Η Ελλάδα διαθέτει και βεβαιωμένα και πιθανά κοιτάσματα κρίσιμων- στρατηγικών ορυκτών πρώτων υλών, κάτι που «μας δίνει, νομίζω ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα», δήλωσε η Αλεξάνδρα Σδούκου, υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο πλαίσιο εκδήλωσης για τα 100 χρόνια του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) την Τετάρτη στην Ελληνική Αρχή Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), με θέμα «Η εξόρυξη είναι (και) γένους θηλυκού».
Κατά την ομιλία της η κ. Σδούκου ευχήθηκε «χρόνια πολλά» στον ΣΜΕ για τα 100 χρόνια, υπογραμμίζοντας πως «δεν είναι και αυτονόητο ότι καταφέρνει κανείς να φτάσει κανείς να φτάσει 100ετία»- προσθέτοντας πως τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο σήμερα αναγνωρίζεται πλέον η σημασία της μεταλλευτικής έρευνας και της εξόρυξης για την πράσινη μετάβαση αλλά και για την γενικότερη ευημερία της κοινωνίας, όπως εδώ και χρόνια επισημαίνει ο ΣΜΕ.
«Ο τόπος μας ανέκαθεν διέθετε σημαντικό ορυκτό πλούτο» ανέφερε σχετικά, προσθέτοντας πως ανέκαθεν συνοδευόταν από έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα όσον αφορά στις εξορύξεις. «Το γεγονός ότι ενδεχομένως τα τελευταία αρκετά χρόνια δεν δόθηκε η προσοχή που έπρεπε να δοθεί στη μεταλλευτική έρευνα και την εξόρυξη νομίζω ότι θα πρέπει να χρεωθεί στην αδυναμία μας περισσότερο να αντιληφθούμε τη σημαντικότητα…τα λέτε χρόνια τώρα» είπε η η υφυπουργός, απευθυνόμενη σε στελέχη του εξορυκτικού κλάδου.
«Νομίζω ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν ακουγόσασταν γιατί η άλλη πλευρά δεν μπορούσε να αντιληφθεί ίσως την αξία και τη σημασία. Θεωρώ βέβαια ότι ευτυχώς αυτό ανήκει στο παρελθόν πλέον γιατί οι προοπτικές για τον εξορυκτικό κλάδο παγκοσμίως, ευρωπαϊκά, στην Ελλάδα είναι πολύ πιο θετικές σήμερα» δήλωσε, σημειώνοντας πως η ΕΕ έχει κατανοήσει τη σημασία των κρίσιμων και στρατηγικών πρώτων υλών και γίνονται κινήσεις για αυτό που χαρακτήρισε ως «μείωση της υπερβολικής εξάρτησης από τρίτες χώρες».Ένα από αυτά, δήλωσε, είναι η ψήφιση της Ευρωπαϊκής Πράξης για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, κάνοντας λόγο για «μεγάλη ευκαιρία» και τονίζοντας πως «είμαστε αποφασισμένοι όλοι ως ομάδα αυτή τη μεγάλη ευκαιρία να την εκμεταλλευτούμε».
Συνεχίζοντας, υπογράμμισε πως η Ελλάδα διαθέτει και βεβαιωμένα και πιθανά κοιτάσματα κρίσιμων, στρατηγικών πρώτων υλών, κάτι που «μας δίνει, νομίζω ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα», προσθέτοντας πως το υπουργείο και όλη η πολιτική ηγεσία επιθυμούν να προωθήσουν συγκεκριμένες δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε σε διαδικασίες επιτάχυνσης και απλούστευσης της αδειοδότησης για την υλοποίηση έργων που σχετίζονται με κρίσιμες στρατηγικές πρώτες ύλες, σε στοχευμένες τροποποιήσεις σε διατάξεις του μεταλλευτικού κώδικα, και στον πρώτο διαγωνισμό για να μισθωθούν δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης για το αντιμόνιο, προσθέτοντας επίσης πως «θέλω πολύ να δρομολογήσουμε τη διάθεση των ανοιχτών γεωχωρικών ψηφιακών δεδομένων εξορυκτικών χώρων για να αυξήσουμε περισσότερο το επενδυτικό ενδιαφέρον- σίγουρα θέλουμε να προωθήσουμε νέες επενδύσεις στον τομέα των βιομηχανικών και λατομικών ορυκτών».
