Ακόμα μια νύχτα σκληρών διαπραγματεύσεων, παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, λεπτών ισορροπιών και εκ του αποτελέσματος αδιαπέραστων αδιεξόδων. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης μετά από πολύωρη τηλεδιάσκεψη συμφώνησαν ότι διαφωνούν και επιστρέφουν το μπαλάκι σε αυτούς από τους οποίους το πήραν. Η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών θα κληθεί να λύσει το αδιέξοδο που δεν κατάφερε να λύσει στην τηλεδιάσκεψη που είχαν προ ημερών οι ηγέτες της Ε.Ε.
Το αδιέξοδο επισημοποιήθηκε τα μεσάνυχτα της Τρίτης, μετά από μια επεισοδιακή συνεδρίαση, με διακοπές, παρασκηνιακές διεργασίες, διαξιφισμούς και εντάσεις. Το γεγονός ότι επίσημα η συνεδρίαση διακόπηκε, αλλά η συνέντευξη τύπου ορίστηκε για σχεδόν 12 ώρες μετά (11:00 ώρα Ελλάδας), δείχνει ότι οι διαβουλεύσεις μεταξύ των υπουργών οικονομικών και των επικεφαλής των Θεσμών της Ε.Ε θα συνεχίζονταν μέχρι και την τελευταία στιγμή, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί το ναυάγιο. Εν τέλει αποδείχτηκε ότι ήταν αδύνατο να βρεθεί κοινός τόπος, με αποτέλεσμα η συνέντευξη τύπου να ματαιωθεί και να συγκληθεί νέα τηλεδιάσκεψη των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης για την Πέμπτη.
Αδιέξοδο
Οι σκληροί του Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Αυστρία κ.α) απέρριψαν για ακόμα μια φορά τη λύση του ευρωομολόγου, αρνούμενοι να δεχτούν την αμοιβαιοποίηση του κινδύνου. Αρκούνται στις υφιστάμενες λύσεις που θα μπορούσε να δώσει ο ESM με ένα μέρος από τα ταμειακά του διαθέσιμα (240 δισ ευρώ), το δίχτυ ασφαλείας των 100 δισ ευρώ για την προστασία της απασχόλησης και ακόμα 200 δισ ευρώ ενός ταμείου εγγυήσεων για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Μετά από αυτά τα 500 δισ ευρώ, κάθε ευρώ που θα λαμβάνουν τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συνοδεύεται με συγκεκριμένους όρους και δεσμεύσεις από τις κυβερνήσεις. Μόνη υποχώρηση των σκληροπυρηνικών τα χρήματα να ληφθούν τώρα χωρίς ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια και οι όροι να αποφασιστούν μόλις λήξει η κρίση και ισορροπήσουν οι οικονομίες.
Το κλίμα στις Βρυξέλλες θυμίζει και πάλι τις περίφημες συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Υπουργοί Οικονομικών χωρισμένοι σε στρατόπεδα, αδυναμία συνεννόησης, ατέρμονες διαβουλεύσεις, εκβιασμοί και λεπτές πολιτικές ισορροπίες. Τις περισσότερες φορές τη λύση έδιναν αποφάσεις πολιτικού και όχι οικονομικού χαρακτήρα, με ότι συνέπειες είχε αυτό κάθε φορά.
Ο κίνδυνος μιας κρίσης
Η Ευρώπη μοιάζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία ιστορίας της. Αυτή τη φορά η κρίση δεν είναι οικονομική, αλλά δομική, θέτοντας σε αμφισβήτηση τον πυρήνα της Ε.Ε εξαιτίας της αδυναμίας που δείχνουν τα κράτη να βρουν τρόπο αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών από την εξάπλωση του κορονοϊού. Η πολιτική της αμοιβαιοποιησης των ζημιών μοιάζει αδύνατο να γίνει αποδεκτή. Και αν σε αυτό θα μπορούσε κάποιος να απαντήσει ότι είναι κατανοητό οι «δυνατοί» του Βορρά να μην θέλουν να σηκώσουν το βάρος των αδύναμων του Νότου, το γεγονός ότι οι σκληροπυρηνικοί επιμένουν η όποια μορφή βοήθειας να συνδεθεί με όρους και προϋποθέσεις, μοιάζει σχεδόν παράλογο.
Η επίμονη άρνηση της Γερμανίας να δημιουργηθεί ευρωομόλογο, σε συνδυασμό με την απαίτηση της η βοήθεια να συνοδεύεται από μέτρα, φαίνεται πως οδηγεί σε αδιέξοδο βάζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση σε δύσβατα μονοπάτια. Η Ιταλία αρνείται να κάνει πίσω. Μαζί με την Ισπανία και τα υπόλοιπα κράτη του Ευρωπαϊκού Νότου επιμένουν η πρόσβαση στη ρευστότητα να μην συνδέεται με την απαίτηση λήψης νέων δημοσιονομικών μέτρων.
Ο Ευρωπαϊκός Νότος επιμένει ότι αντίθετα με την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, σε αυτή την κρίση δεν υπάρχουν «δημοσιονομικά άτακτοι» οι οποίοι θα πρέπει να τιμωρηθούν. Η κρίση οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες και στην αντιμετώπιση της θα πρέπει να βάλουν όλοι πλάτη. Μαζί με αυτά Ιταλία και Ισπανία ζητούν αύξηση των κονδυλίων, θεωρώντας ότι τα 500 δισ ευρώ τα οποία περιλαμβάνει το πακέτο Σεντένο δεν αρκούν για την αντιμετώπιση των συνεπειών.
Οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις είναι ότι τα κράτη μέλη θα οδηγηθούν σε συμβιβασμό, στη βάση των Γερμανικών απαιτήσεων, με αρωγό μάλιστα και την Γαλλία. Η λύση αυτή θα οδηγήσει σε μια νέα γενιά μνημονίων τα οποία θα συνοδεύσουν την παροχή ρευστότητας στα κράτη μέλη που θα ζητήσουν να ενταχθούν στην πιστωτική γραμμή του ESM. Η επόμενη μέρα μοιάζει να κρύβει πολλές παγίδες για την Ε.Ε.