Η προοπτική ενός πλήρους κλίμακας πολέμου μεταξύ Ισραήλ και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου αποτελεί απευκταίο ενδεχόμενο και για τις δύο πλευρές, μα κάποιοι βλέπουν κάτι τέτοιο ως αναπόφευκτη επίπτωση από τον εν εξελίξει πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα.
Ένας τέτοιος πόλεμος θα ήταν ο πιο καταστροφικός που έχουν βιώσει οι δύο πλευρές, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του Associated Press. Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ έχουν πάρει μαθήματα από τον τελευταίο τους πόλεμο το 2006, μα αμφίρροπη σύγκρουση που κράτησε περίπου έναν μήνα. Επίσης είχαν τέσσερις μήνες για να προετοιμαστούν για άλλον έναν πόλεμο, ενώ παράλληλα οι ΗΠΑ προσπαθούν να αποτρέψουν εξάπλωση της σύγκρουσης.
Τι συνέβη το 2006
Ο πόλεμος του 2006, έξι χρόνια αφού οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρθηκαν από τον νότιο Λίβανο, άρχισε αφού η Χεζμπολάχ αιχμαλώτισε δύο Ισραηλινούς στρατιώτες και σκότωσε άλλους σε μια διασυνοριακή επιδρομή. Το Ισραήλ εξαπέλυσε γενικευμένη επίθεση από αέρος και εδάφους και επέβαλε αποκλεισμό με στόχο την απελευθέρωση των ομήρων και την καταστροφή των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ- κάτι το οποίο δεν κατάφερε να πετύχει στο τέλος.
Ισραηλινοί βομβαρδισμοί ισοπέδωσαν μεγάλα τμήματα του νοτίου Λιβάνου και των νοτίων προαστίων προαστίων της Βηρυτού. Η Χεζμπολάχ εξαπέλυσε χιλιάδες μη κατευθυνόμενες ρουκέτες εναντίον κοινοτήτων του βορείου Ισραήλ. Στη σύγκρουση σκοτώθηκαν περίπου 1.200 Λιβανέζοι και 160 Ισραηλινοί, κυρίως στρατιώτες.
Ψήφισμα του ΟΗΕ για τον τερματισμό του πολέμου καλούσε σε απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τον Λίβανο και αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στην λιβανέζικη πλευρά των συνόρων. Παρά την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ, η Χεζμπολάχ συνεχίζει να επιχειρεί στα σύνορα, ενώ ο Λίβανος λέει πως το Ισραήλ τακτικά παραβιάζει τον εναέριο χώρο του και συνεχίζει να κατέχει εδάφη του.
Πόσο πιθανός είναι ένας πόλεμος
Ένας πόλεμος Ισραήλ- Χεζμπολάχ «θα ήταν μια πλήρης καταστροφή» προειδοποίησε ο γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τον προηγούμενο μήνα, εν μέσω διπλωματικών προσπαθειών από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ φάνηκε να αιφνιδιάζεται από την επίθεση της συμμάχου της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Έκτοτε Ισραήλ και Χεζμπολάχ ανταλλάσσουν ημερησίως διασυνοριακά πλήγματα, κλιμακώνοντας σταδιακά. Το Ισραήλ επίσης πραγματοποίησε στοχευμένες επιθέσεις κατά στελεχών της Χεζμπολάχ και της Χαμάς στον Λίβανο. Πάνω από 200 άτομα, κυρίως μαχητές της Χεζμπολάχ, μα επίσης πάνω από 20 άμαχοι, έχουν σκοτωθεί στην πλευρά του Λιβάνου και 18 στου Ισραήλ. Δεκάδες χιλιάδες έχουν εκτοπιστεί και στις δύο πλευρές. Δεν υπάρχουν άμεσες προοπτικές για την επιστροφή τους.
Η ισραηλινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία έχει προειδοποιήσει τη Χεζμπολάχ πως ο πόλεμος είναι ολοένα και πιθανός αν δεν αποσυρθούν οι μαχητές της από τα σύνορα. Ο Χασάν Νασράλα, ηγέτης της Χεζμπολάχ, δεν έχει απειλήσει με πόλεμο μα προειδοποίησε για μάχη «χωρίς όρια» αν το κάνει το Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ λέει πως δεν συμφωνεί σε κατάπαυση πυρός στα σύνορα Ισραήλ- Λιβάνου πριν υπάρξει κάτι τέτοιο στη Γάζα και απέρριψε αμερικανική πρόταση για μετακίνηση δυνάμεων χιλιόμετρα πίσω από τα σύνορα, σύμφωνα με αξιωματούχους του Λιβάνου.