Αναφερόμενη στην ΕΑΓΜΕ- για την οποία είπε χαρακτηριστικά πως είναι «γένους θηλυκού»- είπε πως πέραν της χρηματοδότησης που έχει προβλεφθεί από το νέο ΕΣΠΑ για τα προγράμματά της, «αποφασίσαμε ως υπουργείο να διαθέσουμε και πρόσθετους πόρους από αυτούς, από τα δικαιώματα των ρύπων, έχουμε δώσει άλλα 15 εκατομμύρια, κάτι που θεωρώ είναι μια αρχή και ίσως δείχνει αυτή την ψήφο εμπιστοσύνης όχι μόνο στην ΕΑΓΜΕ, στη διοίκηση, στους εργαζόμενους, αλλά στο μέλλον της εξόρυξης στην Ελλάδα».
Ως προς τη θέση της γυναίκας στην εξόρυξη και στα τεχνικά επαγγέλματα γενικότερα, η υφυπουργός είπε πως οι γυναίκες απείχαν από τα τεχνικά και βαριά επαγγέλματα, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου διεκδικούν ισότιμη αντιμετώπιση σε μέχρι πρότινος ανδροκρατούμενους κλάδους, χαρακτηρίζοντας αδιανόητο να μην αναγνωρίζεται η ανάγκη ισότιμης συμμετοχής. Σημειώνοντας πως ο ρόλος των γυναικών στον εξορυκτικό κλάδο και στην ενέργεια είναι περιορισμένος, εκτίμησε πως πολλά στερεότυπα δεν έχουν ξεπεραστεί, αναφέροντας δικές της εμπειρίες και σχολιάζοντας πως μόνο όπλο είναι η σκληρή και συστηματική δουλειά. Χαρακτήρισε τον τομέα των μεταλλείων «δύσκολο επαγγελματικό στίβο», προσθέτοντας πως «δεν λέω ότι όλες πρέπει να γίνουν μεταλλωρύχοι, γεωφυσικοί κλπ», αλλά πρέπει να μπορούν να επιλέγουν τον δικό τους τρόπο στη ζωή χωρίς να επιβάλλονται «εξαναγκαστικοί κανόνες» και τονίζοντας πως σίγουρα η ποιότητα της κάθε δουλειάς δεν εξαρτάται από το φύλο.
Προλογίζοντας την εκδήλωση ο πρόεδρος του ΣΜΕ Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου είπε, μεταξύ άλλων, πως υπάρχουν δύο διαφορετικές πλευρές του προβλήματος για τη μη συμμετοχή των γυναικών στην εξόρυξη: Η πρώτη έχει να κάνει με τις πολύ λίγες γυναίκες που ακολουθούν τεχνικά επαγγέλματα, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα τα πάντα (εργαλεία, μηχανήματα, θέσεις εργασίας) να είναι σχεδιασμένα για άνδρες. Η δεύτερη πλευρά του προβλήματος, πρόσθεσε, έχει να κάνει με τις εξίσου λίγες γυναίκες που φθάνουν ψηλά σε διοικητικές ιεραρχίες, ανεξαρτήτως κλάδου- Αυτό εν μέρει, σημείωσε, οφείλεται και στο γεγονός ότι θεωρείται αποδεκτό οι άνδρες να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στην οικογένεια από ό,τι οι γυναίκες. Το ζητούμενο σε αυτή την περίπτωση, τόνισε ο πρόεδρος του ΣΜΕ, πρέπει να είναι να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και στην προσωπική ζωή και για τα δυο φύλα, ώστε να είναι εξίσου παρόντα και στους δύο ρόλους.
Από πλευράς του ο Κ. Σάλτας, πρόεδρος της ΕΑΓΜΕ, ευχήθηκε ο νέος αιώνας που ανατέλλει για τον ΣΜΕ να συνεχίσει ανοδικά το δημιουργικό έργο του για την ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας, ενώ ο Αθ. Κεφάλας, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής 100 χρόνων, υπογράμμισε πως «με την ανατολή του δεύτερου αιώνα δραστηριοποίησης μας, οι ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις, αξιοποιώντας τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, εγγυώνται την παραγωγή ορυκτών πρώτων υλών με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, είναι έτοιμες να ανταποκριθούν τις προκλήσεις του μέλλοντος για πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη και να προσφέρουν σ την Ευρώπη τις κρίσιμες αλλά και τις χρήσιμες πρώτες ύλες που απαιτούνται».
