Η ετυμηγορία των ψηφοφόρων των ΗΠΑ στις αμερικανικές εκλογές ήταν πιο αποφασιστική από ό,τι είχαν προβλέψει οι περισσότεροι ειδικοί και αναλυτές. Τώρα ο κόσμος περιμένει να δει αν η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία για δεύτερη φορά θα είναι τόσο αποσταθεροποιητική όσο φοβούνται πολλοί σύμμαχοι της Αμερικής.
Ο Τραμπ εξασφάλισε τη νίκη την Τετάρτη, αφού ξεπέρασε τους 270 εκλέκτορες που απαιτούνται για να κερδίσει. Στην νικηφόρα ομιλία του, ορκίστηκε να μπει «η χώρα μας πρώτη» και να φέρει μια «χρυσή εποχή» για την Αμερική.
Στην πρώτη θητεία του ο Τραμπ γύρισε την πλάτη σε αρκετούς από τους μακροχρόνιους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, τέσσερα χρόνια μετά την απώλεια της εξουσίας από τον Τζο Μπάιντεν, αναμένεται να έχει τεράστιο αντίκτυπο στα πάντα, από το παγκόσμιο εμπόριο μέχρι την κλιματική αλλαγή καθώς και σε πολλαπλές κρίσεις και συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο.
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να εντείνει τους δασμούς και τη διαμάχη με την Κίνα - τον οικονομικό και στρατηγικό αντίπαλο των ΗΠΑ. Στη Μέση Ανατολή, ο Τραμπ έχει δεσμευτεί, χωρίς να λέει πώς, ότι θα τερματίσει τις συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ, Χαμάς και Χεζμπολάχ. Εχει επίσης δεσμευτεί να τερματίσει τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας εντός 24 ωρών από την ανάληψη των καθηκόντων του - κάτι που η Ουκρανία και οι υποστηρικτές της φοβούνται ότι θα γινόταν με ευνοϊκούς όρους για τη Μόσχα.
Νευρικό το ΝΑΤΟ, ανήσυχη η Ουκρανία
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε συνεχάρη τον Τραμπ, λέγοντας ότι «ανυπομονώ να συνεργαστώ ξανά μαζί του για την προώθηση της ειρήνης μέσω της δύναμης του ΝΑΤΟ».
Ο Τραμπ ήταν έντονος επικριτής της στρατιωτικής συμμαχίας του Βορείου Ατλαντικού κατά την πρώτη του θητεία. Νωρίτερα αυτό το έτος είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα υπερασπιστούν τα μέλη του ΝΑΤΟ που δεν εκπληρώνουν τους στόχους αμυντικών δαπανών.
Οι σύμμαχοι της Αμερικής –με καθυστέρηση, λένε κάποιοι– προβληματίζονται για το τι θα κάνουν εάν δεν μπορούν να βασιστούν στις ΗΠΑ για την άμυνά τους. Και δεν είναι μόνο το ΝΑΤΟ: Σύμμαχοι της Ουάσιγκτον στον Ινδο-Ειρηνικό, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας, της Ταϊβάν και ακόμη και της Αυστραλίας, δεν γνωρίζουν αν μπορούν πλέον να λογαριάζουν τις ΗΠΑ ως αξιόπιστο εταίρο.
Πουθενά το διακύβευμα, βέβαια, δεν είναι μεγαλύτερο από ό,τι για την Ουκρανία – οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος στρατιωτικός υποστηρικτής του Κιέβου καθώς μάχεται με τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπως και ο Ρούτε, δήλωσε ότι χαιρετίζει την προσέγγιση «ειρήνη μέσω δύναμης» του Τραμπ.
Αλλά δεν ακολούθησαν συγχαρητήρια από τη Μόσχα, όπου ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι οι σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ βρίσκονται στο «χαμηλότερο σημείο της ιστορίας».
