Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα υπέρκομψη και καταγάλανη (!) στο φως ενός λαμπερού ήλιου, πρωί της Κυριακής 13 Φεβρουαρίου, υπενθυμίζει ότι το Κίεβο παραμένει μία από τις ομορφότερες πόλεις της Ευρώπης, αλλά και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Εδώ χτυπά η καρδιά της Ορθόδοξης εκκλησίας της Ουκρανίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσευχήθηκε τις τελευταίες ώρες για ειρήνη στη χώρα και το πρόσωπό του είναι αυτό που ξεχωρίζει στην ιστοσελίδα του επιβλητικού ναού.
Νέα ζευγάρια περπατούν αμέριμνα, ορισμένοι μεγαλύτεροι σε ηλικία μπαίνουν στην εκκλησία για ανάψουν κεριά οικογένειες με παιδιά, ενώ πιτσιρικάδες σαν τον εικονιζόμενο στη φωτογραφία παραπάνω κοντοστέκονται γοητευμένοι μπροστά σε πάγκους με παιδικά παιχνίδια. Η οδός Αντρέεφσκι είναι πόλος έλξης τα κυριακάτικα πρωινά και σε πρώτο χρόνο δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στην ουκρανική πρωτεύουσα, όπου οι κάτοικοι υιοθετούν ταχύτατα τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Η αλήθεια είναι διαφορετική. Το Κίεβο ζει το αδιανόητο: το ενδεχόμενο μίας στρατιωτικής επίθεσης εν έτει 2022 σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.
Είναι πιθανό να δεχθεί χτύπημα ακόμα και το κέντρο μίας πόλης, όπου μέχρι σήμερα οι Ουκρανοί κυκλοφορούν ντυμένοι όπως οι Αθηναίοι στο Κολωνάκι;
Τα περισσότερα σενάρια δεν το αποκλείουν, αλλά το θεωρούν λιγότερο πιθανό από μία επεκτατική κίνηση της Ρωσίας με στόχο να αποσπάσει ντε φάκτο τμήματα του ουκρανικού εδάφους στις ακτές της Αζοφικής θάλασσας και σκοπό να ενώσει πρακτικά με τη δική της επικράτεια την Κριμαία.
Σενάρια εισβολής και αυτο-εκπαιδευόμενοι ένοπλοι Ουκρανοί
Ωστόσο, οι ίδιοι στρατιωτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι μία ρωσική επίθεση θα εκδηλωνόταν πιθανότητα από πολλές πλευρές στα βόρεια, νότια και ανατολικά της Ουκρανίας, ώστε να αποδιοργανώσει πλήρως τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις και να επιτρέψει μία γρήγορη προέλαση.
Για πολλούς, ο μεγάλος κίνδυνος - πέρα από δεκάδες χιλιάδες άμαχους νεκρούς που προβλέπονται στο πλαίσιο των βασικών σεναρίων - είναι να ακολουθήσει ένας μακρόσυρτος ”κλεφτοπόλεμος” με ελεύθερους σκοπευτές και νευρικούς Ρώσους στρατιώτες, που δεν φημίζονται για την ψυχραιμία τους και την αυτοσυγκράτησή τους.
Καθώς ορισμένοι Ουκρανοί φωτογραφίζονται μπροστά σε αξιοθέατα στο Κίεβο, άλλοι - βλέπε παρακάτω και μία από τις πολλές φωτογραφίες που μετέδωσε χθες το πρακτορείο Reuters - εξασκούνται με όπλα. Ακροδεξιές ομάδες επιχειρούν να προσελκύσουν μέλη, καθώς βλέπουν μία σημαντική ευκαιρία την ώρα που η ιδέα της αντίστασης κερδίζει πόντους στη χώρα.