Οι ανοιχτές εκδηλώσεις του «2024 Έτους Ορυκτών Πόρων» για τα 100 χρόνια του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων έχουν αρχίσει, με την αιγίδα του ΥΠΕΝ, της Euromines και της UEPG – και στο πλαίσιό τους θα παρουσιαστεί η συνεισφορά του Συνδέσμου στη Βιώσιμη Αξιοποίηση των Ορυκτών Πόρων και θα συζητηθεί το αύριο της εξορυκτικής βιομηχανίας.
Τοποθετήσεις ομιλητριών της εκδήλωσης, γυναικών με σημαντικές θέσεις στην εξόρυξη:
Κατερίνα Αδάμ, ΕΜΠ: «Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία από τη Γενική Δ/νση Σπουδών του ΕΜΠ στην Σχολή των Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών Μηχανικών, (ΣΜΜΜ) την περίοδο 2017-2018, έως 2022-2023, επί συνόλου ετησίως 530-550 εγγεγραμμένων σπουδαστών που διανύουν το ν, ν+1, και ν+2 έτος σπουδών τους, όπου ν=5 έτη, το ποσοστό των γυναικών κυμαίνεται μεταξύ 25-30%, με αυξητική τάση τις δύο τελευταίες χρονιές. Παρατηρούμε δηλαδή μία ιδιαίτερα σημαντική αύξηση των γυναικών που φοιτούν στη ΣΜΜΜ έναντι της δεκαετίας του 1970 όπου τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονταν από 0-10%. Η εκπαιδευτική πορεία των γυναικών φοιτητριών κρίνεται ως ιδιαίτερα θετική, και η συμμετοχή τους στις εκπαιδευτικές διαδικασίες της Σχολής είναι αισθητά μεγαλύτερη από τα στατιστικά μεγέθη. Από την προσωπική μου εμπειρία, και από την πορεία των αποφοίτων γυναικών της ΣΜΜΜ του ΕΜΠ θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός των γυναικών που κατέχουν θέσεις ευθύνης στον κλάδο των ΟΠΥ σε εταιρείες και φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα και διεθνώς είναι μεγάλος, με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη και στο αποτύπωμα του κλάδου. Υπάρχουν δε τομείς, όπως π.χ. το Περιβάλλον, το Ανθρώπινο Δυναμικό, η Ποιότητα, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, κ.α, όπου οι γυναίκες στελέχη έχουν την πλειοψηφία».
Κυριακή Χατζηλαζάρου, ΕΑΓΜΕ: «Βρέθηκα στο χώρο αυτό από επιλογή και μερικώς “υποψιασμένη” για τα προβλήματα που ενδεχομένως να αντιμετώπιζα από την ένταξή μου ως γυναίκα εργαζόμενη σε έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο κλάδο. Δεν εστίασα ποτέ στο γεγονός αυτό, επιδιώκοντας πάντα να επικοινωνώ ανοιχτά και δυναμικά τις απόψεις μου, όταν αντιμετώπιζα διακρίσεις ή δυσκολίες. Χρειάζεται υιοθέτηση πολιτικών μηδενικής ανοχής σε κάθε είδους διάκριση, προώθηση κουλτούρας συμπερίληψης και ανάδειξη γυναικείων προτύπων και success stories».
Ιουλία Χαϊδά, Ικτίνος: «H βιομηχανία μαρμάρου στη χώρα μας είναι συνυφασμένη με την ελληνική παράδοση από την αρχαιότητα. Σήμερα, αφήνει ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα στην Οικονομία της χώρας μας. Είναι επίσης αδιαμφησβήτητο γεγονός ότι η εξόρυξη μαρμάρου δεν θεωρείται γυναικεία υπόθεση, καθώς και ότι ο κλάδος μας είναι καθαρά ανδροκρατούμενος. Η εξόρυξη και επεξεργασία του μαρμάρου θεωρούνταν μη παραδοσιακά γυναικεία επαγγέλματα στο παρελθόν, και είναι ένας κλάδος που κυριαρχούσαν οι άνδρες. Σίγουρα τα στερεότυπα που συνοδεύουν τις γυναίκες στον επαγγελματικό χώρο, ακόμη κρατούν. Όμως οι δυνατότητες που παρουσιάζονται για τις γυναίκες στον κλάδο μας είναι πλέον πολλές καθώς προσφέρονται ίσες ευκαιρίες και δίνεται μεγάλη αξία στην μοναδικότητα του καθενός. Καθώς δε μιλάμε μόνο για βαριές χειρωνακτικές εργασίες αλλά για μία ενασχόληση με έναν τομέα με ευρύ τεχνολογικό και επιστημονικό αντικείμενο, είτε αφορά στο ζήτημα της εξόρυξης και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος».
