Ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, o Μαρκ Ρούτε, ανέλαβε σήμερα Τρίτη 1η Οκτωβρίου σε μια ειδική τελετή στις Βρυξέλλες επικεφαλής της συμμαχίας των 32 χωρών του ΝΑΤΟ, καθώς ο πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γενς Στόλτενμπεργκ έπειτα από 10 χρόνια στο τιμόνι της Βορειοατλαντικής συμμαχίας αποχώρησε.
Οι τρεις προτεραιότητες
Ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου απέτισε φόρο τιμής στον προκάτοχό του, χαρακτηρίζοντας τη θητεία του «υποδειγματική» και πρόσθεσε ότι «σήμερα το ΝΑΤΟ είναι μεγαλύτερο, ισχυρότερο και πιο ενωμένο από ποτέ, και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δική σας ηγεσία» είπε και συνέχισε με τις τρεις προτεραιότητές του για τη Συμμαχία.
«Η πρώτη είναι να διατηρήσουμε το ΝΑΤΟ ισχυρό και να διασφαλίσουμε ότι η άμυνά μας παραμένει αποτελεσματική και αξιόπιστη, απέναντι σε όλες τις απειλές
Η δεύτερη προτεραιότητά μου είναι να εντείνουμε την υποστήριξή μας προς την Ουκρανία και να την φέρουμε όλο και πιο κοντά στο ΝΑΤΟ, διότι δεν μπορεί να υπάρξει μόνιμη ασφάλεια στην Ευρώπη χωρίς μια ισχυρή, ανεξάρτητη Ουκρανία» είπε και πρόσθεσε ότι η τρίτη προτεραιότητά του είναι «να ενισχύσουμε τις εταιρικές μας σχέσεις” σε έναν πιο διασυνδεδεμένο κόσμο».
Ο Ρούτε υποβάθμισε τους φόβους σχετικά με τον αντίκτυπο μιας πιθανής νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και δεσμεύτηκε να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία.
Επιπλέον τόνισε την ανάγκη αύξησης των αμυντικών δαπανών και την ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων που έχει δημιουργήσει η συμμαχία με άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο, ιδίως στην Ασία και τη Μέση Ανατολή.
«Είναι μεγάλη μου τιμή να διαδεχθώ τον @jensstoltenberg στη θέση του Γενικού Γραμματέα του #NATO - της πιο επιτυχημένης πολιτικοστρατιωτικής συμμαχίας στην ιστορία. Ευχαριστώ τους 32 Συμμάχους για την εμπιστοσύνη τους και είμαι ενθουσιασμένος να ξεκινήσω» Δήλωσε ο Ρούτε.
Ο Στόλτενμπεργκ άφησε τη θέση του αφού παρέδωσε στον διάδοχό του ένα ξύλινο σφυρί. Πρόκειται για μια συμβολική κίνηση που επαναλαμβάνεται κατά τη διάρκεια της μεταβίβασης της ηγεσίας του ΝΑΤΟ. Η ράβδος που μεταβιβάζεται από τον ένα γενικό γραμματέα στον άλλο έχει ιστορική αξία, καθώς το ξύλο από το οποίο είναι κατασκευασμένη προέρχεται από το ναυάγιο του SS Charles Henderson, ενός αμερικανικού εμπορικού πλοίου το οποίο βυθίστηκε από τις γερμανικές δυνάμεις στα ανοικτά των ακτών της Ιταλίας. Τη δεκαετία του 1960, η κυβέρνηση της Ισλανδίας το δώρισε στο ΝΑΤΟ ως σύμβολο της αφοσίωσής της. Έκτοτε, αποτελεί σύμβολο του αγώνα για την ειρήνη και τη συλλογική ασφάλεια.
Οι προκλήσεις
Εάν η θητεία του Γενς Στόλτενμπεργκ ήταν ταραχώδης, οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο Ρούτε φαντάζουν ανυπέρβλητες.
Ας μην ξεχνάμε ότι Στόλτενμπεργκ διορίστηκε λίγους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία, επέβλεψε την αποχώρηση των Νατοϊκών δυνάμεων το 2021 από το Αφγανιστάν, όπου χιλιάδες Αφγανοί έμειναν εκτεθειμένοι στους Ταλιμπάν και αποχωρεί ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται στον τρίτο χρόνο και σε πλήρη εξέλιξη.
