Κανένα δέντρο δεν έχει φυτρώσει στα ανεμοδαρμένα νησιά Φώκλαντ στον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό για δεκάδες χιλιάδες χρόνια - μόνο θάμνοι και άλλη βλάστηση με χαμηλό υψόμετρο.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια πρόσφατη ανακάλυψη σχεδόν 6 μέτρα κάτω από το έδαφος τράβηξε την προσοχή των ερευνητών.
Η Δρ Zoë Thomas, λέκτορας φυσικής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον του Ηνωμένου Βασιλείου, έκανε επιτόπια έρευνα στο νησί το 2020 όταν έλαβε είδηση από μια φίλη της ότι κορμοί δέντρων είχαν ανακαλυφθεί από ένα στρώμα τύρφης σε ένα εργοτάξιο κοντά στην πρωτεύουσα, το Πορτ Στάνλεϋ.
«Σκεφτήκαμε ότι αυτό είναι πραγματικά περίεργο, γιατί ένα από τα πράγματα για τα Φώκλαντ που όλοι γνωρίζουν είναι ότι δεν φυτρώνουν δέντρα», είπε η Thomas, επικεφαλής συγγραφέας της πρόσφατης έρευνας. « Η περιοχή είναι πολύ ανεμοδαρμένο και άγονο».
Τα νησιά Φώκλαντ είναι ένα υπερπόντιο έδαφος που διοικείται από τη Βρετανία, στο οποίο η Μεγάλη Βρετανία και η Αργεντινή διεξήγαγαν έναν σύντομο πόλεμο το 1982 . Η Βρετανία κέρδισε τον πόλεμο, αλλά η Αργεντινή συνεχίζει να διεκδικεί τα νησιά.
Η Thomas και οι συνεργάτες της πήγαν στην τοποθεσία και άρχισαν να «μαζεύουν αυτά τα μεγάλα κομμάτια ξύλου». Τα υπολείμματα των δέντρων ήταν τόσο άψογα διατηρημένα που έμοιαζαν με ξύλο που είχε παρασυρθεί, είπε η Thomas. Όμως, γνωρίζοντας την ιστορία των Φώκλαντ, οι ερευνητές ήξεραν ότι τα απομεινάρια δεν θα μπορούσαν να είναι σύγχρονα.
«Η ιδέα ότι είχαν βρει κορμούς δέντρων και κλαδιά μας έκανε να σκεφτούμε πόσο χρονών μπορεί να είναι αυτό το υλικό; Ήμασταν σχεδόν σίγουροι ότι κανένα δέντρο δεν είχε φυτρώσει εκεί εδώ και πολύ καιρό», πρόσθεσε.
Η παρουσία των απολιθωμάτων των δέντρων υποδηλώνει ότι στο νησί κάποτε υπήρχε ένα εύκρατο τροπικό δάσος - ένα δραματικά διαφορετικό οικοσύστημα από το σημερινό περιβάλλον των νησιών, ανέφεραν η Thomas και οι συνεργάτες της νωρίτερα αυτό το μήνα στο περιοδικό Antarctic Science.
Αλλά η ιστορία αυτού του κρυμμένου δάσους πηγαίνει πιο πίσω στο χρόνο από ό,τι πίστευαν αρχικά οι ερευνητές.
Αναλύοντας ένα αρχαίο δάσος
Το δέντρο αποδείχθηκε πολύ παλιό για χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, το οποίο μπορεί να καθορίσει την ηλικία της οργανικής ύλης έως και 50.000 ετών. Η διεθνής ομάδα επιστημόνων στράφηκε στη μικροσκοπική γύρη και τα σπόρια που βρέθηκαν στην τύρφη για απαντήσεις.
Η απολιθωμένη γύρη είναι ενδεικτική μιας συγκεκριμένης περιόδου γεωλογικού χρόνου, επομένως η παρουσία της μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ηλικίας μιας τοποθεσίας απολιθωμάτων, δήλωσε ο Michael Donovan, διευθυντής συλλογών παλαιοβοτανικής στο Field Museum του Σικάγο. Δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Οι ερευνητές μετέφεραν τα υπολείμματα ξύλου και δείγματα των στρωμάτων τύρφης για εργαστηριακές δοκιμές στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας της Αυστραλίας για να χρησιμοποιήσουν ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο που θα μπορούσε να παράγει εξαιρετικά λεπτομερείς εικόνες του ξύλου και της κυτταρικής του σύνθεσης.
