Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε τις 10 πιο συχνές αιτίες θανάτου για το 2019 και όπως φαίνεται σε αυτές οφείλεται το 55% των θανάτων και σχετίζονται την απώλεια 55,4 εκατ. ζωών.
Οι κορυφαίες αιτίες θανάτου, κατά σειρά συνολικού αριθμού ζωών που χάθηκαν, σχετίζονται με τρεις ευρύτερες κατηγορίες: καρδιαγγειακά πρόβλημα (ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο), αναπνευστικό (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού) και νεογνικές καταστάσεις (που περιλαμβάνουν την ασφυξία και τον τραυματισμό κατά τη γέννηση, την σηψαιμία και λοιμώξεις νεογνών καθώς και επιπλοκές πρόωρου τοκετού).
Οι αιτίες θανάτου μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: μεταδοτικές (μολυσματικές και παρασιτικές ασθένειες και μητρικές, περιγεννητικές και διατροφικές καταστάσεις), μη μεταδοτικές (χρόνιες) και τραυματισμοί.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, 7 από τις 10 κύριες αιτίες θανάτων το 2019 αφορούσαν μη μεταδοτικές ασθένειες. Αυτές οι επτά αιτίες αντιπροσώπευαν το 44% όλων των θανάτων ή το 80% των κορυφαίων 10.
Ωστόσο, όλες οι μη μεταδοτικές ασθένειες μαζί αντιστοιχούν το 74% των θανάτων παγκοσμίως το 2019.
Οι 10 πιο συχνές αιτίες θανάτου
Ο ΠΟΥ καταγράφει τις 10 πιο συχνές αιτίες θανάτου παραθέτοντας μια σύγκριση στον αριθμό των νεκρών βάσει των δεδομένων του 2000 και στοιχεία σχετικά με φύλο.
1. Ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις (16% ενώ οι θάνατοι αυξήθηκαν από το 2000 στους 8,9 εκατ.)
2. Εγκεφαλικό (11%)
3. Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (6%)
4. Μολύνσεις του κατώτερου αναπνευστικού (παραμένουν οι πιο θανατηφόρες μεταδοτικές ασθένειες στον κόσμο αν και μειώθηκε ο αριθμός των θανάτων σε 2,6εκατ.)
5.Νεογνικές καταστάσεις (2εκατ νεογνά και βρέφη πέθαναν το 2019, αριθμός μειωμένος κατά 1,2 εκατ συγκριτικά με το 2000)
6. Καρκίνοι της τραχείας, του πνεύμονα και του βρόγχου (οι θάνατοι αυξήθηκαν φθάνοντας το 1,8 εκατ. αντί 1,2εκατ. το 2000)
7. Νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας (παγκοσμίως το 65% των θανάτων εξαιτίας αυτών των αιτιών αφορούν γυναίκες)
8. Διαρροϊκές παθήσεις όπως π.χ. χολέρα (οι θάνατοι μειώθηκαν από 2,6 εκατ σε 1,5εκατ.)
9. Σακχαρώδεις διαβήτης (αύξηση 80% των θανάτων στους άνδρες από το 2000 έως το 2019)
10. Νόσοι των νεφρών (ως αιτία θανάτου βρέθηκε στο 2019 στην 10η από την 13η θέση με 1,3 εκατ νεκρούς αντί 813.000 το 2000).
Αιτίες θανάτου ανάλογα με το εισόδημα
Η Παγκόσμια Τράπεζα ταξινομεί τις οικονομίες του πλανήτη σε τέσσερις βασικές ομάδες εισοδήματος με βάση το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα: χαμηλό, κατώτερο-μεσαίο, ανώτερο-μεσαίο και υψηλό.
Το ενδιαφέρον εδώ είναι πως ανάλογα με τη σχέση χώρα-εισόδημα βλέπουμε πως υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά τις πιο συχνές αιτίες θανάτου.