Τα ευρωπαϊκά συγχαρητήρια κρύβουν βαθιές διαιρέσεις
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν να συγχαρούν επίσης τον Τραμπ ακόμη και προτού ανακηρυχθεί επίσημα η νίκη του - κάποιοι πιο διακριτικά από άλλους.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να τονίσουν ότι η διατλαντική σχέση υπερβαίνει τους πολιτικούς, αλλά οι προστατευτικές οικονομικές τάσεις του Τραμπ προκαλούν ανησυχία. Κατά την τελευταία του θητεία έβαλε δασμούς στον ευρωπαϊκό χάλυβα και το αλουμίνιο, αναστατώνοντας την οικονομία του μπλοκ.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ «δεσμεύονται από μια αληθινή εταιρική σχέση». Οι λαϊκιστές πολιτικοί της Ευρώπης, εν τω μεταξύ, καλωσόρισαν τη νίκη ενός πολιτικού που θεωρούν «συγγενικό πνεύμα».
Τι μέλλει γενέσθαι στην πολύπαθη Μέση Ανατολή
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ πίεζε για λύση στη Μέση Ανατολή, συμφιλιώνοντας το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία, και όλα τα βλέμματα τώρα είναι στραμμένα στο πώς σκοπεύει να παρέμβει στις συγκρούσεις της περιοχής μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Γάζα και του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε τη νίκη του Τραμπ στις εκλογές «τη μεγαλύτερη επιστροφή της ιστορίας». Ο Τραμπ και ο Νετανιάχου -ένας συντηρητικός εθνικιστής- είχαν στενές σχέσεις κατά την πρώτη θητεία του πρώην προέδρου, αλλά οι δεσμοί επιδεινώθηκαν όταν ο Νετανιάχου συνεχάρη τον Μπάιντεν για τη νίκη του το 2020.
Ο στενός κύκλος του Νετανιάχου ελπίζει ότι ο Τραμπ θα αφήσει στο Ισραήλ ελεύθερα τα ηνία ενάντια στους εχθρούς του, αλλά ο εκλεγμένος πρόεδρος είναι απρόβλεπτος και ο Ισραηλινός ηγέτης αντιμετωπίζει έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό. Την Τρίτη καρατόμησε τον δημοφιλή υπουργό Αμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, εν μέσω διχασμών σχετικά με τη διεξαγωγή του πολέμου - μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση που πυροδότησε διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα.
Η Χαμάς εξέδωσε μια συνοπτική δήλωση λέγοντας ότι «η θέση μας για τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ εξαρτάται από τις θέσεις και την πρακτική συμπεριφορά της απέναντι στον παλαιστινιακό λαό, τα νόμιμα δικαιώματά του και τη δίκαιη υπόθεση του». Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, συνεχάρη τον Τραμπ για τη νίκη του και δήλωσε ότι θα συνεργαστεί με τη νέα αμερικανική διοίκηση ώστε να επιτευχθεί ειρήνη στην περιοχή.
Η Ουάσιγκτον είναι ένας από τους βασικούς μεσολαβητές των μέχρι στιγμής αποτυχημένων συνομιλιών για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και έχει κατηγορήσει δημόσια τη Χαμάς ότι απέρριψε πολλές συμφωνίες. Η Χαμάς το αρνείται αυτό, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι ζήτησε αλλαγές της τελευταίας στιγμής στις προτάσεις.
Η πρόκληση της Κίνας
Δεν υπήρξε άμεση αντίδραση από την κινεζική κυβέρνηση στη νίκη του Τραμπ, αλλά οι αναλυτές είναι απαισιόδοξοι, επικαλούμενοι την πιθανότητα κλιμάκωσης των δασμών και μια εντεινόμενη αντιπαράθεση για την Ταϊβάν.
Οι μακροχρόνιες εδαφικές διαμάχες στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι ένα λεπτό ρήγμα στον ανταγωνισμό ΗΠΑ-Κίνας στην Ασία και πιθανότατα θα παραμείνουν σημαντικό μέλημα εξωτερικής πολιτικής για τον νέο Αμερικανό πρόεδρο.
Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην Ασία, φοβούμενοι για την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, ζήτησαν την προσοχή του Τραμπ στα συγχαρητήρια μηνύματά τους.
Οι εντάσεις μεταξύ Νότιας και Βόρειας Κορέας, εξάλλου, βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους εδώ και χρόνια, καθώς ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει επανειλημμένα επιδείξει τα πυρηνικά όπλα και τα πυραυλικά του προγράμματα ενώ παρέχει στη Ρωσία πυρομαχικά και στρατεύματα στον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας.