Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης, που υποστηρίζονται από το Ιράν, έχουν αλλάξει τη διαδρομή για το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου που συνήθως διέρχεται μέσω της κρίσιμης θαλάσσιας αρτηρίας για καταναλωτικά αγαθά και προμήθειες ενέργειας - μια αλλαγή που καθυστερεί τις αποστολές και αυξάνει το κόστος μεταφοράς.
Οι αεροπορικές επιδρομές από ΗΠΑ και Βρετανία εναντίον των Χούθι επιτείνουν τις ανησυχίες για τον αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόρικο, με τους αντάρτες να υπόσχονται ότι θα λάβουν εκδίκηση, εντείνοντας τις επιθέσεις τους. Ηδη, την Παρασκευή η κατασκευάστρια ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla ανακοίνωσε ότι αναγκάζεται να κλείσει το εργοστάσιό της έξω από το Βερολίνο από τις 29 Ιανουαρίου έως τις 11 Φεβρουαρίου, λόγω καθυστερήσεων στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, σιτηρά και τα όλα τα αγαθά, από παιχνίδια μέχρι ηλεκτρονικά είδη ταξιδεύουν συνήθως μέσω της πλωτής οδού που χωρίζει την Αφρική και την Αραβική Χερσόνησο καθ′ οδόν προς τη Διώρυγα του Σουέζ, όπου διέρχεται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.
Μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο και ο πετρελαϊκός κολοσσός BP στέλνουν τώρα τα πλοία τους να κάνουν μεγαλύτερα ταξίδια, παρακάμπτοτας την Ερυθρά Θάλασσα Ως απάντηση στον αυξανόμενο αντίκτυπο στο παγκόσμιο εμπόριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και μια σειρά από άλλα έθνη έχουν δημιουργήσει μια νέα δύναμη για την προστασία των πλοίων.
Γιατί οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία
Οι Χούθι είναι αντάρτες που υποστηρίζονται από το Ιράν και κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης μαζί με την πρωτεύουσα της χώρας, Σαναά, το 2014. Το επόμενο έτος, ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας εισήλθε στη σύγκρουση, επιδιώκοντας να επαναφέρει στην εξουσία τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης.
Οι Χούθι έχουν στοχοποιήσει πλοία στην περιοχή, αλλά οι επιθέσεις έχουν αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου . Εχουν χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους κατά πλοίων για να επιτεθούν και σε μια περίπτωση χρησιμοποίησαν ελικόπτερο για να επιβιβαστούν και να καταλάβουν ένα πλοίο ιδιοκτησίας Ισραήλ και το πλήρωμά του.
Έχουν απειλήσει ότι θα επιτεθούν σε οποιοδήποτε σκάφος πιστεύουν ότι είτε πηγαίνει είτε έρχεται από το Ισραήλ. Αυτό έχει πλέον αφορά προφανώς οποιοδήποτε σκάφος, καθώς πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και πετρελαιοφόρα, με σημαία χωρών όπως η Νορβηγία και η Λιβερία, δέχονται επιθέσεις.
Γιατί είναι τόσο κομβική η Ερυθρά Θάλασσα
Η Ερυθρά Θάλασσα έχει τη Διώρυγα του Σουέζ στο βόρειο άκρο της και το στενό στενό Bab el-Mandeb στο νότιο άκρο, που οδηγεί στον Κόλπο του Αντεν. Είναι μια πολυσύχναστη πλωτή οδός, με πλοία που διασχίζουν τη Διώρυγα του Σουέζ για να μεταφέρουν αγαθά μεταξύ Ασίας και Ευρώπης και πέρα από αυτήν.
Στην πραγματικότητα, το 40% του εμπορίου Ασίας-Ευρώπης διέρχεται συνήθως από την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης μιας τεράστιας ποσότητας πετρελαίου και καυσίμου ντίζελ για την Ευρώπη, η οποία εξαρτάται από τις εισαγωγές. Το ίδιο και τα τρόφιμα, όπως το φοινικέλαιο και τα δημητριακά, και οτιδήποτε άλλο μεταφέρεται στα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, δηλαδή τα περισσότερα από τα προϊόντα που κατασκευάζονται παγκοσμίως.