Χαμηλό εισόδημα
Οι άνθρωποι που ζουν σε μια χώρα χαμηλού εισοδήματος είναι πολύ πιο πιθανό, όπως επισημαίνει ο ΠΟΥ, να πεθάνουν από μια μεταδοτική ασθένεια. Παρά την μείωση που καταγράφεται παγκοσμίως, 6 από τις 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου σε αυτές τις χώρες σχετίζονται με μεταδοτικές ασθένειες.
Η ελονοσία, η φυματίωση και το HIV / AIDS παραμένουν στην κορυφή. Ωστόσο, καταγράφεται μείωση των θανάτων εξαιτίας αυτών με την μεγαλύτερη να αφορά τον HIV / AIDS (59% λιγότεροι θάνατοι το 2019 από ό, τι το 2000, ή 161.000 και 395.000 αντίστοιχα).
Οι διαρροϊκές ασθένειες είναι πιο σημαντικές ως αιτία θανάτου σε χώρες με χαμηλό εισόδημα: κατατάσσονται στις 5 πρώτες αιτίες θανάτου για αυτήν την κατηγορία εισοδήματος. Παρ ’όλα αυτά, οι θάνατοι εξαιτίας αυτών μειώνονται στις χώρες αυτές, αντιπροσωπεύοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση των θανάτων μεταξύ των κορυφαίων 10 (231.000 λιγότεροι θάνατοι).
Οι θάνατοι λόγω χρόνιας αποφρακτικής πνευμονικής νόσου είναι ιδιαίτερα σπάνιοι σε σύγκριση με άλλες ομάδες εισοδήματος και δεν εμφανίζεται καν ως αιτία στην πρώτη δεκάδα για χώρες χαμηλού εισοδήματος, αλλά κατατάσσεται στις πέντε πρώτες σε άλλες κατηγορίες εισοδήματος.
Κατά σειρά οι ποιο συχνές αιτίες θανάτου είναι (πέντε που δεν συναντάμε στην λίστα με τις 10 κορυφαίες παγκοσμίως): νεογνικές καταστάσεις, μολύνσεις του κατώτερου αναπνευστικού, ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, διαρροϊκές ασθένειες, ελονοσία, τροχαίο, φυματίωση, HIV/AIDS, κίρρωση του ύπατος.
Κατώτερο-μεσαίο εισόδημα
Σε αυτή την κατηγορία έχουμε τις πιο διαφορετικές αιτίες θανάτου:πέντε μη μεταδοτικές, τέσσερις μεταδοτικές και θανάσιμους τραυματισμούς.
Ο διαβήτης είναι μια αυξανόμενη αιτία θανάτου σε αυτήν την ομάδα εισοδήματος αφού ανέβηκε από την 15η θέση στην 9η ως κύρια αιτία θανάτου και ο αριθμός των νεκρών εξαιτίας της νόσου έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2000.
Ως μια από τις κορυφαίες αιτίες θανάτου σε αυτήν την ομάδα εισοδήματος, οι διάρροϊκές συνεχίζουν να αποτελούν σημαντική πρόκληση. Ωστόσο, παρουσιάζουν την μεγαλύτερη μείωση σε απόλυτους θανάτους (από 1,9 εκατ. σε 1,1 εκατ. μεταξύ 2000 και 2019).
Η μεγαλύτερη αύξηση θανάτων σε απόλυτους αριθμούς οφείλεται σε ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις, που αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 1 εκατ. σε μια 20ετια φθάνοντας τα 3,1 εκατ.
Οι θάνατοι από HIV / AIDS σημείωσαν τη μεγαλύτερη μείωση πέφτοντας μάλιστα από την 8η θέση το 2000 στην 15η το 2019.
