, παραμένουν όμως ενεργείς για μια ενδεχόμενη χρήση τους στο μέλλον, κάτι το οποίο όλοι μας απευχόμαστε.
Προς το παρόν, τα ύποπτα ή/και επιβεβαιωμένα περιστατικά Covid-19 νοσηλεύονται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια, σε ξεχωριστό τμήμα τού 7ου ορόφου που έχει πλήρως ανεξάρτητη και ελεγχόμενη είσοδο, σε 12 μονόκλινα δωμάτια με τη διαθεσιμότητα όλου τού απαιτούμενου ατομικού εξοπλισμού προστασίας για ασθενείς και επαγγελματίες υγείας. Εκεί παραμένουν λαμβάνοντας υποστηρικτική φροντίδα και τις πρώτες δόσεις φαρμακευτικής αγωγής, μέχρι να διακομιστούν σε Νοσοκομεία Αναφοράς, όπως προβλέπεται προς το παρόν.
Από την πρώτη ημέρα εμφάνισης της επιδημίας του κορονοϊού, το ENHC υλοποίησε έγκαιρα τα υπάρχοντα σχέδια έκτακτης ανάγκης εγκαθιστώντας Κινητή Μονάδα στον περίβολο του Νοσοκομείου η οποία λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί για την αντιμετώπιση ύποπτων περιστατικών και τη διενέργεια των διαγνωστικών τεστ για COVID-19.
Επίσης υπάρχει ειδικός χώρος διαλογής έξω από το τμήμα επειγόντων περιστατικών για να μπορούν οι μη πάσχοντες από λοίμωξη ή εμπύρετο ασθενείς να αντιμετωπίζονται απρόσκοπτα στους υπόλοιπους χώρους της Κλινικής.
Όλες οι ανωτέρω υποδομές θα εξακολουθήσουν να συνοδεύουν τη λειτουργία τού Νοσοκομείου στη δεύτερη φάση της επιδημίας, όπου αναμένεται να υπάρξει αύξηση της προσέλευσης ασθενών με οξέα προβλήματα ή απορρύθμιση χρόνιων υποκείμενων παθήσεων. Και αυτό γιατί το τελευταίο δίμηνο οι περισσότεροι ασθενείς απέφευγαν να επισκεφτούν δομές υγείας φοβούμενοι την ενδονοσοκομειακή μετάδοση του κορονοϊού.
Η Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων με την αμέριστη αρωγή τής Διοίκησης και του έμπειρου Ιατρονοσηλευτικού προσωπικού θα εποπτεύει την εφαρμογή τους σε όλους τους χώρους της Κλινικής, όπως μέχρι τώρα έκανε καθημερινά.
“'Εχουμε σημαντική ανεπάρκεια στελεχωμένων κλινών ΜΕΘ που, σε αναλογία πληθυσμού, παραμένουν και σήμερα οι λιγότερες στην Ευρώπη.”
- Ποια θεωρείτε την μεγαλύτερη παθογένεια του ελληνικού συστήματος υγείας;
Η μεγαλύτερη παθογένεια του ελληνικού συστήματος υγείας παραμένει διαχρονικά η υποχρηματοδότηση, όπως φαίνεται από τις δημόσιες δαπάνες υγείας που αντιστοιχούν μόλις στο 5% επί του ποσοστού του ΑΕΠ, από τις χαμηλότερες στη Ευρώπη. Αυτό οδηγεί συχνά στην ανεπάρκεια φαρμακευτικού και απαραίτητουυλικοτεχνικού εξοπλισμού καθώς και στην υποστελέχωση των δημόσιων δομών υγείας, κυρίως από νοσηλευτικό προσωπικό. Είναι γνωστό ότι η χώρα μας έχει τον μεγαλύτερο αριθμό γιατρών και τον μικρότερο αριθμό νοσηλευτών, αναλογικά με τον πληθυσμό της, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Από την άλλη, η σπάταλη και συχνά αλόγιστη χρήση των πόρων ακόμα και για υπηρεσίες με αμφίβολη αποτελεσματικότητα χαρακτηρίζουν το ελληνικό σύστημα υγείας και οδηγούν στην αναποτελεσματική περίθαλψη μέρος τού πληθυσμού. Αυτό φάνηκε εξάλλου στην περίοδο της πανδημίας με τη σημαντική ανεπάρκεια στελεχωμένων κλινών ΜΕΘ που, σε αναλογία πληθυσμού, παραμένουν και σήμερα οι λιγότερες στην Ευρώπη.
Είναι ευκαιρία λοιπόν όλες αυτές οι ανεπάρκειες που αναδείχθηκαν την τελευταία περίοδο, να οδηγήσουν σε ριζική αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου και της φιλοσοφίας τού ΕΣΥ, που σε συνδυασμό με γενναία αύξηση της χρηματοδότησής του, θα οδηγήσουν σε ένα αποτελεσματικό σύστημα υγείας, αντάξιο των προκλήσεων της σύγχρονης εποχής.