Συνολικά, περίπου το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων και περισσότερα από 1 εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα συνήθως διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ, σύμφωνα με την παγκόσμια πλατφόρμα κρατήσεων εμπορευμάτων Freightos Group.
Πώς επηρεάζουν οι επιθέσεις των Χούθι το εμπόριο
Τεράστιες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αποφεύγουν την Ερυθρά Θάλασσα και στέλνουν τα πλοία τους γύρω από την Αφρική και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αυτό, σύμφωνα με αναλυτές θα μπορούσε να σημαίνει μια εβδομάδα έως δύο εβδομάδες επιπλέον για τα ταξίδια. Το κόστος ασφάλισης και καυσίμων έχει επίσης αυξηθεί.
Ο αριθμός των εμπορευματοκιβωτίων που διέρχονταν από την Ερυθρά Θάλασσα μειώθηκε περισσότερο από το μισό τον Δεκέμβριο, σε περίπου 200.000 από 500.000 τον Νοέμβριο. Το τρέχον επίπεδο είναι 66% χαμηλότερο από τον μέσο όρο πριν από την πανδημία (περίοδος 2017-2019), σύμφωνα με τον δείκτη εμπορίου που συνέταξε το γερμανικό Ινστιτούτο Kiel για την Παγκόσμια Οικονομία.
Το κόστος ενός τυπικού κοντέινερ από την Κίνα στη βόρεια Ευρώπη έχει εκτιναχθεί από 1.500 σε 4.000 δολάρια. Αλλά αυτό απέχει πολύ ακόμη από τα 14.000 δολάρια που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι καθυστερήσεις συνέβαλαν σε μείωση κατά 1,3% του παγκόσμιου εμπορίου τον Δεκέμβριο, καθώς πολλά εμπορεύματα έχουν κολλήσει στα πλοία αντί να εκφορτώνονται στα λιμάνια.
Αναλυτές της JP Morgan λένε ότι η αύξηση του κόστους θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόσφατη πτώση του πληθωρισμού: «Ενώ αυτές οι αυξήσεις κόστους έρχονται σε χαμηλά επίπεδα, θα ενισχύσουν την εξασθένιση της πρόσφατης αποπληθωριστικής δυναμικής για τις τιμές των αγαθών».
Τι σημαίνει αυτό για τις τιμές του πετρελαίου
Οι τιμές του αργού αυξήθηκαν περίπου 4% μετά την είδηση των αεροπορικών επιδρομών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Ο διεθνής δείκτης αναφοράς Brent διαπραγματεύτηκε λίγο πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι την Παρασκευή. Αυτό εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από περίπου 84 δολάρια την παραμονή της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει εάν οι συγκρούσεις Χαμάς-Ισραήλ και οι επιθέσεις των Χούθι κλιμακωθούν και οδηγήσουν σε προβλήματα στο στενό του Ορμούζ, στο νότιο άκρο του Περσικού Κόλπου.«Αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας», σύμφωνα με τους ειδικούς.
Πώς ανταποκρίνεται ο πλανήτης
Οι ΗΠΑ ηγούνται μιας πρωτοβουλίας ασφαλείας για την προστασία των πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα που περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, τον Καναδά, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία, τις Σεϋχέλλες και την Ισπανία. Οι Χούθι δεν έχουν ναυτικό για να επιβάλουν κλοιό, βασιζόμενοι στα παρενοχλητικά πυρά κατά βάση - με εξαίρεση μια επίθεση που έγινε με ελικόπτερο.
Τα χτυπήματα της Παρασκευής σκότωσαν τουλάχιστον πέντε στρατιώτες των Χούθι και τραυμάτισαν έξι, δήλωσαν οι αντάρτες, χωρίς να διευκρινίσουν ποιος ήταν ο στόχος. Παραμένει ασαφές πόσο εκτεταμένες είναι οι ζημιές από τα πλήγματα των ΗΠΑ, αν και οι Χούθι δήλωσαν ότι τουλάχιστον πέντε τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων αεροδρομίων, δέχθηκαν επίθεση.