Η λιτότητα στους στίχους των ποιητών μοιάζει με τη χειρουργική λεπίδα, τέμνει τον κόσμο στα δύο για να τον κάνει καλύτερο αφού πρώτα τον ζυγίσει με απόλυτη ακρίβεια για να ξέρει πού ακριβώς θα κόψει και ποια από του κόσμου την αδικία θα παλέψει για να διαλύσει.
Όμως, σ’ αυτόν τον κόσμο, τον μικρό, φυτρώνει και η ψυχρή λιτότητα της λογικής των αριθμών και των συμφερόντων που σαν άλλη λεπίδα κι αυτή, ίσως πιο κοφτερή και καλύτερα ακονισμένη από του πλανήτη τα πιο ‘λαμπρά’ μυαλά, τεμαχίζει την ανθρωπότητα σε κλάσματα πάντοτε άνισα και με τρόπο που καμία πιθανότητα να μην υπάρχει για να γίνουν ομώνυμα, έστω και με ελαφρώς διαφορετικούς αριθμητές.
Ο κόσμος μας, δυστυχώς, αποδεικνύεται πως δεν είναι φτιαγμένος για να ζήσουν όλοι οι άνθρωποι… σαν άνθρωποι! Τούτο βεβαίως δεν είναι καινούριο, είναι τόσο παλιό όσο και οι πρώτες σπηλαιογραφίες στης Γης τα πιο ανήλιαγα μέρη, σήμερα όμως είναι μετρημένο και αριθμημένο, έχει ρυθμό και μέθοδο μα και ιδεολογία.
Η Έκθεση του 2022 για την Παγκόσμια Ανισότητα (https://wir2022.wid.world/) είναι σαφέστατη και αναφέρει πως, ακόμα και μέσα στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης, οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Το 50% του πληθυσμού της Γης κατέχει το 2% του πλούτου, ουσιαστικά δηλαδή δεν κατέχει τίποτα, ενώ 38% του πλούτου το κατέχει μόλις το 1% του πληθυσμού. Είναι όμως η ανισότητα αυτή ένα φυσικό φαινόμενο ή μήπως είναι το αποτέλεσμα μιας πολύ προσεκτικά σχεδιασμένης πολιτικής;
Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, ο μισός ενεργός πληθυσμός της Γης αμείβεται κατά μέσο όρο με 230$ το μήνα σε αντίθεση με το ανώτερο 10% του οποίου η μέση μηνιαία αμοιβή ανέρχεται στο ποσό των 7.300$, ενώ για το ανώτατο 1% του πληθυσμού είναι περιττό να αναφερθούμε σε μηνιαίες αμοιβές.
Οι αριθμοί, οι μέσοι όροι και οι στατιστικές δεν μπορούν ούτε καν να σκιαγραφήσουν την τραγικά δύσκολη πραγματικότητα που βιώνει η μισή σχεδόν ανθρωπότητα κάθε μέρα που περνάει, παρά μόνο ως μια ένδειξη επιστημονικής μελέτης. Κι όμως, αυτοί οι αριθμοί, αυτοί οι μέσοι όροι κι αυτές οι στατιστικές δεν είναι τίποτα άλλο παρά το αποτέλεσμα της πολιτικής που εφαρμόζεται σε διεθνές επίπεδο, η πολιτική άλλωστε είναι αυτή που με τις αποφάσεις της παράγει την καθημερινότητά μας.
Η ανισότητα είναι τόσο καλά εδραιωμένη ως αντίληψη μέσα στο υποσυνείδητο των πολιτών που πλέον εκλαμβάνεται ως κάτι το αυτονόητο. Προς το σκοπό δε αυτό, συνδράμουν και οι τεχνηέντως διαμορφωθείσες ”αποχρώσεις” των κυρίαρχων ιδεολογιών που έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν την επικίνδυνη ψευδαίσθηση στους πολίτες πως υπάρχουν σοβαρές διαφοροποιήσεις ανάμεσά τους.
Με δεδομένο το γεγονός ότι στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης οι οικονομίες των χωρών του πλανήτη είναι πια αλληλένδετα συνδεδεμένες μεταξύ τους, ελάχιστα είναι εκείνα που μπορούν να αλλάξουν σε τοπικό επίπεδο αν πρώτα δεν αλλάξει το επίπεδο της πολιτικής σκέψης εν γένει. Όπως προκύπτει από την Έκθεση, σημειώνεται μεγάλη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα που θα μπορούσε να σταθεί ως ένα σχετικά ισχυρό ανάχωμα απέναντι στις ανισότητες την ίδια στιγμή που ο ιδιωτικός τομέας από την άλλη ισχυροποιείται με ρυθμό γεωμετρικής προόδου, γεγονός που καθιστά την άσκηση κοινωνικής πολιτικής ολοένα και πιο δυσχερή.
Γι’ αυτό ίσως οι κυβερνήσεις αντί της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανάπτυξης εν συνόλω έχουν επιλέξει και μεθοδικά φροντίζουν μέσα από επιδοματικές πολιτικές να χαρτζιλικώνουν τους πολίτες που βιώνουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης ώστε να διατηρούνται στάσιμα ήρεμοι και να μη δημιουργούν προβλήματα στην άσκηση της εξουσίας τους.
Πρέπει να λογαριάσουμε σοβαρά πώς θα προχωρήσουμε από εδώ κι εμπρός. Είναι ντροπή, ειδικά για τον δυτικό πολιτισμό που υποτίθεται πως έχει τις ρίζες του στις αρχές του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, να επιτρέπει να υφίστανται φαινόμενα και καταστάσεις όπως αυτές που περιγράφει η Έκθεση για την Παγκόσμια Ανισότητα του 2022.
Οι άνθρωποι δεν γεννήθηκαν μόνο για να πονούν ούτε για να σκοτώνουν τα όνειρά τους κάθε βράδυ μέσα στο άδειο τους στομάχι. Η επιδιωκόμενη κυριαρχία, όποια κι αν είναι αυτή, οικονομική, κοινωνική, τεχνολογική αλλά και πολιτική, οφείλει να έχει ένα ανώτερο όριο πάνω από το οποίο να μην επιτρέπεται να λειτουργεί και να υφίσταται.
Ταυτόχρονα, επειδή κανένας πολίτης δεν έχει δυσανεξία στη Δημοκρατία, η άσκηση εξουσίας σε όλες της τις μορφές οφείλει πρωτίστως να σέβεται το δικαίωμα κάθε ανθρώπου που γεννήθηκε πάνω στον πλανήτη μας να έχει τη δυνατότητα να ζει… σαν άνθρωπος! Εδώ ακριβώς είναι που χρειάζεται ακόμα μια λιτότητα, αυτή της αλήθειας που επιβάλει την ορθή σκέψη. Πόσα έχει δικαίωμα να αποκτήσει κανείς χωρίς να θίγει το δυνατότητα να μπορεί κι ο συνάνθρωπός του να αποκτήσει έστω τα απαραίτητα για τα όνειρά του; Άραγε, θα γίνει κάποτε μέγας αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο άνισος;
***
Κώστας Θερμογιάννης