Είναι βέβαιο λοιπόν ότι ο Ρούτε, 57 ετών, δεν θα έχει «μήνα του μέλιτος», αφού οι άμεσες προκλήσεις αφορούν στην επιθετικότητα της Ρωσίας, στην άνοδο της Κίνας και άλλων δυνάμεων που αμφισβητούν την δυτική ηγεμονία, στην κρίση στη Μέση Ανατολή. Επίσης, ακόμη πιο σημαντικό, θα πρέπει να αντιμετωπίσει και την πιθανή επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ ο οποίος ουκ ολίγες φορές έχει απειλήσει για σταδιακή απεμπλοκή των ΗΠΑ από την Ευρώπη δεδομένου ότι προσανατολίζεται στον προερχόμενο, για τις ΗΠΑ, από την Ασία κίνδυνο.
Ο Ρούτε λοιπόν δεν μπορεί να φανεί υποδεέστερος από τον προκάτοχό του ο οποίος κατάφερε και αναβάθμισε τη στρατιωτική ετοιμότητα της Συμμαχίας, αν και σε αυτό βοήθησαν και οι διεθνείς συγκυρίες, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι ο ρόλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας κάποια στιγμή φάνηκε να υποβαθμίζεται με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν να χαρακτηρίζει τη χαρακτηρίζει εγκεφαλικά νεκρή. Έπρεπε να προκύψει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για να «νεκραναστηθεί».
Ο φόβος από τις ΗΠΑ
Μάλιστα στον Στόλτενμπεργκ πιστώνεται ότι κατάφερε και απέτρεψε μια κρίση όταν ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρόεδρος των ΗΠΑ απείλησε να αποσύρει τη χώρα από το ΝΑΤΟ, ενώ δεν είναι λίγε οι φορές που έχει δηλώσει ότι δεν θα υπάρξει προστασία σε όσα κράτη μέλη δεν δαπανούν τα απαραίτητα χρήματα για την άμυνα.
Όλοι ελπίζουν ότι ο Ρούτε, ο οποίος διετέλεσε για 14 χρόνια πρωθυπουργός της Ολλανδίας, θα τα καταφέρει, δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί τον αποκαλούν και ως «Teflon Mark» λόγω της ανθεκτικότητάς του και της ικανότητάς που έχει να επιβιώνει πολιτικά, άλλωστε όλα αυτά τα χρόνια στην εξουσία και η εναλλαγή των διαφόρων συνασπισμών το επιβεβαιώνουν. Θεωρείται ευέλικτος και με το χάρισμα να κερδίζει τη συμπάθεια ακόμη και των αντιπάλων του, λέγεται ότι και ο Τραμπ έχει εκφράσει τη συμπάθειά του προς το πρόσωπο του Ρούτε,
Όμως αυτό που θα θεωρηθεί άθλος για τον Ρούτε είναι να καταφέρει να αποτρέψει τις ΗΠΑ, σε περίπτωση νίκης του Τραμπ, από το να εγκαταλείψουν την Ουκρανία και κρατήσει το ΝΑΤΟ ετοιμοπόλεμο και αυτό σημαίνει περισσότερα χρήματα.
Ο Ρούτε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου δήλωσε ότι γνωρίζει πολύ καλά τους αμερικανούς υποψηφίους και επαίνεσε τον Τραμπ για το γεγονός ότι η αύξηση των δαπανών των κρατών μελών ήταν αποτέλεσμα της δικής του πίεσης.
«Θα μπορέσω να συνεργαστώ και με τους δύο. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών» δήλωσε ο Ρούτε και πρόσθεσε ότι και οι δύο ξέρουν ότι το ΝΑΤΟ είναι σημαντικό για την ασφάλεια όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ.
Άμεση ήταν η αντίδρασης της επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η οποία με ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ του εξέφρασε την πεποίθηση ότι υπό την ηγεσία του η ευρωατλαντική ασφάλεια θα παίξει κυρίαρχο ρόλο και κάλεσε να ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την εταιρική σχέση ΕΕ- ΝΑΤΟ.
Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ έχει ως στόχο την ενδυνάμωση της αμυντικής της ικανότητας και θα επενδύσει στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, αν και υπάρχουν προβληματισμοί για τον τρόπο που θα χρηματοδοτηθεί αυτή η προσπάθεια. Η ελληνική πλευρά έχει προτείνει τη λύση των ευρωομολόγων κάτι το οποίο βρίσκει αντίθετους τους φειδωλούς δηλαδή τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες μεταξύ άλλων.
Επίσης η κριτική που δέχεται η ΕΕ είναι ότι η όποια προσπάθεια και εάν κάνει για την αμυντική της ανεξαρτησία αυτή θα προσκρούει πάντα στην Βορειοατλαντική Συμμαχία της οποίας τα πρωτεία έχουν οι ΗΠΑ.
