Μαθήματα έξυπνου, modular σχεδιασμού παραδίδει η κατοικία “Funhouse Residence” στην Κεφαλονιά. Με ποιο τρόπο; Στο εσωτερικό της, τα έπιπλα και τα δομικά στοιχεία «μεταμορφώνονται» ώστε να καταστούν δυνατές διαφορετικές λειτουργίες για όλους τους κατοίκους.
Παρ′ ότι η πανδημία είναι εδώ, η ζωή συνεχίζει να ανθεί και να απαιτεί τη συνέχειά της. «Πως θα πάμε διακοπές», σκέφτονται οι περισσότεροι άνθρωποι. Ορισμένες ιδέες για το μέλλον βάζει ο σχεδιασμός της κατοικία «Funhouse Residence», που πρόσφατα ολοκληρώθηκε στο Αργοστόλι στην Κεφαλονιά. Η κατοικία, σχεδιασμένη από το γραφείο Pieris Architects προκειμένου να κατοικήσει ο Πιέρος Πιερής με την οικογένειά του, μοιάζει να προοικονομούσε από το πρώτο σχέδιό της το 2015 μία περίοδο που η χαρά θα μπορεί να υπάρξει εξίσου σε καταστάσεις εξωστρέφειας και κοινωνικότητας, όσο και απομόνωσης και αυτάρκειας.
« Τότε είχαμε θέσει ως προτεραιότητα τη μικρή καθημερινή συντήρηση με μια μικρή παραχώρηση στα συνολικά τετραγωνικά αλλά όχι στην άνεση. Εκείνη την περίοδο, ο ”ευρύχωρος” σχεδιασμός αποτελούσε θέμα που απασχολούσε έντονα το γραφείο μας καθώς σχεδιάζαμε κατοικίες τόσο στην Αθήνα όσο και στο Λονδίνο όπου οι ανάγκες για high-end design και λειτουργικότητα ήταν οι ίδιες αλλά ο χώρος στη δεύτερη περίπτωση ήταν πολύ πιο περιορισμένος. Παράλληλα, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, το αυξανόμενο κόστος για την αγορά ακινήτων στις περισσότερες μητροπόλεις του κόσμου, η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η ανάγκη για βιωσιμότητα συνηγορούσαν επιτακτικά ότι ο περιορισμός του διαθέσιμου χώρου δεν είναι απλά μια τάση αλλά ένα νέο δεδομένο», σχολιάζει ο Πιέρος Πιερής.
Ευρυχωρία, το νέο αρχιτεκτονικό κόνσεπτ
Το νέο concept της ευρυχωρίας γέννησε την ιδέα των modular επίπλων που αλλάζουν όψεις και χρήσεις, προσφέροντας άνεση χώρου και δυνατότητες για νέες δραστηριότητες αλλά και παιχνίδια. Συγκεκριμένα, τα έπιπλα πέρα από την χρηστική τους λειτουργία, έχουν μία ή και παραπάνω δυνατότητες, μετατρέποντας το χώρο σε παιδότοπο, είτε τμηματικά δημιουργώντας ένα όμορφο ελεγχόμενο χάος είτε όλα μαζί ταυτόχρονα.
« Το χειμώνα ο εσωτερικός παιδότοπος προσφέρει απασχόληση στα παιδιά τις μέρες που δεν μπορούν να βγουν έξω. Το καλοκαίρι μπορεί να μείνει εσωτερικά ως μόνιμη εγκατάσταση καθώς το καθιστικό και η τραπεζαρία «μετακομίζουν» στους ημιυπαίθριους χώρους – που πλέον λειτουργούν ως κύριοι χώροι έξω» σχολιάζει ο αρχιτέκτονας. « Σήμερα, ο γιος μου είναι ακόμα βρέφος αλλά τα έπιπλα έχουν περάσει ένα δυνατό crash test από τον ανιψιό μου. Κάτω από τα καθίσματα της τραμπάλας υπάρχουν στηρίγματα τα οποία τραβάμε για να τη σταθεροποιήσουμε. Η επιφάνεια της τραπεζαρίας έχει δύο όψεις. Αναποδογυρίζοντάς την, βρίσκουμε στο κάτω μέρος έναν σταυρό μέσα στον οποίο αποθηκεύεται το χειροποίητο δίχτυ και όλα τα απαραίτητα αξεσουάρ για να ξεκινήσει το παιχνίδι. Η πλάτη της βιβλιοθήκης δεν είναι κάθετη άλλα έχει την κλίση μιας τσουλήθρας ενώ πίσω από αυτή αποθηκεύεται η σκάλα της. Τέλος, αφαιρώντας τα μαξιλάρια από την πολυθρόνα η οποία περιστρέφεται γύρω από κεντρικό άξονα, βρίσκουμε στη βάση τα χερούλια του μύλου τα οποία τα συναρμολογούμε εύκολα μεταξύ τους».