Οι Ουκρανοί γνωρίζουν ότι η ”ρωσική αρκούδα” διαθέτει τεράστια στρατιωτική ισχύ και δύσκολα θα την σταματήσουν στα σύνορα, όμως υπάρχει και αυτό: Οι Ουκρανοί διαθέτουν ήδη την εμπειρία της πολυετούς σχεδόν εμπόλεμης κατάστασης στα νοτιοανατολικά ΄πέριξ της Κριμαίας. Πολλοί έχουν πολεμήσει εκεί απέναντι στους Ρώσους και δηλώνουν αποφασισμένοι να αντισταθούν με κάθε μέσο.
Εάν Ρώσοι στρατιώτες μπουν σε πόλεις όπως το Χάρκοβο, το Ντονέτσκ ή ακόμα και η Οδησσός ή η Μαριούπολη όπου υπάρχουν και σημαντικές κοινότητες με ελληνική καταγωγή και ρίζες, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να ξαναζήσουμε ένα πόλεμο σε γειτονιές με ελεύθερους σκοπευτές, σαν αυτόν που παρακολουθήσαμε στην πρώην Γιουγκοσλαβία όταν Σέρβοι πολιορκούσαν το Σαράγεβο.
Λιγότερες πτήσεις και ”έξοδος” των Ουκρανών ολιγαρχών
Η εικόνα ηρεμίας στο κέντρο του Κιέβου δεν ξεγελά κανέναν πάντως. ”Ο πληθυσμός της πρωτεύουσας έχει ήδη μειωθεί σημαντικά. Η κίνηση είναι περιορισμένη. Υπάρχουν γειτονιές που έχουν αδειάσει σχεδόν. Αυτή είναι η εποχή όπου οι Ουκρανοί κάνουν παραδοσιακά χειμερινές διακοπές, όμως δεν πρόκειται περί αυτού. Όσοι μπορούν εγκαταλείπουν το Κίεβο μέχρι να διαπιστώσουν εάν θα είναι ασφαλές να επιστρέψουν”, μου λέει ένας δημοσιογράφος που σε λίγες ώρες θα αποχαιρετίσει την οικογένειά του, η οποία θα μετακινηθεί προς τα δυτικά, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία.
Ο κύριος προορισμός των πλούσιων Ουκρανών είναι η Ευρώπη και η απόλυτη ασφάλεια.
Για την μεσαία και την μικρομεσαία τάξη, η μετακίνηση γίνεται σε πόλεις όπως το Λβιβ, κοντά στα πολωνικά σύνορα, ή μικρότερες πόλεις κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία και την Σλοβακία. Εκεί τα ενοίκια έχουν τριπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες..
″Είμαι ο μόνος που απέμεινα στην πολυκατοικία όπου βρίσκεται το διαμέρισμά μου`’, μου λέει ένας διπλωμάτης.. Επιβεβαιώνει τη ”μεγάλη έξοδο” και συμπληρώνει ότι είναι αναμενόμενο οι πλούσιοι να απομακρυνθούν όσο διαρκεί η αβεβαιότητα.
Στο αεροδρόμιο του Κιέβου οι πτήσεις συνεχίζονται και - παραδόξως - δεν υπάρχουν μόνο εκείνοι που φεύγουν από την Ουκρανία. Η απευθείας πτήση με την οποία ταξίδεψα από την Αθιήνα ήταν σχεδόν γεμάτη. Ωστόσο, το βράδυ του Σαββάτου 12 Φεβρουαρίου η ολλανδική KLM ανακοίνωσε ότι διακόπτει τις πτήσεις προς και από το Κίεβο, προληπτικά.
Η κίνηση της KLM πυροδότησε μέσα σε ελάχιστες ώρες σενάρια για ζώνες απαγόρευσης πτήσεων στην Ουκρανία. Πληροφορίες ανέφεραν ότι και άλλες εταιρείες ετοιμάζονται από ώρα σε ώρα να ακολουθήσουν διακόπτοντας την σύνδεση με το Κίεβο. Ο υπουργός Υποδομών της Ουκρανίας παρενέβη μέσω Facebook με μία ανάρτηση που έγινε είδηση και στο BBC, διαμηνύοντας ότι η χώρα θα βρει λύση με τις αεροπορικές - αλλά και με τις ασφαλιστικές εταιρείες που φαίνεται ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα, αφού χωρίς αυτές δεν πετάνε αεροπλάνα... - και θα φροντίσει να διασφαλίσει τις αερομεταφορές. Πρακτικά, υπαινίχθηκε ότι ίσως αναλάβει και μέρος του ασφαλιστικού κόστους.