Παρά τη ρητορική, καμιά πλευρά δεν φαίνεται να θέλει πόλεμο, είπε ο Αντρέα Τενέντι, εκπρόσωπος της ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ στον νότιο Λίβανο. Ωστόσο «ένας λάθος υπολογισμός θα μπορούσε εν δυνάμει να πυροδοτήσει μια ευρύτερη σύγκρουση που θα ήταν πολύ δύσκολο να ελεγχθεί, είπε.
Πόσο προετοιμασμένοι είναι
Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ έχουν επεκτείνει τις δυνατότητές τους από το 2006- ωστόσο και οι δύο πλευρές είναι πιο ευάλωτες.
Στον Λίβανο, τέσσερα χρόνια οικονομικής κρίσης έχουν πλήξει βαρύτατα τους δημόσιους θεσμούς, τον στρατό και το ηλεκτρικό δίκτυο, ενώ επίσης έχουν διαβρώσει το σύστημα υγείας. Στη χώρα βρίσκονται πάνω από ένα εκατομμύριο Σύροι πρόσφυγες.
Ο Λίβανος υιοθέτησε ένα σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για σενάριο πολέμου στα τέλη του Οκτωβρίου. Προέβλεπε εκτοπισμό ενός εκατομμυρίου Λιβανέζων για 45 ημέρες. Περίπου 87.000 Λιβανέζοι έχουν εκτοπιστεί από την περιοχή των συνόρων. Ενώ η κυβέρνηση βασίζεται σε διεθνείς οργανισμούς για την χρηματοδότηση της διαχείρισης της κατάστασης, πολλές οργανώσεις που εργάζονται στον Λίβανο δεν μπορούν να διατηρήσουν υπάρχοντα προγράμματα.
Η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες παρείχε προμήθειες σε συλλογικά καταφύγια και έδωσε χρήματα σε περίπου 400 οικογένειες στον Νότιο Λίβανο, είπε η εκπρόσωπος, Λίζα Αμπού Χαλέντ. Η υπηρεσία δεν έχει χρήματα για να υποστηρίξει μεγάλους αριθμούς εκτοπισμένων σε περίπτωση πολέμου, είπε.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είπαν ότι έχουν αποθηκεύσει περίπου 10 τόνους ιατρικών προμηθειών και καυσίμων για γεννήτριες σε περιοχές που είναι πιο πιθανό να επηρεαστούν από την εξάπλωση της σύγκρουσης, εν αναμονή αποκλεισμού.
Το Ισραήλ βιώνει την οικονομική και κοινωνική πίεση από τον πόελμο στη Γάζα, που αναμένεται να κοστίσει πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια, ή περίπου το 10% της εθνικής οικονομικής δραστηριότητας ως το τέλος του 2024, σύμφωνα με την Τράπεζα του Ισραήλ. Τα κόστη θα αυξάνονταν απότομα αν υπάρξει πόλεμος με τον Λίβανο.
«Κανείς δεν θέλει αυτόν τον πόλεμο, ούτε τον εύχεται σε κανέναν» είπε ο Ταλ Μπεέρι του Alma Research and Education Center, ενός think tank που εστιάζει στην ασφάλεια του βορείου Ισραήλ. Μα είπε ότι πιστεύει πως μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ είναι αναπόφευκτη, εκτιμώντας πως οι διπλωματικές λύσεις φαντάζουν απίθανες και θα επέτρεπαν απλά στις στρατηγικές απειλές της Χεζμπολάχ να αυξηθούν.
Το Ισραήλ έχει απομακρύνει 60.000 κατοίκους από χωριά και πόλεις κοντά στα σύνορα. Σε έναν πόλεμο, ωστόσο, δεν θα υπήρχε λόγος για επιπλέον εκκενώσεις εφόσον οι ρουκέτες και οι πύραυλοι της οργάνωσης μπορούν να φτάσουν παντού στο Ισραήλ.