Αγαπητέ Mark Rutte, σου εύχομαι τα καλύτερα στον ρόλο σου ως Γενικού Γραμματέα του @NATO. Η ηγεσία σου θα είναι ζωτικής σημασίας για τον ρόλο της Συμμαχίας στην ευρωατλαντική μας ασφάλεια και τη σταθερή υποστήριξή μας προς την Ουκρανία. Ας ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την εταιρική σχέση ΕΕ-ΝΑΤΟ.
Το 2%
Ο στόχος του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα που πρέπει να καταβάλλουν τα κράτη μέλη μέχρι στιγμής έχει αποδοθεί μόνο από τους 23 της συμμαχίας (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) και ο Ρούτε θα πρέπει να πιέσει και τους υπόλοιπους για περισσότερα αφού όπως φαίνεται το 2% μπορεί να είναι και λίγο δεδομένων των γεωπολιτικών προκλήσεων, ενώ δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η Ρωσία εντός των επόμενων δέκα χρόνων να συγκρουστεί με το ΝΑΤΟ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ολλανδία κατέβαλε το 2% μόλις την τελευταία χρονιά της θητείας του Ρούτε.
Ο Ρούτε μιλώντας στους δημοσιογράφους σήμερα τόνισε ότι «πρέπει να γίνουν περισσότερα για τη συλλογική μας άμυνα και την αποτροπή» και συνέχισε λέγοντας ότι θέλει να επενδύσει στον «μοναδικό και ουσιαστικό εταίρο» του ΝΑΤΟ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, και σε χώρες σε όλο τον κόσμο.\
Απόλυτη στήριξη στην Ουκρανία
Εκτός από την αύξηση των δυνάμεων και των αμυντικών δαπανών επί θητείας Στόλτενμπεργκ, το ΝΑΤΟ μεγάλωσε καθώς η Φινλανδία και η Σουηδία φοβούμενες την επιθετικότητα του Πούτιν εντάχθηκαν στου κόλπους της Συμμαχίας ενώ το ίδιο έκαναν το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία.
Τώρα ο Ρούτε θα πρέπει να βρει τρόπο να χειριστεί το επίμονο αίτημα του Κιέβου για ένταξη του στο ΝΑΤΟ. Μέχρι στιγμής οι ΗΠΑ και η Γερμανία δεν συναινούν ενώ ο Πούτιν απειλεί ενάντια σε αυτό το ενδεχόμενο. Θα πρέπει λοιπόν να βρει τρόπο να ισορροπήσει μεταξύ των αιτημάτων του Ζελένσκι και της αρνητικότητας διαφόρων κρατών μελών και παράλληλα να διασφαλίσει ότι η στρατιωτική βοήθεια θα συνεχίσει να ρέει προς την Ουκρανία.
«Δεν μπορεί να υπάρξει μόνιμη ασφάλεια στην Ευρώπη χωρίς μια ισχυρή, ανεξάρτητη Ουκρανία» προειδοποίησε την πρώτη μέρα ανάλυψης των καθηκόντων του και επιβεβαίωσε τη δέσμευση που ανέλαβαν οι ηγέτες του οργανισμού το 2008 ότι «η δικαιωματική θέση της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ».
Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τη χρήση δυτικών όπλων από τη Ουκρανία για να πλήξει στόχους στη ρωσική επικράτεια ο Ρούτε απάντησε ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε αυτοάμυνα και ότι το δικαίωμα αυτοάμυνας της «δεν τελειώνει στα σύνορα».
Αναγνώρισε ότι η κατάσταση στο ουκρανικό μέτωπο είναι δύσκολη, αλλά πρόσθεσε ότι τα εδαφικά κέρδη που επιτυγχάνει η Ρωσία έχουν υψηλό κόστος για τη Μόσχα και απαξίωσε τις ρωσικές απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων.
«Το ΝΑΤΟ δεν θεωρεί ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος από τις ρωσικές απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων», δήλωσε ο Ρούτε και ενθάρρυνε τις χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας να μην ενδίδουν στις συχνές απειλές του Πούτιν για πιθανή χρήση πυρηνικών όπλων ώστε να μην δημιουργήσουν ένα επικίνδυνο προηγούμενο.
«Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν πρέπει να αντιληφθεί ότι το ΝΑΤΟ δεν θα υποχωρήσει στην Ουκρανία», δήλωσε ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε υπογραμμίζοντας: «Οφείλουμε να επικεντρωθούμε στην πολεμική προσπάθεια. Οσο περισσότερο βοηθήσουμε την Ουκρανία, τόσο νωρίτερα θα τελειώσει ο πόλεμος».