Με αλλεπάλληλα δημοσιεύματα στα ΜΜΕ και με τίτλους « Ενοικιαστές σε απόγνωση» έρχεται στο προσκήνιο της δημοσιότητας το πολύ σοβαρό κοινωνικό ζήτημα της υπερβολικής αυξήσεως των ενοικίων. Η δυσκολία εξευρέσεως στέγης για ενοικίαση από τους έχοντας σχετικά χαμηλά εισοδήματα είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Αξιοσημείωτο είναι ότι 750.000 σπίτια είναι κενά σε όλη τη χώρα ενώ στο Δήμο της Αθήνας παραμένουν κενά 132.000 διαμερίσματα. Αυτό καθιστά οξύτερο το πρόβλημα της στέγης για τους κατοίκους του Λεκανοπεδίου και εμποδίζει με την έλλειψη κατοίκων την αναζωογόνηση του Κέντρου της Αθήνας.
Το πρόβλημα εξεύρεσης στέγης απαιτεί άμεση λύση πριν εξελιχθεί σε σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα με επιπτώσεις μεταξύ άλλων και στο δημογραφικό καθώς η υπογεννητικότητα αποτελεί πλέον μια μεγάλη εθνική απειλή. Το πρόβλημα παρουσιάζει πολλές παραμέτρους και η άμεση λύση του εξαρτάται από τη καμπύλη μεταξύ της ζήτησης ακινήτων προς ενοικίαση , που είναι δεδομένη και της αντίστοιχης προσφοράς ακινήτων, που είναι περιορισμένη για πολλούς λόγους και εάν κάποιοι από αυτούς αρθούν θα υπάρξει μεγαλύτερη προσφορά ακινήτων προς ενοικίαση και λόγω ανταγωνισμού θα πέσουν οι τιμές των ενοικίων ιδίως των μικρότερων. Αυτά εμφανίζουν μεγαλύτερη ζήτηση κυρίως από νέα ζευγάρια, φοιτητές ή αλλοδαπούς, αλλά με ύψος ζητούμενου ενοικίου που δύσκολα αντιμετωπίζεται.
Για τους μη έχοντας ιδιόκτητη στέγη οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από την αύξηση των αποδοχών τους. Αυτό οφείλεται στην αύξηση των τιμών των ακινήτων και στη ολοένα αναπτυσσόμενη μετατροπή πολλών ακινήτων σε Airbnb με έξωση των παλιών ενοίκων, γεγονός που μειώνει τη προσφορά των προς ενοικίαση ακινήτων.
Το πρόβλημα επιτείνεται εκ του ότι οι ανεγειρόμενες οικοδομές είναι πολυτελούς κατασκευής με μεγάλα διαμερίσματα και όχι μικρά και φθηνά και εκ του ότι ενώ υπάρχουν φθηνά ενοίκια σε κάποιες κεντρικές περιοχές τα αποφεύγουν για λόγους ασφαλείας.
Ο μεγάλος αριθμός των κενών διαμερισμάτων οφείλεται στο ότι πολλά από αυτά είναι σε κακή κατάσταση και χρειάζονται πολυδάπανες επισκευές, ενώ άλλα ανήκουν σε πολλούς κληρονόμους, αλλά κυρίως γιατί οι μικροϊδιοκτήτες πολλών κενών διαμερισμάτων έχουν πικρή πείρα από προηγούμενες μισθώσεις κατά τις οποίες οι ενοικιαστές τα εγκατέλειψαν ή του έγινε έξωση από το κτίριο εξαιτίας των «φεσιών» από ενοίκια, καταστροφών των εσωτερικών χώρων. Όλα αυτά απαιτούν μακροχρόνιες δικαστικές διαδικασίες και τεράστιες δαπάνες για δικηγόρους και δικαστικούς επιμελητές.
Φυσικά η ένταξη στην αγορά των κενών διαμερισμάτων μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον η Πολιτεία λάβει θετικά μέτρα υπέρ των ιδιοκτητών και όχι να φορολογήσει τα κενά διαμερίσματα, όπως συμβαίνει σε κάποιες χώρες στο εξωτερικό, φόρος που θυμίζει τον tax celibataire ( τον φόρο που επιβάλλεται στους ανύπαντρους).
Τα θετικά μέτρα μπορεί να είναι: επιδοτήσεις για την επισκευή παλιών ακινήτων με την υποχρέωση να εκμισθωθούν, μείωση της φορολογίας εισοδήματος, τα μη εισπραχθέντα μισθώματα να εκχωρούνται στο δημόσιο, όπως ίσχυε παλιά και να μη φορολογούνται ως εισόδημα, νομική κάλυψη για δικαστικές ενέργειες και κατάρτιση μαύρου πίνακα με τους μισθωτές, που αφήνουν «φέσια»,οι οποίοι δεν θα έχουν δικαίωμα να μισθώνουν άλλα ακίνητα και με προβλέψεις για τη μη καταστρατήγηση του μέτρου.
Η Πολιτεία με το πρόγραμμα « Ανακαινίζω –Νοικιάζω» με το οποίο θα επιδοτείται η επισκευή κατοικιών με σκοπό τη διάθεση τους για ενοικίαση επιδιώκει να εισάγει στην αγορά 12.500 κενές κατοικίες . Επίσης με το πρόγραμμα κοινωνική αντιπαροχή επιδιώκεται η ανακατασκευή αδρανών κτιρίων του Δημοσίου για να εκμισθωθούν σε νέους , όπως σε δεύτερη φάση θα αξιοποιηθούν αδόμητα οικόπεδα της ΔΥΠΑ για ανέγερση κατοικιών για εκμίσθωση, αλλά φαίνεται ότι και τα δύο προγράμματα δεν επιλύουν άμεσα το πρόβλημα. Η μόνη λύση είναι η με την παροχή κινήτρων στους ιδιοκτήτες των κενών κατοικιών εισαγωγή αυτών στην αγορά προς εκμίσθωση.
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.