Ο Γιώργος Παπαγεωργίου δεν είναι ένας συγγραφέας που αποφάσισε να γράψει για τον εξωτισμό των ιθαγενών της Αφρικής. Είναι μια συνείδηση που έζησε τον κόσμο της και, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, θεράπευσε τις πληγές της. Τα τελευταία 25 χρόνια προσφέρει στο έργο της εθελοντικής Ιατρικής στην Αφρική με τον Σύλλογο ΚΕΔΑΣ στην Ουγκάντα και την Τανζανία. Εκτός από τις θέσεις ευθύνης που κατείχε σε κεντρικό νοσοκομείο των Αθηνών, ανήκει στη χορεία των γιατρών που τόλμησαν να αφήσουν την ασφάλεια της Ευρώπης και να διακινδυνεύσουν τη ζωή και την υγεία τους στον Τρίτο Κόσμο, ασκώντας το λειτούργημα της ιατρικής.
Στο νέο εκδοτικό του πόνημα, μας παραδίδει ένα μεστό ιστορικό της ιατρικής που μετέφεραν γιατροί οι οποίοι ταξίδεψαν στην Αφρική από τα τέλη του 19ου μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα. Ξεκινάει το 1885, όταν οι ισχυρές χώρες της Ευρώπης «διεμερίσαντο τα ιμάτια» της πολύπαθης ηπείρου σε αποικίες και προτεκτοράτα, και τελειώνει το 1960, όταν σχεδόν όλες οι αποικίες απελευθερώθηκαν.
Ο συγγραφέας έχει κατά νου τούτο το απλό: η ιστορία δεν είναι συρροή γεγονότων∙ είναι πρωτίστως η παρουσία του ανθρώπου. Δίνει λοιπόν τον λόγο στους μεγάλους πρωτοπόρους της ιατρικής, παρουσιάζοντας το έργο τους σε πρώτο πρόσωπο. Από τις σελίδες του βιβλίου απευθύνονται στον αναγνώστη οι Άλμπερτ Κουκ, Φρειδερίκος Κλάινε, Ευγένιος Ζαμό και Άλμπερτ Σβάιτσερ, άνθρωποι που άσκησαν με αυταπάρνηση υπηρεσία, περιγράφοντας με το αίσθημα του περιηγητή όσα έζησαν.
Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης θα βρει ακόμη μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας του αποικισμού, καθώς και της παραδοσιακής ιατρικής της Αφρικής, που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Με γλώσσα απλή, επιχειρείται μια αξιολόγηση της Ιατρικής των αποικιών με τα θετικά και τα αρνητικά της, πάλι δια στόματος των γιατρών που συμμετείχαν σε αυτήν και των ιστορικών που τη μελέτησαν, ενώ ο συγγραφέας παραθέτει ενδεικτική βιβλιογραφία σε όσους θελήσουν να αναζητήσουν περισσότερα.
Ο Παπαγεωργίου με τη γνώση του ανθρώπου που δεν συγκινείται απλώς, αλλά έχει περπατήσει στους ίδιους - απάτητους από δυτικό τουρίστα - τόπους κι έχει γνωρίσει από πρώτο χέρι όσα περιγράφουν «αυτοί που τόλμησαν», μας δίνει μια άλλη όψη της ιατρικής επιστήμης. Είναι το βλέμμα των πρωταγωνιστών της σε έναν κόσμο που δεν έχει αλλάξει η ψηφιακή μας εποχή.
***
Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου και ώρα 19.00, στο Ίδρυμα Θεοχαράκη
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: π. Βασίλειος Θερμός (Παιδοψυχίατρος, επ. Καθηγητής Ποιμαντικής), Μαρία Σαββάκη (Ιατρός, Ψυχογλωσσολόγος - εκπαιδευτικός), Πέτρος Σμαχλίου (Οφθαλμίατρος, Λέκτωρ Πανεπιστημίου Οξφόρδης) και Γιάννης Δαής, (οικονομολόγος, πρόεδρος του συλλόγου ΚΕΔΑΣ)
Τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου θα ενισχύσουν το ιεραποστολικό έργο του Συλλόγου ΚΕΔΑΣ στην Ουγκάντα και την Τανζανία
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Γιώργος Κ. Παπαγεωργίου είναι Ομότιμος Καθηγητής της χειρουργικής, πρώην Συντονιστής Διευθυντής της Β’ Χειρουργικής κλινικής του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Έχει συγγράψει ακόμη τα: «Ο Άγιος Λουκάς της Κριμαίας και ο Αλβέρτος Σβάιτσερ», «Δήμος Ονείρων – Αναμνήσεις ενός χειρουργού» και «Σαιντ Εξυπερύ – Ο τελευταίος ιππότης του ουρανού».
Η έκδοση κυκλοφόρησε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και του κ. Νικολάου Σταμπουλή.
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη (Βασιλίσσης Σοφίας 9 &, Μέρλιν 1, τηλ. 21 0361 1206) στην αίθουσα εκδηλώσεων. Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου και ώρα 19.00. Πληροφορίες για την πώληση του βιβλίου στο τηλ. 210 6896538
Από την εισαγωγή της έκδοσης
Η ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ήταν πάντα η περιοχή του θρύλου και του μυστηρίου, που σαγήνευε τους λαούς της Ευρώπης. Η μεγάλη έρημος Σαχάρα, που τη διατρέχει από την ανατολική μέχρι τη δυτική ακτή, τη χωρίζει σε δύο σαφώς διακριτές ζώνες. Η βόρεια, η λεγόμενη Υπερσαχάρια περιοχή είναι συνδεδεμένη με την ιστορία της Μεσογείου και της Ευρώπης.