Ωστόσο, είτε επιλέξει κανείς «σαλόνι», είτε «παιδότοπο», η πολυθρόνα εκτός από μύλο μπορεί να μετατραπεί και σε daybed, ενώ η σκάλα της τραμπάλας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μια δεύτερη βιβλιοθήκη αντί να αποθηκεύεται πίσω από την πλάτη της πρώτης.
Ορισμένα από τα έπιπλα της κατοικίας είχαν προηγουμένως παρουσιαστεί στην 2η μονογραφική έκθεση του γραφείου με τίτλο «Πόλη- μορφικά Οίκο- συστήματα» στην Artwall Gallery το 2014 με επιμελήτρια τη Φωτεινή Καπίρη. Το βασικό θέμα ήταν η σχέση χώρου και άνεσης.
“Οι ανάγκες τις κοινωνίας είναι αυτές που σηματοδοτούν και το τέλος του σταρ-αρχιτέκτονα. Η σύγχρονη μετανάστευση, οι μη συμβατικές μορφές οικογένειας που δεν αποτελούν πλέον εξαίρεση και οι ανάγκες για πολυσυλλεκτικότητα, ισότητα και κοινωνική συνοχή μετατοπίζουν το επίκεντρο του μελετητή στην ουσία της αρχιτεκτονικής που είναι ο άνθρωπος”
Παράλληλες ατομικές ή συλλογικές δραστηριότητες
Τα ζωντανά χρώματα κυριαρχούν σε όλους τους χώρους του σπιτιού. Μαζί με ένα σύνολο σχεδιαστικών τρικ, επιτρέπουν παράλληλες συλλογικές και ατομικές δραστηριότητες. «Ξέρετε, μερικές φορές, κάποια πολύ σοβαρά πράγματα γίνονται καλύτερα αντιληπτά όταν ειπωθούν με ανάλαφρη διάθεση», λέει ο Πιέρος Πιερής. «Στον ημιυπαίθριο χώρο για παράδειγμα, ο καναπές κρεμιέται από το ταβάνι και στοιχεία όπως μαξιλάρες στο δάπεδο προσφέρονται για στιγμές χαλάρωσης. Στο κεντρικό υπνοδωμάτιο οι κουρτίνες δεν τοποθετούνται μπροστά από τα παράθυρα αλλά γύρω από το κρεβάτι πάνω σε ράγες. Με αυτό τον τρόπο όταν ο ένας χρήστης κοιμάται, ο δεύτερος έχει αυτονομία κινήσεων στο χώρο. Στο δεύτερο υπνοδωμάτιο ο ουρανός του κρεβατιού μετατρέπεται σε διαχωριστικό που διαμερισματοποιεί το χώρο. Η μεγαλύτερη διαφάνεια του υφάσματος μετά το ύψος του ματιού, επιτρέπει το φως να διαπερνά το τμήμα του δωματίου που δεν συνορεύει με παράθυρο. Αυτοί είναι κάποιοι από τους τρόπους που χρησιμοποιήσαμε για τη δημιουργία χώρων που επιτρέπουν παράλληλες ατομικές ή συλλογικές δραστηριότητες όπως εργασία από το σπίτι, φιλοξενία φίλων ή ζευγαριού».
