Airbnb, τουρίστες και οι νεόπτωχοι Έλληνες. Ένα νέο σκηνικό διαμορφώνεται στην Αθήνα

Στην Αθήνα, µόνο στην πλατφόρμα της Airbnb έχουν τοποθετηθεί για βραχυχρόνια μίσθωση περισσότερα από 5.127 διαμερίσματα, σύμφωνα µε στοιχεία του Μαρτίου. Σήμερα θα είναι πολλά περισσότερα. Το σύνολο των σπιτιών τα οποία είναι τοποθετημένα σε αυτή και σε άλλες πλατφόρμες του ίδιου τύπου (ξεπερνούν τις 50), υπολογίζονται μεταξύ 12.000 και 14.0001. Οι κλίνες που διατίθενται µέσω αυτής της μορφής μίσθωσης φτάνουν σχεδόν τις 40.000 και έχουν ξεπεράσει τις κλίνες που διαθέτουν τα ξενοδοχεία της Αθήνας (όλη η Αττική δεν διαθέτει περισσότερες από 59.000 ξενοδοχειακές κλίνες). Η πληρότητα των διαμερισμάτων που ενοικιάζονται µε αυτό τον τρόπο ξεπερνά το 77%, χωρίς να υπολογίζονται ο Ιούλιος και ο Αύγουστος, που η πληρότητα θα ανέβει περισσότερο. Σε ορισμένες περιοχές τριγύρω από την Ακρόπολη, η πληρότητα αγγίζει ποσοστά κοντά στο 95% (Κουκάκι, Πλάκα 95% και Ζάππειο 98%).

Χρυσοφόρες δουλειές αν αναλογιστούμε και το ύψος του αντιτίμου ανά διανυκτέρευση που καταβάλλουν οι τουρίστες. Ξεκινάμε από χαμηλές τιμές σε υποβαθμισμένες περιοχές, όπως η Κυψέλη και Εξάρχεια (35 µε 40 ευρώ την βραδιά), το αντίτιμο ανεβαίνει σε περιοχές όπως ο Κεραμεικός στα 55 ευρώ και μπορεί να φτάσει στα 150-200 ευρώ την βραδιά πέριξ της Ακρόπολης, αρκεί ο ιερός βράχος να φαίνεται από ένα παραθυράκι.

Το φαινόμενο άρχισε να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις από όταν ρίχτηκαν στην αγορά οι Κινέζοι. Αυτοί, αγοράζοντας ακίνητη περιουσία αξίας 250.000 ευρώ στην Ελλάδα (που είναι το χαμηλότερο όριο στην Ευρώπη), μπορούν να λάβουν άδεια παραμονής στη χώρα. Ουσιαστικά ανοίγουν γι’ αυτούς οι πύλες της Ευρώπης. Περισσότεροι από 2.000 Κινέζοι έχουν λάβει τη συγκεκριμένη βίζα σε διάστημα 2-3 ετών και προέρχονται είτε από την μεσαία τάξη της Κίνας, που αναζητά έναν πιο χαλαρό προορισμό για να ζήσει, από την απολυταρχική Κίνα, είτε μεγάλες εταιρείες που αγοράζουν ολόκληρες πολυκατοικίες. Στο Κουκάκι, στα Εξάρχεια και σταδιακά και σε άλλες περιοχές του ευρύτερου κέντρου αγοράζουν πολυκατοικίες ή και ολόκληρα τετράγωνα, τα ανακαινίζουν και εν συνεχεία τα βάζουν στις πλατφόρμες ενοικίασης. Την ίδια τακτική ακολουθούν Ισραηλινοί, αλλά και Ρώσοι.

Αυτά τα 14.000 σπίτια (και τα εκατοντάδες που ετοιμάζονται), που μετατράπηκαν σε χαριτωμένα διαμερίσματα για τουρίστες, δεν ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια το 2017. Πριν λάβουν αυτήν τη μορφή συνήθως ενοικιάζονταν από κάποιον νεόπτωχο Έλληνα που στα χρόνια της μεγάλης κρίσης της ιδιοκτησίας (2010-2017) στήριξαν τους ιδιοκτήτες. Τώρα που καιροσκοπικά, γιατί, σύμφωνα µε τη γενική γραμματέα του Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής, Μίνα Χαρμπαλή2, το φαινόμενο δεν θα κρατήσει πάνω από 2-3 χρόνια, ξεσπιτώνονται αφού πρώτα έχει φτιαχτεί ένα νομικό σύστημα κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των ιδιοκτητών.