Σίσυ Μπούρα, ΕΕΚΟΜ: «Η εξορυκτική βιομηχανία αποτελεί σημαντικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και προόδου εδώ και αιώνες, παρέχοντας ζωτικούς πόρους για την παγκόσμια οικονομία. Ωστόσο, χαρακτηρίζεται από την ανισότητα μεταξύ των φύλων, με τους άνδρες να κυριαρχούν παραδοσιακά στο εργατικό δυναμικό. Τα τελευταία χρόνια, έχει αναγνωριστεί όλο και περισσότερο η σημασία της ποικιλομορφίας των φύλων στον τομέα και οι δυνατότητες των γυναικών να συμβάλουν πολύτιμα στη βιομηχανία. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο εργασιακό χώρο αντιμετωπίζονται εστιάζοντας στην θετική σκέψη και μετατρέποντας τις προκλήσεις σε στόχους. Η γνώση είναι δύναμη σε έναν ανδροκρατούμενο τομέα. Το να ενημερώνομαι και γνωρίζω πράγματα για έναν τόσο ανδροκρατούμενο τομέα με κάνει να αισθάνομαι δυνατή και την δουλειά μου ακόμα πιο αποτελεσματική».
Ήλια Μπαρδάνη, EHSQ Development: «H εξορυκτική βιομηχανία είναι ένας ιδιαίτερα απαιτητικός κλάδος που ισορροπεί μεταξύ της αναγκαιότητάς του ως απαραίτητος αρωγός στις σύγχρονες τεχνολογίες και των παραδοσιακών δομών διοίκησης και λειτουργίας. Το να βρεις τη θέση σου, να αναγνωριστείς ως επαγγελματίας και επιστήμονας και να γίνεις αποδεκτή από τους συναδέλφους, προϊσταμένους ή υφισταμένους, ήταν πάντα ένα στοίχημα. Με πολύ επιμονή, υπομονή, και αγάπη για το αντικείμενο της δουλειάς μας, και εμπιστοσύνη στις ικανότητες μας βρίσκουμε σταδιακά την θέση που μας αρμόζει».
Ελευθερία Βαγκλή, Ελληνικός Χρυσός: «Η ένταξή των γυναικών στην μεταλλευτική βιομηχανία αντιμετώπισε προκλήσεις λόγω της ανδροκρατούμενης φύσης του κλάδου. Σήμερα, παρατηρούμε μια μεταστροφή, με περισσότερες γυναίκες να εισέρχονται σε αυτόν. Για να καταστεί πιο ελκυστική η μεταλλευτική βιομηχανία για τις γυναίκες, θα πρέπει να υπάρχουν ισότιμες ευκαιρίες ανέλιξης, ευέλικτες πολιτικές εργασίας και νομικά πλαίσια που να προάγουν την ισότητα των φύλων. Η υποστήριξη της πολυμορφίας ενισχύει την προοπτική μιας ισόρροπης και βιώσιμης βιομηχανίας εξόρυξης, που ευνοεί την συμμετοχή και την επιτυχία των γυναικών στον κλάδο».
Πάτρα Γκρίτζαλη, Lafarge: «Αναμφισβήτητα, η εξορυκτική βιομηχανία είναι ένας παραδοσιακά ανδροκρατούμενος κλάδος. Με σθεναρότητα, επιμονή και επαγγελματική αρτιότητα, υπερνίκησα τα εμπόδια και εγώ από την πλευρά μου μέσα από τον ρόλο που διαδραματίζω επιδιώκω τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου περιβάλλοντος ίσων ευκαιριών. Η εξορυκτική βιομηχανία μπορεί να γίνει πιο ελκυστική με πρωτοβουλίες περαιτέρω προώθησης της ισότητας, με έμφαση στην επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών και στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών που εκσυγχρονίζουν την παραγωγική διαδικασία. Για την αύξηση της ελκυστικότητας του κλάδου θα βοηθήσει η προσφορά ευέλικτων επιλογών εργασίας καθώς και επιλογών που επιτρέπουν σε μία γυναίκα να συνδυάζει αποτελεσματικά τους πολλαπλούς ρόλους που καλείται να παίξει».