«... Ευτυχώς ο καθένας ζει τις μικρές του «αποκαλύψεις» σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά σε συλλογικό επίπεδο, ξεκινώντας από τον τόπο, τη χώρα που ζει ένας άνθρωπος, είναι πολλοί εκείνοι που ζουν και τώρα την Αποκάλυψη τους».
Η Αλεξία Καλτσίκη μιλά στη HuffPost Greece -ένα πρωινό, λίγο μετά τις οκτώ και ενώ πλάι της ακουγόταν ο ηλικίας 2 χρονών, γιος, της Μάρκος- για την «Αποκάλυψη» του Ιωάννη και την παράσταση του Θάνου Παπακωνσταντίνου, που ανεβαίνει στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Τι σημαίνει «μια σκηνική αλληγορία για τη Δευτέρα Παρουσία, τους Τέσσερις Καβαλάρηδες, τις Επτά Σφραγίδες, τον Αμνό του Θεού, τον 666»; (με αυτόν τον τρόπο η Στέγη προανήγγειλε την παράσταση). Της ήταν οικείο το δυσερμήνευτο κείμενο του ευαγγελιστή Ιωάννη; Τελικά, είναι ή όχι παραληρηματικό; Και η απειλή για το τέλος του κόσμου; Πώς προσεγγίζεται;
Η -χαμηλών τόνων- Αλεξία Καλτσίκη, μία από τις καλύτερες ηθοποιούς της γενιάς της, θεατρικά και κινηματογραφικά, μιλά για τη νέα συνεργασία της με τον Θάνο Παπακωνσταντίνου (μετά την πολυσυζητημένη «Ηλέκτρα»), για την «Αποκάλυψη» που είναι «σαν να θέλει να σε υπνωτίσει και την ίδια στιγμή να σε αφυπνίσει», ένα κείμενο που όταν το διαβάζεις «σε φέρνει σε αμηχανία», αλλά και την παγκόσμια κατάσταση, όπου «είναι όλα τόσο ρευστά και οι μεταβολές τόσο απρόσμενες ώστε το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι που δεν περιμένεις φαίνεται ακόμη πιο πιθανό». Ομολογεί ότι δεν είναι σε θέση να πει, με ποιές απορίες και περιέργειες θα φτάσει το κοινό στην παράσταση και απαντά -μονολεκτικά- στην ερώτηση εάν πιστεύει στις προφητείες.
-Ποια ιστορία θα μας αφηγηθεί η παράσταση;
Ο Θάνος (Παπακωνσταντίνου) λειτουργεί περισσότερο συνθετικά στο θέατρο. Δημιουργεί παράλληλους σκηνικούς κόσμους. Το ίδιο συμβαίνει και με την «Αποκάλυψη». Απλώς, στην προκειμένη περίπτωση επειδή η δραματουργία είναι ακόμη πιο σύνθετη, καθώς το κείμενο της παράστασης είναι εξωθεατρικό, δεν μπορώ να έχω απόλυτη αντίληψη της σύνθεσης. Αυτό που κάνουμε εμείς, οι ηθοποιοί, είναι κάτι που συνομιλεί με μουσική, που συνομιλεί με άλλες εικόνες πίσω από εμάς, οπότε δεν έχω συνολική αντίληψη αυτού που θα προσλάβει ο θεατής.
-Το κείμενο;
Είναι αποκλειστικά το κείμενο της Αποκάλυψης. Σκηνικά δεν αντιμετωπίζεται ώς προσωπική μαρτυρία του Ιωάννη αλλά ως συλλογική αφήγηση μιας κοινότητας. Ας πούμε ότι γίνεται ένα είδος τελετουργίας μέσω του κειμένου. Οι ηθοποιοί λειτουργούμε ως ένας Χορός.
-Όταν ο Θάνος Παπακωνσταντίνου σας έκανε την πρόταση για την Αποκάλυψη, πώς σας περιέγραψε το εγχείρημα του και ποια ήταν η αντίδραση σας;
Αιφνιδιάστηκα. Όταν μιλήσαμε πρώτη φορά δεν είχε διαμορφωθεί ακόμη η φόρμα που θα ακολουθούσε στην παράσταση. Περισσότερο μιλήσαμε για το κείμενο, παρά για το πώς θα είναι η παράσταση, άλλωστε αυτά είναι πάντα υπό διαμόρφωση.
