Αντίστροφη μέτρηση φαίνεται πως είναι σε εξέλιξη για έναν από τους μεγαλύτερους παγετώνες της Ανταρκτικής, και η ταχεία επιδείνωση της κατάστασης θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευσή του εντός ολίγων ετών, προειδοποίησαν επιστήμονες σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης της American Geophysical Union (AGU).
Ο παγετώνας Thwaites στη δυτική Ανταρκτική είναι ο πιο πλατύς στη Γη, με πλάτος 120 χλμ, ενώ εκτείνεται σε βάθος 800-1.200 μέτρων στη γραμμή όπου μετατρέπεται από μια μάζα πάγου που βρίσκεται στη Γη σε ένα πλωτό παγετώνα στη Θάλασσα του Αμούντσεν. Ο Thwaites χαρακτηρίζεται επίσης και ως «Παγετώνας της Αποκάλυψης» (Doomsday Glacier), καθώς η κατάρρευσή του θα μπορούσε να εκκινήσει ένα «ντόμινο» κατάρρευσης παγετώνων στην Ανταρκτική, και οι τελευταίες έρευνες από την παγωμένη ήπειρο υποδεικνύουν πως η «αποκάλυψη» ίσως έρχεται νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν για τον παγετώνα αυτόν.
Η αύξηση της θερμοκρασίας του ωκεανού δεν προκαλεί απλά την τήξη του από κάτω, μα επίσης «χαλαρώνει τη λαβή» του στο θαλάσσιο βουνό που βρίσκεται από κάτω, καθιστώντας τον ακόμα πιο ασταθή. Καθώς ο παγετώνας αποδυναμώνεται, γίνεται ακόμα πιο επιρρεπής σε ρήγματα στην επιφάνεια που θα μπορούσαν να εξαπλωθούν μέχρι ο παγετώνας στο σύνολό του να κομματιαστεί, και αυτό θα μπορούσε να συμβεί ακόμα και σε τρία χρόνια από σήμερα, είπαν ερευνητές στο AGU, που έλαβε χώρα στη Νέα Ορλεάνη και online.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Live Science, η παρακολούθηση του Thwaites είχε δείξει ότι ο παγετώνας αλλάζει πιο δραματικά από οποιοδήποτε άλλο σύστημα ωκεανού και πάγου στην Ανταρκτική, λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς της Γης. O Thwaites έχει ήδη χάσει 900 δισ. τόνους πάγου από το 2000, η ετήσια απώλεια πάγου του διπλασιάστηκε τα τελευταία 30 χρόνια και τώρα χάνει περίπου 50 δισ. τόνους περισσότερο πάγο από ό,τι δέχεται σε χιονοπτώσεις κάθε χρόνο, σύμφωνα με τo The International Thwaites Glacier Collaboration (ITGC).
Αν ο Thwaites κομματιαστεί πλήρως και απελευθερώσει όλο του το νερό στον ωκεανό, τα επίπεδα της θάλασσας ανά τον κόσμο θα ανέβαιναν κατά πάνω από 65 εκατοστά, σύμφωνα με τον Τεντ Σκάμπος, επικεφαλής συντονιστή του ITGC, οποίος έκανε σχετική παρουσίαση στην AGU και ερευνητή στο Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences (CIRES). «Και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη άνοδο τη στάθμης, μέχρι και τριών μέτρων, εάν τραβήξει μαζί του και τους περιβάλλοντες παγετώνες» σημείωσε ο Σκάμπος σε σχετική ανακοίνωση, αναφερόμενος στην επίδραση αποδυνάμωσης που μπορεί να έχει η κατάρρευση ενός παγετώνα σε άλλους, κοντινούς.
Επειδή ο Thwaites μεταβάλλεται τόσο γρήγορα και θα μπορούσε να επηρεάσει την άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως, πάνω από 100 επιστήμονες σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο συνεργάζονται σε οκτώ ερευνητικά προγράμματα για παρακολούθηση του παγετώνα από πάνω προς τα κάτω. Τα αποτελέσματα αρκετών εξ αυτών των ομάδων παρουσιάστηκαν στην AGU.
Άλλοτε συμπαγείς μάζες πάγου στον Thwaites που προηγουμένως είχαν βοηθήσει στη συγκράτηση του παγετώνα καταρρέουν επίσης: Η παγωμένη «γλώσσα» του παγετώνα- ένα μέρος του παγετώνα που προεκτείνεται προς τη θάλασσα- στη δυτική πλευρά είναι πλέον «απλά ένα χαλαρό σύμπλεγμα από παγόβουνα και δεν επηρεάζει άλλο αυτό το ανατολικό, πιο σταθερό τμήμα του παγετώνα» σύμφωνα με την Έριν Πετίτ, αναπληρώτρια καθηγήτρια γεωφυσικής και παγετωνολογίας στο Oregon State University. Όταν η «γλώσσα» ήταν πιο συμπαγής, επιβράδυνε τη ροή του ανατολικού παγετώνα προς τον ωκεανό, μα με την απώλεια αυτής της αντίστασης η ροή του ανατολικού παγετώνα έχει μεταβληθεί τα τελευταία 10 χρόνια. Οι ρωγμές εξαπλώνονται ταχύτατα στον πάγο, και αυτό το τμήμα του παγετώνα πιθανότατα θα κατακερματιστεί σε «εκατοντάδες παγόβουνα» εντός μερικών ετών, σύμφωνα με την Πετίτ. Το αποτέλεσμα θα θύμιζε κάπως αυτό που συμβαίνει σε ένα παράθυρο αυτοκινήτου (παρμπρίζ), όπου έχεις ρωγμές οι οποίες εξαπλώνονται σιγά σιγά, και «μετά ξαφνικά, περνάς πάνω από μια προεξοχή με το αυτοκίνητο και αρχίζει όλο να κομματιάζεται, προς πάσα κατεύθυνση» πρόσθεσε η ίδια. Μάλιστα, κάποιες από τις αλλαγές στον παγετώνα είναι τόσο ταχείες και δραματικές, που οι επιστήμονες τις παρακολουθούν να συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο, όπως η εμφάνιση πριν δύο χρόνια ενός γιγαντιαίου ρήγματος στον ανατολικό παγετώνα, όπως συμπλήρωσε η Πετίτ.