Στο μεταξύ η παρτίδα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στην διπλωματική σκακιέρα. Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι υποδέχεται εδώ στο Κίεβο σήμερα τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, καθώς η Ευρώπη βρίσκεται πολύ πιο κοντά στις αγωνίες των Ουκρανών. Ευρωπαίοι και Ουκρανοί απεύχονται με κάθε τρόπο ένα πόλεμο που θα καταστρέψει μία μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα και θα προκαλέσει αλυσιδωτές εκρήξεις σε αγορές. Ειδικότερα, στην αγορά της ενέργειας που ήδη διανύει μία από τις δυσκολότερες χρονιές των τελευταίων δεκαετιών, με τις τιμές να οδηγούν σε απόγνωση εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη.
Οι Αμερικανοί στέλνουν στην Ουκρανία χιλιάδες τόνους πυρομαχικών και οπλισμού τους τελευταίους μήνες (υπήρχαν πληροφορίες για 1.000 τόνους, αλλά χθες Ουκρανοί αξιωματούχοι μίλησαν για 2.000 τόνους με στόχο να στηθεί ένα ισχυρό ανάχωμα στη ρωσική επιθετικότητα), όμως στην πραγματικότητα το Κίεβο θέλει την ειρήνη, έστω και με συμβιβασμό.
Υπό αυτή την έννοια, η πρώτη σημαντική δήλωση της ημέρας (14 Φεβρουαρίου) έρχεται από τον Ουκρανό πρέσβη στο Λονδίνο Βαντίμ Πριστάικο (την μετέδωσε το πρακτορείο Reuters γράφοντας ότι η δήλωση έγινε νωρίτερα στο BBC), ο οποίος φέρεται να ανοίγει ”παράθυρο” για ματαίωση των σχεδίων περί ένταξης της χώρα του στο ΝΑΤΟ. Ο Πριστάικο λέει ότι θα μπορούσε να γίνει ακόμα κι αυτό προκειμένου να αποτραπεί ένας πόλεμος. Είναι κάτι που πιθανότατα θα επηρέαζε και τις αποφάσεις της Μόσχας...
Το τοπίο ενδεχομένως θα γίνει λίγο πιο καθαρό μετά το ραντεβού Σολτς - Ζελένσκι (μεσημέρι της Δευτέρας 14 Φεβρουαρίου).
UPD: O Ουκρανός πρέσβης στο Λονδίνο προέβη σε διευκρινιστική δήλωση αργότερα για το ενδεχόμενο ματαίωσης των σχεδίων ένταξης, λέγοντας πως η πρώην σοβιετική δημοκρατία δεν θα επανεξέταζε τα σχέδιά της για να γίνει μέλος της Συμμαχίας.
Ειδικότερα, ερωτηθείς σχετικά με το αν η Ουκρανία επανεξετάζει τις φιλοδοξίες της περί ένταξης στο ΝΑΤΟ, είπε πως η προηγούμενη αναφορά του BBC ήταν αποτέλεσμα παρανόησης, προσθέτοντας πως «δεν είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ αυτή τη στιγμή και για να αποφύγουμε τον πόλεμο είμαστε έτοιμοι για πολλούς συμβιβασμούς και αυτό κάνουμε τώρα σε συζητήσεις με τους Ρώσους...αυτό δεν είναι να κάνει με το ΝΑΤΟ, που είναι κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα. Δεν είναι καθυστέρηση στις φιλοδοξίες μας να μπούμε στο ΝΑΤΟ». Ερωτηθείς εκ νέου αν η Ουκρανία αλλάζει κάτι ως προς την προσπάθειά της να μπει στο ΝΑΤΟ, είπε «όχι».