Μετά την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ο πόλεμος στη Γάζα έλαβε ευρεία εγχώρια στήριξη, ακόμα και αν υπάρχει εντεινόμενη συζήτηση σχετικά με την κατεύθυνσή του. Περίπου το ήμισυ των Ισραηλινών θα υποστήριζαν τον πόλεμο με τη Χεζμπολάχ ως τελευταία επιλογή για την αποκατάσταση της ασφάλειας των συνόρων, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση από το Israel Democracy Institute.
Στον Λίβανο κάποιοι έχουν επικρίνει τη Χεζμπολάχ επειδή εκθέτει τη χώρα σε άλλον ένα εν δυνάμει καταστροφικό πόλεμο. Άλλοι υποστηριζουν την περιορισμένη είσοδό της στη σύγκρουση και πιστεύουν ότι το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ θα αποτρέψει μια κλιμάκωση από το Ισραήλ.
Πώς θα ήταν ο πόλεμος
Ένας γενικευμένος πόλεμος πιθανότατα θα εξαπλωνόταν σε πολλά μέτωπα, κλιμακώνοντας την εμπλοκή οργανώσεων και ομάδων - «αντιπροσώπων» του Ιράν σε Συρία, Ιράκ και Υεμένη και ίσως θα ενέπλεκε και το Ιράν το ίδιο.
Θα μπορούσε επίσης να εμπλέξει και τις ΗΠΑ βαθύτερα στη σύγκρουση. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη στείλει επιπλέον πολεμικά πλοία στην περιοχή.
Η Χεζμπολάχ έχει 150.000 με 200.000 ρουκέτες και πυραύλους διαφόρων εμβελειών, είπε η Όρνα Μιζράχι του ισραηλινού Institute for National Security Studies. Το οπλοστάσιο αυτό είναι τουλάχιστον 5 φορές μεγαλύτερο από της Χαμάς και πολύ πιο ακριβές, είπε. Τα κατευθυνόμενα όπλα της οργάνωσης θα μπορούσεαν να φτάσουν σε εγκαταστάσεις ύδρευσης, ηλεκτροδότησης ή επικοινωνιών και πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Στον Λίβανο οι αεροπορικές επιθέσεις πιθανώς θα έσπερναν την καταστροφή σε υποδομές και θα σκότωναν εν δυνάμει χιλιάδες. Ο Νετανιάχου έχει απειλήσει να «μετατρέψει τη Βηρυτό σε Γάζα», όπου οι αεροπορικές και χερσαίες επιχειρήσεις του Ισραήλ έχουν προκαλέσει μεγάλη καταστροφή και σκοτώσει πάνω από 26.000 άτομα, σύμφωνα με το ελεγχόμενο από τη Χαμάς υπουργείο Υγείας.
Το Ισραήλ είναι πολύ πιο προστατευμένο, με πολλά συστήματα αεράμυνας, περιλαμβανομένου του Iron Dome. Ωστόσο μπορεί να υπάρξει κορεσμός της αεράμυνας εάν εξαπολυθούν μαζικά μπαράζ ρουκετών. Περίπου το 40% του πληθυσμού του Ισραήλ ζουν σε νεότερα σπίτια με ιδιωτικά ασφαλή δωμάτια, θωρακισμένα για να αντέχουν σε επιθέσεις με ρουκέτες. Το Ισραήλ έχει επίσης ένα δίκτυο καταφυγίων, μα αναφορά του 2020 έλεγε πως το 1/3 των Ισραηλινών δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά.
Ο Λίβανος δεν έχει τέτοιο δίκτυο, και τα καταφύγια δεν θα κατάφερναν πολλά απέναντι σε «bunker buster» βόμβες που το Ισραήλ έχει ρίξει στη Γάζα. Η Χεζμπολάχ έχει περιορισμένη αεράμυνα, ενώ αυτές του στρατού του Λιβάνου είναι απαρχαιωμένες και ανεπαρκείς, είπε η Ντίνα Αράκτζι, της Control Risks στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο στρατός του Λιβάνου έχει παραμείνει στο περιθώριο τους τελευταίους τέσσερις μήνες. Το 2006 εισήλθε στις συγκρούσεις σε περιορισμένο βαθμό, μα είναι ασαφές πώς θα αντιδρούσε σε περίπτωση ενός νέου πολέμου Ισραήλ- Χεζμπολάχ.
(Με πληροφορίες από Associated Press)