Μέτοχοι του Facebook οι οποίοι έχουν στην κατοχή τους μετοχές της εταιρείας αξίας σχεδόν τριών δισ. δολαρίων σχεδιάζουν «πραξικόπημα» κατά του ιδρυτή του, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, με σκοπό την απομάκρυνσή του από τη θέση του προέδρου και την αλλαγή των διοικητικών δομών της εταιρείας, σύμφωνα με δημοσίευμα του Business Insider.
Επιφανείς μέτοχοι μίλησαν για το συγκεκριμένο θέμα στο Business Insider, κάνοντας λόγο για «άνευ προηγουμένου» αναταραχή μεταξύ των υποστηρικτών του Facebook, ύστερα από μια σειρά σκανδάλων. Επίσης, είναι έντονες οι αντιδράσεις όσον αφορά στην έκταση των εξουσιών του Ζάκερμπεργκ, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να απορρίπτει οποιαδήποτε πρόταση μετόχου με την οποία διαφωνεί. Μάλιστα, ένας επενδυτής σύγκρινε τον Ζάκερμπεργκ με «robber baron», όρο τον οποίο χρησιμοποιούσαν για Αμερικανούς μεγιστάνες που συγκέντρωναν μεγάλο πλούτο κατά τον 19ο αιώνα. Ωστόσο, η θέση του Facebook είναι πως η διοικητικές δομές του είναι αποτελεσματικές και ασφαλείς, και ότι αλλαγές στις εξουσίες και τα καθήκοντα του Ζάκερμπεργκ ως προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου θα προκαλούσαν «αβεβαιότητα, σύγχυση και μείωση της αποδοτικότητας».
«Έχουμε προβληματισμούς σχετικά με τη δομή του συμβουλίου, που η εταιρεία δεν φαίνεται έτοιμη να συζητήσει, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους» είπε ο Σκοτ Στρίνγκερ (ελεγκτής οικονομικών- comptroller, Νέα Υόρκη), που επιβλέπει μετοχές του Facebook αξίας περίπου 895 εκατ. δολαρίων μέσω συνταξιοδοτικών ταμείων.
Όπως προκύπτει από τις συνεντεύξεις στο Business Insider, επενδυτές φαίνονται να ζητούν ανοικτά αλλαγές σε πολλά «μέτωπα», αλλά φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία σε δύο ζητήματα: Το πρώτο είναι η αποχώρηση του Ζάκερμπεργκ από τη θέση του προέδρου και η ανάληψή της από ένα ανεξάρτητο στέλεχος, και η κατάργηση της δομής μετοχών δύο τάξεων, καθώς συγκεντρώνει μεγάλη ισχύ στα χέρια του Ζάκερμπεργκ και των στενών συνεργατών του. Κατά καιρούς μάλιστα, έχουν υπάρξει οργισμένες αντιδράσεις από μετόχους που έχουν κατηγορήσει τον Ζάκερμπεργκ πως λειτουργεί σαν «δικτάτορας».
Ο Μάικλ Φρέριρχς, υπουργός Οικονομικών της πολιτείας του Ιλινόι, που έχει επενδύσει περίπου 35 εκατ. δολάρια στο Facebook, είπε πως οι μέτοχοι θέλουν να εκδιώξουν τον Ζάκερμπεργκ από τη θέση του προέδρου επειδή δεν είναι υπόλογος σε κανέναν, «ούτε στο συμβούλιο, ούτε στους μετόχους...είναι αφεντικό του εαυτού του, και αυτό ξεκάθαρα δεν λειτουργεί». Από πλευράς του, ο Πάτρικ Ντόχερτι, διευθυντής corporate governance του γραφείου comptroller της Νέας Υόρκης, που έχει μετοχές του Facebook αξίας άνω του ενός δισ. δολαρίων, κάνει λόγο για ένα παρωχημένο μοντέλο. «Η ιδέα ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένας “μονάρχης” επικεφαλής μιας γιγαντιαίας, εισηγμένης στο χρηματιστήριο, εταιρείας, στην οποία επενδυτές έχουν επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια, είναι αναχρονιστική. Ανάγεται στον 19ο αιώνα, όταν υπήρχαν οι “robber barons”, που ήταν απόλυτοι άρχοντες και δικτάτορες».
Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Vanity Fair, όταν ο Ζάκερμπεργκ βρέθηκε ενώπιον μελών του Κογκρέσου, στον απόηχο του σκανδάλου της Cambridge Analytica, παραδέχτηκε πως είχε κάνει το «μεγάλο λάθος» να μη σκεφτεί πώς η πλατφόρμα του θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από κακόβουλους παράγοντες, ωστόσο ερωτηθείς για το αν έχει συζητηθεί αντικατάστασή του ως προέδρου από το συμβούλιο, απάντησε κοφτά «όχι από όσο γνωρίζω». Επίσης, τον Απρίλιο μια οργάνωση ακτιβιστών- επενδυτών ζήτησε από τον ιδρυτή του Facebook να αφήσει τη μία από τις δύο του θέσεις, υποστηρίζοντας πως «δεν κατανοεί πώς μια μεγάλη, παγκόσμιας εμβέλειας, εισηγμένη εταιρεία λειτουργεί». Η οργάνωση αυτή (Open Mic) δεν διαθέτει μετοχές του Facebook, αλλά πολλοί επενδυτές συμμερίζονται τους προβληματισμούς αυτούς.
Όπως προαναφέρθηκε, οι μετοχές του Facebook είναι δύο τάξεων: Class A και Class B. Ο Ζάκερμπεργκ έχει το 75% των Class B, οι οποίες έχουν δεκαπλάσια ισχύ ψήφου από τις Class A (κοινώς, μία Class B έχει 10 ψήφους, ενώ μια Class Α μόνο μία). Μετοχές Class B εκτιμάται πως διαθέτουν μόνο οκτώ άτομα, μεταξύ των οποίων κορυφαίοι συνεργάτες (όπως η Σέριλ Σάντμπεργκ), μέλη του συμβουλίου όπως ο Πίτερ Θιλ, δισεκατομμυριούχος επενδυτής της Σίλικον Βάλεϊ και οι συνιδρυτές Ντάστιν Μόσκοβιτς και Εντουάρντο Σαβέριν. Πρακτικά, όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα του Business Insider, αν ο Ζάκερμπεργκ και οι στενότεροι σύμμαχοί του διαφωνούν με τους μετόχους, έχουν πάντα πλεονέκτημα.
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι τώρα το Facebook ήταν ασφαλές «στοίχημα» για τους επενδυτές, καθώς η αξία της μετοχής του έχει αυξηθεί πάνω από 400% από τότε που μπήκε στο χρηματιστήριο το 2012, τα έσοδά του έχουν αυξηθεί σχεδόν 1.000% στα 40 δισ. δολάρια, και έχει 2,2 μηνιαία ενεργούς χρήστες, ή περίπου το 30% του πληθυσμού του κόσμου.