Από τον Μάιο του τρέχοντος έτους, το πρόγραμμα Clean Blue Paros του Δήμου Πάρου, υπόσχεται να κάνει το κυκλαδίτικο νησί το πρώτο της Μεσογείου που δεν θα χρησιμοποιεί καθόλου πλαστικό.
Αυτή τη στιγμή, η πρωτοβουλία Clean Blue Paros, υποστηρίζεται από 40 τοπικές επιχειρήσεις της Πάρου και στόχο έχει να μειώσει τα πλαστικά απορρίμματα, όπως τα πλαστικά κύπελλα του καφέ, τα καλαμάκια, τα μπουκάλια νερών, συσκευασίες φαγητού και πλαστικές τσάντες, βρίσκοντας εναλλακτικές λύσεις. Το BBC επισκέφθηκε το νησί και είδε από κοντά όσα έχουν συμβεί αυτούς τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όπως και πολλά νησιά των Κυκλάδων, τα σκουπίδια στο νησί της Πάρου αυξάνονται δραματικά το καλοκαίρι. Είναι λογικό, άλλωστε, καθώς είναι μια περιοχή με πληθυσμό 13.000 κατοίκων, που προσελκύει περίπου 400.000 τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες, αναφέρει η Τζέσικα Μπέιτμαν του BBC.
Η Πάρος βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο μιας προσπάθειας να γίνει το πρώτο νησί της Μεσογείου που το πλαστικό δεν θα υπάρχει πουθενά. Μοιάζει αρκετά μεγάλη πρόκληση.
Και όλα αυτά σε μια εποχή, όπου οι καφετέριες σερβίρουν περίπου 1.000 πλαστικά ποτήρια με καφέ την ημέρα και οι τουρίστες καταναλώνουν χιλιάδες πλαστικά μπουκάλια νερού ημερησίως, θεωρώντας ότι το νερό της βρύσης δεν είναι πόσιμο. Η δημόσια εταιρεία παροχής νερού το έχει διαψεύσει πολλάκις.
Το ελληνικό σύστημα διαχείρισης αποβλήτων υπέστη σοβαρές περικοπές κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια πολλές φορές δεν διαχωρίζεται, με αποτέλεσμα να μην τηρούνται τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα στοιχεία που έχουμε για τη Μεσόγειο δεν είναι ενθαρρυντικά. Το 95% των αποβλήτων της περιοχής είναι πλαστικό. Ωστόσο, μέσα σε τρία χρόνια, αυτό μπορεί να αλλάξει. Και όλο αυτό, ξεκινώντας από την πρωτοβουλία της Πάρου.
Γιατί η Πάρος είναι ένα καλό μέρος για να γίνει η αρχή
Οι κάτοικοι της Πάρου, Στέλλα Σερβέλλο και Ζάνα Κονταμανώλη, βρίσκονται πίσω από την πρωτοβουλία Clean Blue Paros που περιλαμβάνει τον δήμο και αρκετές ΜΚΟ.
«Ήμουν πραγματικά συγκλονισμένη όταν έφτασα, δεν μπορούσα να πιστέψω πόσα πλαστικά ποτήρια βρίσκονταν γύρω από την παραλία», λέει η κ. Σερβέλλο, η οποία άρχισε να προσπαθεί να κάνει το νησί πιο φιλικό προς το περιβάλλον, όταν μετακόμισε εδώ από τη Γαλλία το 2016.
Και ενώ η συζήτηση είχε ήδη ανοίξει με τις επιχειρήσεις του νησιοού, ώστε να βρουν πιθανές εναλλακτικές λύσεις αντικατάστασης του πλαστικού, η Jo Royle από την φιλανθρωπική κοινότητα Sea Seas προσπαθούσε να εντοπίσει ένα νησί της Μεσογείου που θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για ένα μέλλον χωρίς πλαστικά απόβλητα.
