Πέντε χρόνια συμπληρώνονται την 1η Μαρτίου από το κλείσιμο της Εθνικής Πινακοθήκης. Οι εργασίες ανακαίνισης, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, επρόκειτο να ολοκληρωθούν τα Χριστούγεννα του 2015.
Τώρα, οι πιο πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου τοποθετούν, με πολλά ερωτηματικά, το άνοιγμα του κτιρίου μέσα στο 2019. Κι ενώ έχουμε συνηθίσει στον τόπο τα εσαεί ημιτελή έργα, η έκθεση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης στο Μέγαρο Εϋνάρδου υποκαθιστά με αξιώσεις αυτό το κενό.
Ένα πανόραμα της νεοελληνικής τέχνης και μάλιστα, η ιστορία της, όπως την έχει ζήσει ο διεθνούς φήμης σκηνογράφος Διονύσης Φωτόπουλος, είναι εκείνη που κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο νεοκλασικό της Αγίου Κωνσταντίνου.
Περισσότερα από 400 πορτρέτα που απεικονίζουν από τον Κοραή, τον Μπάιρον και τον Καποδίστρια έως τον Τσαρούχη, τον Μόραλη και τον Χατζιδάκι συνθέτουν το πιο ζωντανό κομμάτι της ελληνικής δημιουργίας. Δεν είναι, όμως, μόνο τα πολυάριθμα πορτρέτα από ένα σύνολο 10.000 έργων περίπου της συλλογής Φωτόπουλου.
Σχέδια, γλυπτά, χειρόγραφα και φωτογραφίες του συλλέκτη τοποθετούν το θεατή, κυριολεκτικά, σε ένα κλίμα μόλις πριν από μερικές δεκαετίες, στα χρόνια μιας μικρής ελληνικής «αναγέννησης», όπως την περιγράφει ο Διευθυντής του ΜΙΕΤ Διονύσης Καψάλης:
«Αυτή, είπα μέσα μου, είναι η δική του Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης, οι εικόνες της δικής του ζωής, μιας ζωής που αναλώθηκε ευφρόσυνα στην υπόθεση της ομορφιάς και ευλογήθηκε με τη φιλία πολλών σπουδαίων ανθρώπων, πρεσβύτερων, ομηλίκων και νεοτέρων, που στάθηκαν και είναι ακόμα οι χορηγοί της δικής μας δόξας.
Ίσως μέσα από τις εικόνες αυτές, τις αυτοσχέδιες περιστασιακές και τις άλλες, τις πιο επίσημες, τις παιγνιώδεις αλλά και τις πιο σοβαρές, τις αυτοπροσωπογραφίες, τις ετεροπροσωπογραφίες και τις αλληλοπροσωπογραφίες, διαπιστώσουμε ότι εντέλει πραγματοποιήθηκε, χωρίς να το καταλάβουμε, μια δική μας εδώ, σ’ αυτή τη γωνιά του κόσμου, μικρή ελληνική αναγέννηση, μια δημιουργική δίνη φιλίας που συνεπήρε “εαυτούς και αλλήλους”, ώσπου μας ξέβρασε, τριάντα χρόνια μετά, μουδιασμένους και σχεδόν αποσυνάγωγους, στην άλλη όχθη του χρόνου, εκεί όπου φοβόμαστε πως έχουν κιόλας αρχίσει να βαθαίνουν οι ίσκιοι της φθοράς στα χορταριασμένα μονοπάτια.
[…] Ας αφεθούμε λοιπόν να συνομιλήσουμε με τις μορφές που έχει συνάξει γύρω του ο Διονύσης Φωτόπουλος, όσες συνάντησε τυχαία, όσες θήρευσε και όσες αγάπησε μέσα από την τέχνη του. Υπήρξαν όλοι αρχάγγελοι του δικού μας κόσμου, καθένας με τα πάθη του και τους καημούς, τις χαρές και τις λύπες του, τις εφήμερες και τις ανυποχώρητες - όλοι όμως αφοσιωμένοι με πάθος στην υπόθεση της ομορφιάς και της ζωής, όπως και ο ίδιος ο Διονύσης Φωτόπουλος. Η δική του δόξα, που είχε τέτοιους φίλους, είναι τώρα πια και δική μας: “μια απέραντη αλληλεγγύη πεθαμένων και ζωντανών”, όπως έλεγε ο Σεφέρης».
Ο ίδιος ο Διονύσης Φωτόπουλος μας λέει γι’ αυτές τις μορφές:
«Είναι οι φίλοι, είναι εκείνες οι φυσιογνωμίες των ανθρώπων που συνάντησες ή ονειρευόσουν να συναντήσεις, τα βλέμματά τους που έλεγαν πολλά, είναι οι ιδέες που αναστατώνουν το μυαλό και που σπρώχνουν στην αναζήτηση καινούργιας οπτικής στη ζωή και στην τέχνη, είναι η διαφώτιση, οι αγώνες για έναν καλλίτερο κόσμο, για μια καλλίτερη πατρίδα, για ελευθερία για πιο τρελά όνειρα.
Είναι οι δάσκαλοι μέσα κι έξω απ′ τη Σχολή, οι τυχαίες συναντήσεις με ελεύθερα μυαλά, είναι οι διαφωνίες με τους συμμαθητές, είναι η χαρά του ανοίγματος της σκέψης, το όνειρο του έρωτα, η συμπόρευση της φιλίας, η ποίηση και η μουσική. Ήμουνα τυχερός γιατί τα είχα όλα αυτά, έκανα ότι μπορούσα, ο καθένας άξιος της μοίρας του».
Συνεχίζεται έως τις 3 Μαρτίου η έκθεση «Εαυτούς και Αλλήλους» - Από τη συλλογή του Διονύση Φωτόπουλου.
Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγ. Κωνσταντίνου 20).
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή, 10 π.μ. – 6 μ.μ., Σάββατο, 11 π.μ. – 5 μ.μ.
Πληροφορίες: 210 5232 101, 210 3234 267.