Η νότια, η λεγόμενη Υποσαχάρια Αφρική ήταν ανέκαθεν μια εξωτική χώρα, άγνωστη και ανεξερεύνητη, με τα παρθένα δάση, τις ζούγκλες, τις σαβάνες, τους μεγάλους ποταμούς, τα άγρια θηρία και τις άγνωστες τροπικές αρρώστιες.
Η Αφρική πάντα με γοήτευε και ήταν αφορμή για πολλά όνειρα και ιστορίες που έπλαθα ως παιδί. Όταν σπούδαζα Ιατρική με ενθουσίασε η γνωριμία με τις τροπικές νόσους, τους περίεργους κύκλους που κάνουν τα παράσιτα και τα μικρόβια στα ζώα και τον άνθρωπο, τα διάφορα έντομα ή σκουλήκια που μεταδίδουν τις νόσους, τις τρομερές παραμορφώσεις και βλάβες που προκαλούν αυτές οι αρρώστιες, αλλά και το πόσο απλό είναι να θεραπευθούν οι περισσότερες όταν διαγνωσθούν εγκαίρως.
Με είχε εντυπωσιάσει η ιστορία του Άλμπερτ Σβάιτσερ και των ιεραποστόλων που διακινδύνευαν τη ζωή τους για να προσφέρουν τη βοήθειά τους στους ιθαγενείς.
Όταν το 1983 έκανα μετεκπαίδευση στο Λονδίνο, γνώρισα έναν συνάδελφο από τη Νιγηρία, τον Πωλ Νμάντου (N’madu). Έκανε και αυτός μετεκπαίδευση στη Χειρουργική. Ήταν η πρώτη μου γνωριμία με Αφρικανό και γίναμε φίλοι. Ο Πωλ ήταν ο τυπικός εκπρόσωπος των μεταποικιακών Αφρικανών. Μισούσε τους Άγγλους, λάτρευε τη χώρα του, αλλά όλη του η ζωή ήταν προσανατολισμένη στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και τον τρόπο ζωής.
Από αυτόν έμαθα πάρα πολλά για την ιστορία της Αφρικής κατά την περίοδο της Αποικιοκρατίας, τα θετικά και τα αρνητικά στη ζωή τους τότε, τα προβλήματα που τους κληροδότησε στην περίοδο της ανεξαρτησίας, αλλά και τις βαθιές διαφορές που υπήρχαν μεταξύ των σύγχρονων κρατών και των φυλών.
Ο Πωλ μου μίλησε και για την υγειονομική πολιτική που ασκούσαν οι Βρετανοί και την κληρονομιά που άφησαν στη χώρα του. Ο ίδιος θεωρούσε τη Νιγηρία το πιο ενδιαφέρον κράτος της Αφρικής, με τον πιο βαθύ εγχώριο πολιτισμό, και μου έλεγε ότι κάθε μόδα ή νέα ιδέα στον αφρικανικό τρόπο ζωής είχε πηγή τη Νιγηρία. Οι συζητήσεις μας μου άναψαν το ενδιαφέρον για την αποικιακή ιατρική, όπως και για αυτούς που τόλμησαν να αφήσουν την ασφάλεια της Ευρώπης και να διακινδυνεύσουν τη ζωή και την υγεία τους, ασκώντας εκεί το λειτούργημα της ιατρικής. Τελευταία σκέφθηκα να μελετήσω περισσότερο το θέμα, τις κριτικές που έχουν γραφτεί, τις βιογραφίες των πλέον σημαντικών γιατρών καθώς και την εξέλιξη της υγειονομικής περιπέτειας κατά τους χρόνους της Αποικιοκρατίας.
Αυτή ξεκινάει το 1885, όταν οι ισχυρές χώρες της Ευρώπης «διεμερίσαντο τα ιμάτια» της πολύπαθης ηπείρου σε αποικίες και προτεκτοράτα, και τελειώνει το 1960, όταν σχεδόν όλες οι αποικίες απελευθερώθηκαν.
Όλα όσα αναφέρονται είναι πραγματικά και οι πληροφορίες αποτελούν προϊόντα μελέτης που όντως υπήρξε συναρπαστική.
Η διάταξη της ύλης περιλαμβάνει μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας του αποικισμού, και της παραδοσιακής ιατρικής της Αφρικής, που είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Κατόπιν παίρνουν τον λόγο οι μεγάλοι πρωτοπόροι μεταξύ των γιατρών των αποικιών με χρονολογική σειρά. Προτίμησα να παρουσιάσω το έργο τους σε πρώτο πρόσωπο, σε μορφή αφήγησης ώστε να είναι πιο ευχάριστο το κείμενο.
Στη συνέχεια περιγράφεται η πολιτική που εφάρμοσαν οι διάφορες χώρες στα θέματα της παιδείας και της υγείας. Τέλος, γίνεται μια αξιολόγηση της Ιατρικής των αποικιών με τα θετικά και τα αρνητικά της, πάλι δια στόματος των γιατρών που συμμετείχαν σε αυτήν και των ιστορικών που τη μελέτησαν. Παραθέτω στο τέλος και ενδεικτική βιβλιογραφία για κάποιους που ίσως θελήσουν να βρουν περισσότερες πληροφορίες.