-Ποιος είναι ο δικός σας «ρόλος» σε αυτή τη χορική λειτουργία; Και επίσης, τα αποκαλυπτικά, τα εσχατολογικά κείμενα δίνουν χώρο στις γυναίκες;
Αυτό που τουλάχιστον προσωπικά με ενδιαφέρει στην παράσταση είναι η χορική λειτουργία του α-πρόσωπου. Χάριν της κοινότητας χάνεις το πρόσωπο σου. Να το πω διαφορετικά: Έχω υπάρξει σε Χορούς αρχαίας τραγωδίας, όπου υπάρχει η πλοκή μιας ιστορίας και ο Χορός συνομιλεί μ’ αυτή την πλοκή. Και σε πολλές παραστάσεις υπάρχουν ξεχωριστά πρόσωπα μέσα στον Χορό. Στην παράσταση μας είναι μία χορική λειτουργία, όπου νιώθω ότι το πρόσωπο χάνεται μέσα στην σύνολο. Κι αυτό προκύπτει, όχι από τη συνομιλία με την πλοκή της ιστορίας, αλλά από την ανάγκη ενδυνάμωσης της πίστης. Δηλαδή, έχει κάτι αυτοτροφοδοτικό. Αλλά και ως κείμενο πιστεύω ότι αυτό είναι το κύριο χαρακτηριστικό. Όταν το διαβάζεις σε φέρνει σε αμηχανία. Ναι, έχει αυτή την εσχατολογία, ωστόσο η γοητεία του κρύβεται στη δομή του, στις επαναλήψεις του, στo συνεχές του. Σαν να θέλει να σε υπνωτίσει και την ίδια στιγμή να σε αφυπνίσει.
-Άρα, το κάλεσμα αφύπνισης απευθύνεται σε μία κοινότητα στην οποία ο Ιωάννης δεν ξεχωρίζει άνδρες και γυναίκες.
Έχω την εντύπωση ότι στα σπάργανα της η Εκκλησία ήταν ανοιχτή στις γυναίκες. Η γυναίκα υπάρχει στα πρώτα χριστιανικά χρόνια -δεν ξέρω ποια ήταν η θέση της, αλλά νομίζω ότι υπάρχει. Η αλήθεια είναι πως στην αφήγηση δεν ξεχωρίζει άνδρες και γυναίκες. Μιλάει για τους ανθρώπους. Μιλάει για εμπόρους, για βασιλιάδες και δυνάστες, για πλούσιους και φτωχούς, χωρίς να προσδιορίζει φύλο ή ηλικία. Η ανθρωπότητα, οι άνθρωποι είναι που καταστρέφουν και καταστρέφονται. Στην πραγματικότητα είναι ένα πυρετώδες, ένα φανατικό κείμενο. Αν το δει κανείς ιστορικά, απευθύνεται στις πρωτοχριστιανικές ομάδες που μόλις έχουν συγκροτηθεί σε εκκλησίες. Γράφτηκε λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Ιησού. Οπότε, από ό,τι μας είπαν και οι ιστορικοί με τους οποίους συνομιλήσαμε και από αυτά που μας είπε ο Θάνος ο οποίος μελέτησε και διάβασε πολλά για την Αποκάλυψη, είναι ένα κείμενο που στόχο είχε να ενδυναμώσει την πίστη των λιγοστών -τότε ήταν λιγοστοί- οι οποίοι ακολουθούσαν τη νέα θρησκεία. Είναι σχεδόν προπαγανδιστικό, τολμώ να πω.
-Να ενδυναμώσει την πίστη μέσω της απειλής μίας επικείμενης καταστροφής; Τουλάχιστον στο συλλογικό ασυνείδητο η Αποκάλυψη είναι ταυτισμένη με την καταστροφή.
Δεν είναι απειλή. Για τον χριστιανό η Δευτέρα Παρουσία, η έλευση ξανά του Ιησού επί της Γης που σημαίνει και επαλήθευση του λόγου του –ο Χριστός μίλησε για τη Δευτέρα Παρουσία- είναι η Σωτηρία. Στην πραγματικότητα, ο Ιωάννης λέει, να ’τος έρχεται ο Ιησούς. Θα γίνουν αυτά που είπε. Οπότε μπορεί να μιλάμε για το τέλος της ανθρωπότητας, αλλά επί της ουσίας, για έναν ο οποίος είναι πιστός για τη Σωτηρία.
-Το κείμενο της Αποκάλυψης σάς ήταν οικείο;
Καθόλου. Και είναι δύσκαμπτο κείμενο.