Το πρόβλημα στέγης για Αθηναίους περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων, φοιτητών κ.λπ., στις περιοχές πέριξ του κέντρου (Ιλίσια, Παγκράτι, Νέος Κόσμος, Πατήσια κ.ά.), που παραδοσιακά τα ενοίκια παρέμεναν χαμηλά γιγαντώνεται. Σύμφωνα µε την κ. Χαρμπάλη, «ένα δυάρι στα Ιλίσια που είχε 300-350 ευρώ, τώρα μισθώνεται µε 500 και 600 ευρώ. Ένα µέσο δυάρι διαμέρισμα στους Αμπελόκηπους, πριν από δυο χρόνια είχε 150-200 ευρώ. Αυτή τη στιγμή ενοικιάζεται 400-500, αν είναι επιπλωμένο και σε καλή κατάσταση». Πέρα από εκείνους που ξεσπιτώνονται όλο και περισσότεροι ζουν µε το άγχος μήπως κάποια μέρα ο ιδιοκτήτης τους αποφασίσει να μεταβληθεί σε «ξενοδόχο» ή, ακόμα χειρότερα, πουλήσει το σπίτι σε κάποιον ξένο, που θέλει να το μετατρέψει σε ενοικιαζόμενη κατοικία για τουρίστες.

Πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι ξενοδόχοι, γιατί, ενώ αυτοί αντιμετωπίζουν ένα πολύ σκληρό φορολογικό σύστημα, οι «αετονύχηδες» των πλατφορμών ενοικίασης δεν πληρώνουν καθόλου φόρο και οι στοιχειώδεις συνθήκες ασφαλείας, που εξασφαλίζει ακόμα και το χειρότερο ξενοδοχείο της Αθήνας, π.χ. να διαθέτει πυροσβεστήρες και σκάλα διαφυγής, για τους «αετονύχηδες» δεν είναι αυτονόητο γεγονός.

Στην ζούγκλα ανομίας που έχει διαμορφωθεί διαχρονικά στην Ελλάδα, αλλά µε αυξημένη τάση τα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης Σύριζα, το Airbnb είναι το πιο σύγχρονο φαινόμενο που απειλεί να διαλύσει εντελώς το ιστορικό και ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Οι προηγούμενες δεκαετίες έστρεψαν τα μεσοστρώματα που ζούσαν στο κέντρο της Αθήνας στα προάστια, διαμορφώνοντας µια τερατούπολη τσιμέντου που κατοικείται από σχεδόν πέντε εκατομμύρια κατοίκους, ενώ ήταν πρωταρχική ανάγκη η αποκέντρωση της Αθήνας. Τώρα το Κέντρο απειλείται να νεκρώσει από Έλληνες κατοίκους και να μετατραπεί σε ένα χώρο διαμονής τουριστών. Μπορούμε να φανταστούμε το ιστορικό κέντρο της Αθήνας να μετατραπεί σε ένα διευρυμένο νησί του Αιγαίου ή του Ιονίου για Ευρωπαίους και Ασιάτες τουρίστες;

Το Airbnb δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Πριν από εμάς πολλές ευρωπαϊκές πόλεις υπέστησαν τις αρνητικές επιδράσεις και ήδη παίρνουν μέτρα περιορισμού του. Στη Μαγιόρκα, η δημοτική αρχή το απαγόρευσε εντελώς. Στον ίδιο δρόμο κινούνται και άλλες ισπανικές πόλεις που έχουν πληγεί (Βαλένθια, Σεβίλλη, Μαδρίτη κ.ά.). Σε Παρίσι, Βερολίνο, Άμστερνταμ υπάρχει ποσόστωση σχετικά µε τα πόσα σπίτια σε κάθε γειτονιά μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς βραχύβιας μίσθωσης. Ενώ είναι κοινός τόπος ότι αυτά τα διαμερίσματα δηλώνονται, φορολογούνται και ακολουθούν στοιχειώδες κανόνες ασφαλείας. Στην Ελλάδα τίποτα από όλα αυτά δεν γίνεται, ενώ συζητιούνται εδώ και χρόνια, γιατί, απλώς η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την τύχη της χώρας της, όπως και σε τόσα άλλα ζητήματα. Αρκείται στο ότι χιλιάδες φίλοι της ιδιοκτήτες, μηχανικοί και άλλοι βρήκαν έναν εύκολο τρόπο πρόσκαιρου πλουτισμού.

Οι 15 περιοχές µε τα περισσότερα Airbnb

1. Πλάκα - 681

2. Μουσείο, Εξάρχεια, Νεάπολη - 499

3. Κουκάκι - 343

4. Νέος Κόσµος - 315

5. Παγκράτι - 296

6. Αµπελόκηποι - 269

7. Αγ. Κων/νος, Πλ. Βάθης - 220

8. Κολωνάκι - 202

9. Πλατεία Αττικής - 202

10. Ακρόπολη - 166

11. Θησείο - 152

12. Κεραµεικός - 149

13. Παναθηναϊκό Στάδιο - 142

14. Πετράλωνα - 135

15. Κυψέλη - 125

*Στοιχεία από insideairbnb/HuffPost Greece