Κατά σειρά οι ποιο συχνές αιτίες θανάτου είναι (τρεις που δεν συναντάμε στην λίστα με τις 10 κορυφαίες παγκοσμίως): ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, νεογνικές καταστάσεις, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, μολύνσεις του κατώτερου αναπνευστικού, διαρροϊκές ασθένειες, φυματίωση, κύρωση του ύπατος, σακχαρώδης διαβήτης, τροχαίο.
Ανώτερο-μεσαίο εισόδημα
Σε αυτές τις χώρες παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 411.000.
Επιπλέον, ο καρκίνος του στομάχου εμφανίζεται ιδιαίτερα ως αιτία θανάτου στις χώρες μεσαίου εισοδήματος σε σύγκριση με τις άλλες, όπου δεν εμφανίζεται καν στην πρώτη 10αδα.
Μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις σε αριθμό θανάτων σε απόλυτους αριθμούς, παρατηρούμε σε ό,τι αφορά αυτούς που συνδέονται με την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (κατά περίπου 264.000 δηλ. μειώθηκαν σε 1,3 εκατ. οι θάνατοι).
Ωστόσο, οι θάνατοι από ισχαιμική καρδιακή νόσο έχουν αυξηθεί περισσότερο από 1,2 εκατ. και είναι η μεγαλύτερη αύξηση συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη εισοδηματική ομάδα σε ό,τι αφορά τον απόλυτο αριθμό θανάτων.
Στην λίστα των 10 κορυφαίων αιτιών θανάτων, συναντάμε επίσης μόνο μια μεταδοτική ασθένεια (λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού) ενώ αξίζει να σημειωθεί πως καταγράφεται πτώση κατά 31% των θανάτων από αυτοκτονία.
Κατά σειρά οι ποιο συχνές αιτίες θανάτου είναι (τρεις που δεν συναντάμε στην λίστα με τις 10 κορυφαίες παγκοσμίως): ισχαιμική καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρκίνοι της τραχείας, του βρόγχου και το πνεύμονα, μολύνσεις του κατώτερου αναπνευστικού, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, καρκίνος του στομάχου, τροχαίο.
Υψηλό εισόδημα
Στις χώρες με υψηλό εισόδημα, οι θάνατοι που οφείλονται στις 8 από τις 10 πιο συχνές αιτίες έχουν αυξηθεί. Μόνες εξαιρέσεις οι ισχαιμικές καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια αφού ο συνολικός αριθμός θανάτων μειώθηκε μεταξύ 2000 και 2019, κατά 16% (ή 327.000 θανάτους) και κατά 21% (ή 205.000 θανάτους) αντίστοιχα. Επίσης αυτή είναι και η μόνη κατηγορία εισοδήματος στην οποία συναντάμε μείωση του αριθμού θανάτων που συνδέονται με αυτές τις δύο παθήσεις.
Ωστόσο, παραμένουν στις πρώτες θέσεις με πάνω από 2,5 εκατ. θανάτους το 2019.
Επιπλέον, οι θάνατοι από υπερτασικές καρδιακές παθήσεις αυξάνονται. Αντικατοπτρίζοντας μια παγκόσμια τάση, αυτή η αιτία θανάτου βρίσκεται πλέον στην 9η θέση από τη 18η.
Οι δε θάνατοι που οφείλονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ και σε άλλες μορφές άνοιες έχουν επίσης αυξηθεί, ξεπερνώντας τους θανάτους από εγκεφαλικό και είναι πλέον η 2η αιτία θανάτου σε αυτή την κατηγορία εισοδήματος με 814.000 θανάτους το 2019.
Κατά σειρά οι ποιο συχνές αιτίες θανάτου είναι (δύο που δεν συναντάμε στην λίστα με τις 10 κορυφαίες παγκοσμίως): ισχαιμική καρδιοπάθεια, Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, εγκεφαλικό, καρκίνοι της τραχείας, του πνεύμονα και του βρόγχου, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, μολύνσεις του κατώτερου αναπνευστικού, καρκίνοι του κόλον και του ορθου, νόσοι των νεφρών, υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης.