Αισίως (; ) προσπεράσαμε, μετά κόπων και βασάνων τον Οκτώβριο. Η συνείδησή μας καθαρή και ήσυχη όπως τα πρωινά του φθινοπώρου που αντιστάθηκαν όσο μπόρεσαν στην επίμονη καλοκαιρία του απερχόμενου θέρους. Μάλιστα, καθαρή και ήσυχη. Και γιατί απορείτε παρακαλώ; Δεν κατεβήκαμε μαζικά στους δρόμους, για τον Παύλο και τον Ζακ, δεν φωνάξαμε, δεν παλέψαμε για να αποκαταστήσουμε τη χαμένη μας τιμή; Ως και έξυπνα -ομολογουμένως- συνθήματα γράψαμε σε τοίχους, δείχνοντας πόσο αλληλέγγυοι και αγωνιστές είμαστε, πότε ανεβάζοντας σχετικές φωτογραφίες και πότε σχολιάζοντας με απέχθεια κι αποτροπιασμό, αλλά και δικαιολογημένη ειρωνεία, τους τρισκατάρατους φασίστες. Οι ναζιστές λοιπόν μπήκαν στη φυλακή, οι εγκληματίες τιμωρήθηκαν, η δικαιοσύνη και η δημοκρατία θριάμβευσαν. Τι κι αν στο μεσοδιάστημα, χιλιάδες συμπολίτες μας, κατέφυγαν στα τάγματα εφόδου της εγκληματικής σπείρας των σύγχρονων μελανοχιτώνων για να ξεμπερδέψουν μια και καλή με τους μετανάστες και τους μικροπωλητές που καταλάμβαναν τον χώρο σε πλατείες και παγκάκια, τι κι αν τα ανατριχιαστικά βλέμματα και τα στρατιωτικά παραγγέλματα έγιναν αιτία ακόμη και για ενδοοικογενειακό καβγά, ανάμεσα σε ομονοούντα πατέρα-δικηγόρο ο οποίος ανέλαβε την υπεράσπισή τους και τον οψίμως μετανοημένο υιό και πολιτευτή του κυβερνώντος κόμματος; Τι κι αν μεσολάβησε η απαράδεκτη δημόσια διαφωνία δικαστικών για το ενδεχόμενο αναστολής εκτέλεσης των ποινών για τους καταδικασθέντες της Χ.Α , με δηλώσεις και πρωτοφανείς μειωτικούς χαρακτηρισμούς, και κάποιους να ξεσκονίζουν πανικόβλητοι τον ποινικό κώδικα και τους υπόλοιπους να παρακολουθούν στις τηλεοράσεις ένα ακόμη επεισόδιο από την ελληνική εκδοχή του Μάτλοκ; Τι κι αν δημοσιογράφοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες και προπάντων ψηφοφόροι, ανέχθηκαν επί χρόνια-και πολλοί από αυτούς συνεχίζουν να ανέχονται- μια βαριά, ματωμένη πληγή στο σώμα μιας κοινωνίας που αργοπεθαίνει; Όλα τελείωσαν καλά, και πήγαν κατ’ ευχήν. Οι ένοχοι μπήκαν επιτέλους στη φυλακή-πλην ενός που μέχρι τη στιγμή που γράφετε αυτό το κείμενο είναι άφαντος, εξευτελίζοντας αστυνομία και αντιτρομοκρατική, αλλά και αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά πόσο άνανδροι και χαμερπείς, ήταν εκείνος και οι υπόλοιποι ροπαλοφόροι νεοσσοί του φιδιού, που μην γελιέστε δεν εξοντώθηκε διόλου. Όλοι μας τώρα μπορούμε ήσυχοι και δικαιωμένοι να χτυπήσουμε παρηγορητικά τη Μάγδα στον ώμο, να την κοιτάξουμε στα μάτια, ως αθώοι και δίκαιοι του αίματος τούτου. Κι όλα καλά. Άλλοι ήρωες θα προκύψουν για να ηττηθούν, άλλοι νεκροί για να σωπάσουν.
Κατά τα άλλα Οκτώβριος με νέο «χάρτη υγειονομικού κινδύνου», πορτοκαλί και κόκκινα επίπεδα συναγερμού, απαγόρευση κυκλοφορίας, τοπικά lockdown, κρούσματα και μάσκες παντού, αλλά και μια αυτοκτονία ιδιοκτήτη οίκου ευγηρίας που δεν άντεξε να τον λιθοβολούν... Η πολιτικοποίηση της επιστήμης και το αντίθετο, είναι το επόμενο κοινωνικό φαινόμενο που ήδη περιέγραψε εύστοχα ο Τζίορτζιο Αγκάμπεν σε παλαιότερη συνέντευξη που μου παραχώρησε: ««Ο Ελίας Κανέτι στο αριστούργημά του Μάζα και Εξουσία ορίζει ότι η εξουσία ασκείται στη µάζα διά µέσου ενός «φόβου επαφής». Ενώ τα άτομα ξεχωριστά φοβούνται την επαφή µε το ξένο, το αλλότριο, όλες οι αποστάσεις και τα όρια που θέτουν προκύπτουν ακριβώς από αυτό τον φόβο. «Η µάζα είναι η μοναδική κατάσταση όπου αυτός ο φόβος αντιστρέφεται στο ακριβώς αντίθετό του. Μόνο στη µάζα ο άνθρωπος μπορεί να συνειδητοποιήσει αυτή την αγωνία της «επαφής».
Τη στιγμή που ο άνθρωπος εγκαταλείπει τη µάζα δεν διακατέχεται πια από αυτό τον φόβο. Ξαφνικά ο καθένας λειτουργεί αυτόνομα και ταυτόχρονα σαν να είναι µέρος ενός ενιαίου σώματος»».
Ευτυχώς η επαφή αυτή αποκαταστάθηκε με τη βοήθεια του νέου τηλεοπτικού σποτ της επιτροπής για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, με τη διαφορά ότι μάλλον οι εμπνευστές του, προφανώς υπό το άγρυπνο βλέμμα της σιδηράς-κυριολεκτικά- κυρίας των Ολυμπιακών του 2004, προσπάθησαν και τελικά πέτυχαν μια πρόχειρη ξεπατικωσούρα εκείνης της θεατρικής καλαίσθητης σύλληψης του Δημήτρη Παπαϊωάννου που παρακολούθησε μαγεμένος πριν δεκαέξι χρόνια ολόκληρος ο πλανήτης, στη μοναδική τελετή έναρξης των αγώνων. Βέβαια επειδή όλα τα καλά κάποτε τελειώνουν και μάλιστα με πάταγο, το τραγούδι του Σαββόπουλου, μάλλον ακατάλληλο για την περίσταση, δεν αρκεί για να ξεχαστούν τα γνωστά παρατράγουδα και οι παραφωνίες της «Επιτροπής Εορτασμού 1821-2004», σαν μια θλιβερή επανάληψη των όσων έγιναν κατά τη διάρκεια των αγώνων του 2004, αντίστοιχά της μετέπειτα τραγικής κατάντιας των ολυμπιακών ακινήτων και εγκαταστάσεων, που ακόμη παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτα, απεικονίζοντας με τον πιο σκληρό και αδιάψευστο τρόπο την αντιστρόφως ανάλογη του αρχικού ενθουσιασμού, κρατική ανεπάρκεια, τον μικροαστικό ευρωμιμητισμό της απαίδευτης νεοελίτ που υποτιμά το αυθεντικά παραδοσιακό και μπογιατίζει βυζαντινά κυκλαδίτικα ξωκλήσια με λαδομπογιές, τον σεβασμό της αξίας του δημοσίου χρήματος, την αίσθηση γενικευμένης ανευθυνότητας και ατιμωρησίας για την κατασπατάλησή του και εν τέλει την χαώδη απόστασή μας από τις αξίες και τις αρετές -έστω και με τις όποιες σκιές- της κλασικής αρχαιότητας, της οποίας παρουσιαζόμαστε ξεδιάντροπα κληρονόμοι, προκαλώντας πότε το ειρωνικό μειδίαμα και πότε την οργή των υποτιθέμενων αγράμματων κουτόφραγκων που δανείστηκαν τα πάντα από την περασμένη δόξα της Ελλάδας κι ύστερα κατέβηκαν από τα δέντρα, τρώγοντας βελανίδια. Κι ο χορός αυτός κρατάει χρόνια, σε στέκια επαρχιώτικα, με τους Έλληνες να φτιάχνουν πράγματι «κυκλώματα» πότε με αρχαιότητες, πότε με ορθοδοξία και να αναρωτιούνται μονίμως σε τι φταίει η Βουλή κι οι εκπρόσωποι οι έρημοι κι απρόσωποι; Ο χορός αυτός δεν είναι απλώς δανεικών δισεκατομμυρίων όπως συνηθίζεται να λέγεται, αλλά ένας μοιραίος αυτοκτονικός στροβιλισμός γύρω από τις αχνές σκιές του εαυτού μας, λίγο πριν καταλήξουμε στο κενό των χαμένων μας ευκαιριών. Αν μας έχει λοιπόν Θεός καλά, ούτε θα ανταμώνουμε, ούτε θα ξεφαντώνουμε, ειδικά μετά τις 12.30 το βράδι έως τις 05.00 το πρωί, μετά από σχετική απαγόρευση κυκλοφορίας. Όσο για κυκλωτικούς χορούς, ούτε λόγος…
Εντωμεταξύ φαίνεται πως αυτή την περασμένη δόξα δεν εκτιμά καθόλου, ο κατά τα άλλα σύμμαχος και γείτονας- αλλά και πολλοί από τους εταίρους μας, οπότε συνεχίζει απτόητος τις κατακριτέες ναι μεν, αλλά όχι προς τιμωρία (όπως φαίνεται από τη χλιαρή στάση Ε.Ε και ΝΑΤΟ), βόλτες του στο Αιγαίο, που άλλες φορές βαφτίζονται παραβιάσεις, άλλες προκλήσεις κι άλλες ψυχολογικές επιχειρήσεις για δήθεν εσωτερική κατανάλωση, ή για να επιτύχει την οριστική συνεκμετάλλευση του Αιγαίου. Η ειδησιογραφία και αυτόν τον Οκτώβριο κατανάλωσε γενναίες ποσότητες ελληνοτουρκικών, δικαστικών και παραδικαστικών και φυσικά τρομο-κορωνοϊού.
Με καραντίνες, πολυαναμενόμενα εμβόλια, διαμαρτυρίες, δοκιμαστικές θεραπείες, διευκρινήσεις και διαφωνίες, συνωμοσίες και αντιστάσεις σε μια παράλογη παγκόσμια φρενίτιδα, που μεταφέρεται σαν κωμικοτραγικός θίασος από χώρα σε χώρα κι από πρωτεύουσα σε πρωτεύουσα, με την ίδια εφιαλτική ενορχήστρωση. Όλα τα μέσα και τους τρόπους χρησιμοποίησε κι αυτός ο μήνας για να φτάσει κι ίσως να ξεπεράσει σε τραγικότητα τους προηγούμενους. Επιστράτευσε ακόμη και έναν καταστροφικό σεισμό στη Σάμο. Δυο νέα παιδιά χάθηκαν, δυο ακόμα νέα παιδιά… Απέναντι στη Σμύρνη δεκάδες οι νεκροί. Και μερικοί άρπαξαν αμέσως την ευκαιρία να κάνουν λόγω για νέα «διπλωματία των σεισμών» λες και δεν διδάχθηκαν τίποτα από το αδιέξοδο της προηγούμενης φοράς που θελήσαμε να εκμεταλλευτούμε τον πόνο και την κακοτυχία των λαών για να επιλύσουμε προβλήματα και διαφορές χρόνων.
Οι ίδιοι -πιθανόν- φωστήρες της πολιτικής επινόησαν και το νέο δυσβάσταχτο πτωχευτικό κώδικα (ήταν το μόνο νομοθέτημα που έλλειπε για τον απόλυτο εκσυγχρονισμό ενός από καιρό χρεοκοπημένου κράτους, που αποτελειώνει έτσι μια ήδη εξαθλιωμένη «μεσαία τάξη»). Ένα νομοθέτημα «έκτρωμα, καρμανιόλα, οδοστρωτήρα» όπως το χαρακτηρίζει από συνήθεια ο Περισσός, χωρίς έμπνευση και πρωτοτυπία, που παρολίγον να περάσει εν κρυπτό και παράβυστο, αλλά μετά την φαντασμαγορική κατάθεση πρότασης μομφής από την μόλις ανανήψασα Αξιωματική Αντιπολίτευση, αναγκαστικά απασχόλησε για ένα Σαββατοκύριακο τα μέσα ενημέρωσης, όχι όμως και τους ενοχλημένους πολίτες που είδαν να διακόπτεται -άκουσον άκουσον- η μετάδοση του βαρυσήμαντου GNTM αλλά και του Voice για να μεταδοθούν έκτακτα δελτία ειδήσεων με την ανακοίνωση απόρριψης της πρότασης μομφής στο πρόσωπο του υπουργού Οικονομικών.
Οκτώβριος λοιπόν, επετειακός. Του ελληνικού έπους του 40’ κι όχι αλβανικού, όπως βλακωδώς πολλές φορές αποκαλείται, των ξεχασμένων ηρώων και του αμφιλεγόμενου-για κάποιους- επετειακού «ΌΧΙ», που δεν ειπώθηκε λέει από τον δικτάτορα Μεταξά, αλλά από τον Ελληνικό Λαό, τη θέληση του οποίου απλώς ακολούθησε ο κατά τα άλλα θλιβερός ηγετίσκος και ορκισμένος εχθρός του εκλιπόντος εθνάρχη Βενιζέλου. Λες κι η εξουσία υπολόγισε ποτέ σοβαρά την άποψη του οποιουδήποτε λαού και αποφάσιζε ανάλογα…Όταν αντιμετωπίζουμε την ιστορία ως εργαλείο της πολιτικής, προετοιμάζουμε πρόσφορο έδαφος για να βλαστήσουν ανενόχλητοι οι σπόροι της μισαλλοδοξίας και του διχασμού, που απειλούν τη Δημοκρατία και τελικά οδηγούν στον όλεθρο του ολοκληρωτισμού, κάθε είδους και απόχρωσης. Σβήνε- γράφε την ιστορία λοιπόν, ανάλογα με τις επιδιώξεις ή τις αξιώσεις και τα συμφέροντα της εποχής. Το αποτέλεσμα: αργά ή γρήγορα η σελίδα που αποτυπώνεται η υπαρκτική πορεία και το προσδιοριστικό στίγμα ενός λαού, θα μουτζουρωθεί, θα φθαρεί και θα σκιστεί, απομένοντας κενή περιεχομένου και ανάξια των προηγούμενων χρυσών επιγραμμάτων, στο ιστορικό τετράδιο των Εθνών. Επέτειος λοιπόν του έπους του 1940, χωρίς παρελάσεις και τυμπανοκρουσίες, ούτε και με τις τετριμμένες δηλώσεις της «πολιτικής ηγεσίας» του έρμου τούτου τόπου.
Οκτώβριος της μεγάλης σιωπής. Μιας βαριάς κι ανεξήγητης σιωπής που μας κυκλώνει σαν βραχνάς και θανατηφόρος υετός, τώρα που οι μέρες μικραίνουν κι οι νύχτες είναι όλο και πιο απειλητικές κι αδιέξοδες.
Οι τελευταίες μέρες του μήνα βρήκαν τους ηθοποιούς να παλεύουν να ακουστούν σε σχεδόν άδεια θέατρα και τους τραγουδιστές χωρίς μικρόφωνα κι ορχήστρα. Τυπώνονταν αφίσες, έβγαιναν διαφημιστικά που διαλαλούσαν την πραμάτεια θεαμάτων και παραστάσεων, αλλά ποιος αλήθεια είχε όρεξη να τρέχει; Ποιος αμέριμνος να δει μια παράσταση μουσική ή θεατρική, με μάσκα κι αντισηπτικό; Τα θέατρα, οι συναυλίες, οι κινηματογράφοι απαιτούν και προϋποθέτουν επαφή. Να μορφάζουν τα πρόσωπα ελεύθερα, να γελούν ή να κλαίνε τα στόματα και τα μάτια, να σιγοτραγουδούν και να αγκαλιάζονται, τα χέρια και τα βλέμματα. Και ακριβώς λίγο πριν φύγει και η τελευταία μέρα αυτού του δύσκολου μήνα, κατέβηκε η αυλαία, τα φώτα έσβησαν, το χειροκρότημα ήταν το τελευταίο. Τέλος σε παραστάσεις, τέλος σε εστίαση και μερικό lockdown.
Παγωμένες κι οι γιορτές που ήρθαν και θα έρθουν, οι ευχές από τηλέφωνα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα τραγούδια μαγνητοσκοπημένα σε επανάληψη, τα Σαββατόβραδα βροχερά σε έρημα στρατόπεδα και νοσοκομεία. Και ποιος απόμεινε πια να τραγουδήσει για το ροκ του μέλλοντός μας; Για το μέλλον όσων ηττημένων θα χαθούν και για την ανάμνηση των νικητών που χάθηκαν; Για την Κλαίρη και τον Άρη…