Εκεί, ανέλυσαν επίσης μια ποικιλία από σπόρια συμπιεσμένα και σφραγισμένα στα ίδια στρώματα τύρφης με το ξύλο. Τα αρχεία γύρης τους οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι κορμοί και τα κλαδιά δέντρων χρονολογούνται μεταξύ 15 και 30 εκατομμυρίων ετών.
«Τα όρια ηλικίας για την περιοχή μελέτης υπολογίστηκαν με βάση το ηλικιακό εύρος ειδών γύρης από πετρώματα της Παταγονίας και συγκρίσεις με παρόμοια ηλικιωμένες χλωρίδες από τη νότια Παταγονία και την Ανταρκτική», είπε ο Donovan σε ένα email.
Μέσω της ανάλυσής τους, οι συγγραφείς της μελέτης μπόρεσαν επίσης να προσδιορίσουν ποια είδη ήταν τα δέντρα.
Τα δείγματα θα ανήκαν σε ένα τροπικό δάσος παρόμοιο με αυτό που βρίσκεται στη σύγχρονη Παταγονία, υποδηλώνοντας ότι το κλίμα στα νησιά Φώκλαντ πριν από εκατομμύρια χρόνια πρέπει να ήταν πιο υγρό και θερμότερο από ό,τι σήμερα.
Ωστόσο, θα ήταν πιο δροσερό από τα τροπικά δάση όπως ο Αμαζόνιος - αλλά θα μπορούσε να υποστηρίξει ένα πλούσιο, ποικιλόμορφο οικοσύστημα φυτικής και ζωικής ζωής, είπε η Thomas.
«Πολλά είδη δέντρων που αναπτύσσονται (στην Παταγονία) δεν είχαν ακόμη εξελιχθεί, αλλά βρήκαμε στενούς συγγενείς (σε δείγματα των Νήσων Φώκλαντ)», συμπεριλαμβανομένων ειδών οξιάς και κωνοφόρων, είπε.
«Τα νησιά Φώκλαντ καλύπτονται επί του παρόντος από λιβάδια και δεν έχουν ιθαγενή δέντρα», πρόσθεσε ο Donovan. «Η απολιθωμένη γύρη, τα σπόρια και το ξύλο που παρουσιάζονται σε αυτή τη μελέτη απεικονίζουν μια πολύ διαφορετική εικόνα του αρχαίου περιβάλλοντος, παρέχοντας άμεση απόδειξη της παρουσίας δροσερών, υγρών δασών».
Δυτικοί άνεμοι αλλαγής
Το γιατί ακριβώς δεν φυτρώνουν δέντρα στο αρχιπέλαγος των Φώκλαντ, γνωστό και ως Islas Malvinas, είναι ασαφές επειδή ευδοκιμούν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος στη Νότια Αμερική, σύμφωνα με τη μελέτη.
Η Thomas και ο Donovan είπαν και οι δύο ότι οι ισχυροί άνεμοι που βιώνουν τα νησιά και το όξινο έδαφος πλούσιο σε τύρφη που βρέθηκε εκεί μπορεί να είναι παράγοντες.
Οι επικρατούντες δυτικοί άνεμοι μπορεί να επηρεάσουν τον πάγο της Ανταρκτικής, την ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τα μοτίβα βροχοπτώσεων, και τα νησιά είναι ένα από τα λίγα χερσαία στρώματα στο πέρασμά τους, πρόσθεσε.
Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτοί οι άνεμοι ενισχύθηκαν ή εξασθενούσαν στο παρελθόν, δεδομένης της θέσης των νησιών κοντά στην Ανταρκτική, θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη μελλοντικών αλλαγών στο κλίμα.
Ωστόσο, τα νησιά είναι απίθανο να δουν μια επιστροφή σε ένα δασικό τοπίο σύντομα, είπε η Thomas.
Πηγή: CNN