«Τα νησιά είναι μικρόκοσμοι που μπορούμε να ελέγξουμε τα προιόντα που εισάγονται σε αυτά, εξηγεί η Royle. «Έχουμε ένα λιμάνι όπου όλα έρχονται και σβήνουν, έτσι ώστε να μπορούμε πραγματικά να αξιολογήσουμε εάν λειτουργούν τα συστήματα που δοκιμάζουμε».
Η Πάρος επιλέχθηκε, επειδή ο πληθυσμός μεταβάλλεται αισθητά μεταβαίνοντας από τον χειμώνα στο καλοκαίρι, αλλά κι επειδή και πριν ακόμα από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, οι άνθρωποι αναζητούσαν τρόπους για να λύσουν το ζήτημα της ρύπανσης των υδάτων.
Η πρώτη αποστολή της ομάδας ήταν να πείσει όσο το δυνατόν περισσότερες τοπικές επιχειρήσεις να σταματήσουν να χρησιμοποιούν πλαστικά, όπως καλαμάκια και εμφιαλωμένο νερό. ”Από τις 70 επιχειρήσεις που έχουμε μιλήσει, 50 έχουν υπογράψει”, λέει η Ζάνα Κονταμανώλη.
Η συμμετοχή των επιχειρήσεων
Μια άλλη μεγάλη πρόκληση είναι η αναδιάρθρωση της διαχείρισης αποβλήτων.
Δεκατέσσερις επιχειρήσεις δοκιμάζουν τη χωριστή συλλογή πλαστικών φιαλών και φιαλών που έχουν υψηλότερη ανακύκλωση.
Το πλαστικό θα ανακυκλωθεί έπειτα στην ηπειρωτική χώρα και μπορεί να επιστρέψει ξανά στο νησί.
Οι μεγάλες προκλήσεις
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα πολλά εμπόδια που αντιμετωπίζει η ομάδα. Οι περισσότεροι κάδοι στο νησί δεν κλείνουν, οπότε οι ισχυροί άνεμοι του Αιγαίου χύνουν τα απόβλητα στη θάλασσα.
Και ενώ πολλοί κάτοικοι είναι ενθουσιασμένοι με το έργο, υπάρχουν ακόμα ορισμένοι που χρειάζονται περισσότερη πίεση.
Ένα άλλο σημείο που κολλάει είναι να πείσει τα αρτοποιεία και τα φαρμακεία να σταματήσουν να χρησιμοποιούν πλαστικές σακούλες.
″Κατά τον έλεγχό μας διαπιστώσαμε ότι σε ορισμένα μέρη του νησιού το 60% των αποβλήτων ήταν ανακυκλώσιμο, οπότε χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση”, εξηγεί η κ. Κονταμανώλη.
Η ομάδα εστιάζει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση των περίπου 2.500 μαθητών του νησιού. Ήδη, υπάρχει κι εκεί αισθητή αλλαγή. Πλέον, χρησιμοποιούν μόνο επαναχρησιμοποιημένα μπουκάλια, ενώ στις βρύσες των σχολείων έχουν εγκατασταθεί φίλτρα νερού. «Τα παιδιά είναι ισχυροί οδηγοί της αλλαγής, επειδή πηγαίνουν σπίτι και μιλάνε με τους γονείς τους για αυτό”, εξηγεί η κυρία Κονταμανώλη.
Αν και είναι μόνο έξι μήνες, η ομάδα είναι αισιόδοξη ότι μεγάλες αλλαγές μπορούν να γίνουν μόλις περάσει η τουριστική περίοδος και οι κάτοικοι έχουν περισσότερο χρόνο στα χέρια τους για να αναθεωρήσουν τον τρόπο με τον οποίο γίνονται τα πράγματα. «Ελπίζουμε ότι αν λειτουργήσουν αυτά τα συστήματα εδώ, μπορούν να εφαρμοστούν και αλλού», συμπηλρώνει η κ. Royle. Αναμένονται με ανυπομονησία τα πρώτα δείγματα γραφής.