Μικρο-διαμέρισμα με καταγωγή από την Απω Ανατολή;
Στη συζήτηση με τον Πιέρο Πιερή εύλογα προκύπτει το ερώτημα, κατά πόσο οι εμπνεύσεις του γραφείου Pieris Architects για αυτή την κατοικία κατάγονται από τόπους όπως η Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ και η Ταϊβάν. Σε αυτούς τους τόπους η ανάγκη για πολυλειτουργικότητα σε ελάχιστα τετραγωνικά έχει γεννήσει αξιόλογες σχεδιαστικές ιδέες που έπεισαν την αρχιτεκτονική κοινότητα σε όλο τον πλανήτη ότι το micro living μπορεί να αποτελέσει πραγματική τάση lifestyle και σχεδιασμού.
« Στα περισσότερα «μικρο - διαμερίσματα», η μια βασική λειτουργία εναλλάσσεται πάνω στην άλλη με αποτέλεσμα να μη λειτουργεί καμία σωστά ή να μην αφήνουν χώρο να αναπτυχθούν άλλες σημαντικές λειτουργίες, απαραίτητες για την ατομική ψυχική υγεία και την ουσιαστική οικογενειακή συναναστροφή. Στο «funhouse residence», δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Επιπλέον η διαδραστικότητα στο χώρο του σαλονιού δεν εξαντλείται στις 2 καταστάσεις, καθιστικό ή παιδότοπος αλλά και στις ενδιάμεσες: κανείς δεν απαγορεύει τη δυνατότητα χρήσης του παιδότοπου ως καθιστικό και αντίστροφα. Αν λοιπόν, με την ίδια αισθητήρια λογική που αντιμετωπίζουμε τα έπιπλα, αξιοποιήσουμε και τα υπόλοιπα δομικά και άυλα στοιχεία του κτιρίου όπως είναι οι τοίχοι, το φως, η εποχικότητα και ο αέρας τότε η κατοικία μπορεί να ανταποκρίνεται με επιτυχία στις μεταβαλλόμενες ανάγκες του χρήστη», εξηγεί ο Πιέρος Πιερής.
Οι προκλήσεις του σχεδιασμού στο μέλλον
Ποιες είναι οι πιο σοβαρές προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο αρχιτέκτονας στο σχεδιασμό κατοικίας στο μέλλον; «Οι προκλήσεις είναι πάρα πολλές. Καταρχάς, θα πρέπει να αξιοποιήσει τεχνολογικά μέσα τα οποία δεν αποξενώνουν την οικογένεια άλλα αντίθετα της εξοικονομούν πολύτιμο χρόνο. Επίσης θα πρέπει να ενσωματώσει τεχνολογία χαμηλού κόστους στο βιοκλιματικό σχεδιασμό η οποία θα ενσωματώνεται διακριτικά στο κτίριο ώστε να μην αλλοιώνεται η αισθητική του κτιρίου και να ανακαλύψει τρόπους όπου η βιωσιμότητα στην κατοικία θα γίνεται αντιληπτή μόνο ως βιωματική εμπειρία.
Η οικοσυναισθηματική νοημοσύνη του χρήστη που συχνά αναφερόμαστε, εδώ έχει και μια δεύτερη έννοια που δεν σχετίζεται μόνο με την οικολογία αλλά με τον οίκο δηλαδή την οικία. Η αρχιτεκτονική δεν πρέπει να είναι στατική αλλά να μεταβάλλεται όπως τα συναισθήματα. Για να το επιτύχει αυτό, ο αρχιτέκτονας θα πρέπει να αποδεσμευτεί από τις στιλιστικές εμμονές του και να αφουγκραστεί τις ανάγκες του χρήστη.
Οι ανάγκες τις κοινωνίας εξάλλου είναι αυτές που σηματοδοτούν και το τέλος του σταρ-αρχιτέκτονα. Η σύγχρονη μετανάστευση, οι μη συμβατικές μορφές οικογένειας που δεν αποτελούν πλέον εξαίρεση και οι ανάγκες για πολυσυλλεκτικότητα, ισότητα και κοινωνική συνοχή μετατοπίζουν το επίκεντρο του μελετητή στην ουσία της αρχιτεκτονικής που είναι ο άνθρωπος».