Η Παιδεία είναι ίσως η μόνη μας ελπίδα, για το παρόν αλλά και το μέλλον. Το ξέρουμε, αλλά δεν το γνωρίζουμε. Το πολύ σημαντικό έλλειμμα Παιδείας όμως οδηγεί το σήμερα, και μας προετοιμάζει για ένα πολύ άσχημο αύριο. Η γνώση έχει αλλάξει μορφή, και φαινομενικά φαίνεται να ανθίζει, αλλά η Παιδεία συρρικνώνεται, και μάλιστα ταχύτατα. Σήμερα έχουμε ένα μεγάλο αριθμό ‘μορφωμένων’ (με μέτρο τα ανώτερα και ανώτατα πτυχία), αλλά ουσιαστικά Απαίδευτων ανθρώπων. Η μεγάλη κατηφόρα ξεκίνησε με τη γενιά μας (μάλλον το αποτέλεσμα της αλλαγής, αν και το φαινόμενο είναι παγκόσμιο), generation X κατά τα δυτικά πρότυπα, και συνεχίζεται επιταχυνόμενα κατά τα φαινόμενα. Οι νέοι του ’70 θέλανε να αλλάξουν τον κόσμο και να δημιουργήσουν μια καλύτερη κοινωνία (με ποιο τρόπο δεν έχει σημασία, η θέληση μετράει), οι σημερινοί θέλουν να αλλάξουν το εαυτό τους και να πλουτίσουν, με οποιοδήποτε τρόπο τουλάχιστον η πλειονότητα των νέων μας.
Όπως όμως μας έχει διδάξει η Ιστορία, οι κοινωνίες όπως και οι αυτοκρατορίες, γκρεμίζονται εκ των έσω. Η δύναμη δεν πηγάζει από τα νούμερα, αλλά βασίζεται στα θεμέλια. Τα θεωρητικά λοιπόν νούμερα ανεβο-κατεβαίνουν λέγοντας μας ότι πάμε καλά ή χάλια, τα θεμέλια όμως, αν είναι γερά, σηκώνουν αγόγγυστα το βάρος αδιαφορώντας για τις όποιες πρόσκαιρες αλλαγές. Σωστή Παιδεία είναι τα θεμέλια μιας κοινωνίας, και σήμερα μάλλον τρίζουν.
Τους τελευταίους μήνες, διαβάζοντας τη ψυχή της κοινωνίας, όπως αντικατοπτρίζεται στα social media (τη σύγχρονη μορφή έκφρασης), αλλά και στις περιορισμένες (ελέω καραντίνας) διαπροσωπικές μου συναναστροφές, δε μπορούσα να νιώθω παρά μια θλίψη, έντονη θλίψη. Σκεφτείτε τα θέματα (να μη μιλήσω για το επίπεδο) συζητήσεων σε όποιες μαζώξεις σήμερα, και πριν από 40-50 χρόνια. Αλλά και η συζήτηση, ως μέσο, έχει αλλάξει. Η λογική, η παράθεση επιχειρημάτων, ο διάλογος, έχουν πλέον δώσει τη θέση τους στο φανατισμό, τον υπέρμετρο εγωισμό και την ένταση της φωνής μας - όλοι γνωρίζουμε πλέον τα πάντα, το φωνάζουμε και δεν ανεχόμαστε μύγα στο σπαθί μας. Δε συζητάμε, προσπαθούμε να προωθήσουμε τις πεποιθήσεις μας, να πιστέψουν όλοι την Αλήθεια μας. Λες και η Αλήθεια είναι ένα κτήμα μας, και μπορούμε να τη μοιράζουμε απλόχερα, γιατί εμείς, Εγώ, ξέρω. Μη μου μιλάς, πάρε ό,τι πουλάω, και αλίμονο αν διαφωνήσεις .
Αν δεν πιάσαμε πάτο, σίγουρα είμαστε πολύ κοντά, και τα παιδιά μας μοιάζουν καταδικασμένα να οδεύουν σε ένα νέο μεσαίωνα που εμείς (η κοινωνία) προετοιμάζουμε με την δήθεν ελεύθερη βούληση μας. Και όχι μόνο δεν το αντιλαμβανόμαστε, τουναντίον περηφανευόμαστε για τις δήθεν επιτυχίες μας, που τελικά μας οδηγούν πιο κάτω. Και κάθε μέρα και χειρότερα, ή καλύτερα όπως πιστεύουμε ή θέλουμε να πιστεύουμε. Κι η κατρακύλα μας συνεχίζει το καθημερινό της, αδυσώπητο, έργο.
Και εψές, την ώρα του πρωινού καφέ, με Μητσιά να παίζει στο ράδιο, οδηγήθηκα σε μια διαδικτυακή έκδοση της Αμοργού και κάτι άρχισε να ανθίζει. Και κάπου εκεί, μεταξύ της ομορφιάς του λόγου του Νίκου, και της προσπάθειας μου να περπατήσω στους περίπλοκους δρόμους του μυαλού του, ήρθε και ο Μάνος στο πιάνο, και ξαφνικά χαμογέλασα, και το Αύριο έγινε πάλι Ελπίδα· και η νέα γενιά φωνάζει παρών, με τη Monika (με την υπέροχη ‘Στάλα’) να παίρνει το μικρόφωνο από τον Μανώλη, και να που τώρα ‘ακούω’ τις γελαστές φωνές στους δρόμους, και τα παιδιά σωθήκανε. Και πάλι.