-Παραληρηματικό;
Χρησιμοποιεί το πλαίσιο του παραληρήματος, αλλά δεν είναι παραληρηματικά γραμμένο. Έχει πολύ καθαρή δομή. Η φράση που χρησιμοποιεί ο Ιωάννης εξηγώντας πως μεταφέρθηκε στον κόσμο τον ουράνιο είναι «με συνάρπασε το πνεύμα». Είναι ο λόγος της μαρτυρίας. Ήμουν εκεί και είδα.
-Πιστεύετε στις προφητείες;
Όχι.
-Το τέλος του κόσμου τουλάχιστον έτσι όπως τον ξέρουμε, πότε θα έρθει;
Ευτυχώς ο καθένας ζει τις μικρές του «αποκαλύψεις» σε προσωπικό επίπεδο. Αλλά σε συλλογικό επίπεδο, ξεκινώντας από τον τόπο, τη χώρα που ζει ένας άνθρωπος, είναι πολλοί εκείνοι που ζουν και τώρα την Αποκάλυψη τους. Για τους ανθρώπους που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες, έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Όπως στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Που μετά από τόση φρίκη έγινε μία επανεκκίνηση. Βέβαια, η Αποκάλυψη μιλάει για το απόλυτο, το οικουμενικό, πέρα από ανθρώπους, χώρες, ηπείρους, ακόμη και πέρα από τον πλανήτη -αναφέρεται και στον ουράνιο κόσμο. Στην Αποκάλυψη δεν μετακινείται μόνο ο κόσμος μας, η Γη, και ο ουράνιος κόσμος μετακινείται και χάνεται για να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο. Αλλά και τώρα, παρακολουθώντας την παγκόσμια κατάσταση, είναι όλα τόσο ρευστά και οι μεταβολές τόσο απρόσμενες ώστε το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι που δεν περιμένεις φαίνεται ακόμη πιο πιθανό.
-Σας αρέσουν οι φουτουριστικές και οι δυστοπικές ταινίες;
Μου αρέσουν οι καλές ταινίες. Το είδος δεν με απασχολεί.
-Κι επειδή η ζωή θα συνεχιστεί και μετά την «Αποκάλυψη», τι θα κάνετε θεατρικά;
Θα είμαι στο θέατρο «Πόρτα», όπου ο Θωμάς Μοσχόπουλος θα σκηνοθετήσει το έργο της Κάριλ Τσέρτσιλ «Top Girls».
«Η Αποκάλυψη»
Συντελεστές
Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Θάνος Παπακωνσταντίνου
Μετάφραση: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Σκηνικά & Κοστούμια: Νίκη Ψυχογιού
Μουσική Σύνθεση & Προγραμματισμός Ηλεκτρονικών: Πάνος Ηλιόπουλος
Μουσική Επιμέλεια & Διεύθυνση, εκκλησιαστικό όργανο: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Σχεδιασμός Κίνησης: Νάντη Γώγουλου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα
Γλυπτική: Αλέκος Μπουρελιάς
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου
Ερμηνεύουν: Αλεξία Καλτσίκη, Μαριάννα Δημητρίου, Καλλιόπη Σίμου, Ελένη Μολέσκη, Κλεοπάτρα Μάρκου, Θανάσης Δόβρης, Σωτήρης Τσακομίδης, Μάριος Παναγιώτου, Μιλτιάδης Φιορέντζης, Γιώργος Δικαίος
Συμμετέχουν οι μουσικοί: Θοδωρής Βαζάκας (κρουστά), Κώστας Γάτσιος (κλαρινέτο, μπάσο κλαρινέτο), Αλέξης Καραϊσκάκης (τσέλο), Σπύρος Μοσχονάς (τρομπόνι), Ελευθερία Τόγια (βιόλα), Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο), Κώστας Τσιώλης (ηλεκτρονικά)
Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2019: Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
Σάββατο 12, Κυριακή 13, Παρασκευή 18, Σάββατο 19 και Κυριακή 20 Οκτωβρίου με αγγλικούς υπέρτιτλους
Info
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, Συγγρού 107
«Η Αποκάλυψη»
3-20 Οκτωβρίου 2019
Κεντρική Σκηνή
Παραστάσεις: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 20:30
Εισιτήρια
Κανονικό: 7, 12, 15, 20 ευρώ.
Μειωμένο, Φίλος, Παρέα 5-9 άτομα: 10, 12, 16 ευρώ.
Παρέα 10+ άτομα: 9, 11, 14 ευρώ.
Κάτοικος Γειτονιάς: 7 ευρώ.
Ανεργίας, ΑμεΑ: 5 ευρώ | Συνοδός ΑμεΑ: 10 ευρώ.
Ομαδικές κρατήσεις στο groupsales@onassis.org