Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δηλώνει με ανακοίνωση του ότι «όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να μην επιτρέψει να αποσπαστεί και να καταστραφεί το μοναδικό μνημειακό σύνολο της βυζαντινής κοσμικής Θεσσαλονίκης, το σταυροδρόμι του decumanus maximus και του cardo, μαζί με τα δημόσια Κτίρια που το περιβάλλουν».
Η ανακοίνωση έρχεται μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ περί απόσπασης των αρχαιοτήτων στο Μετρό Θεσσαλονίκης από τη θέση τους.
Ο ΣΕΑ σημειώνει μεταξύ άλλων: «Η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες ή την πρόοδο του τεχνικού έργου αλλά δείχνει να υπαγορεύεται από εμμονή συγκεκριμένων κύκλων για απόσπαση ή και «εξαφάνιση» των αρχαιοτήτων από το Μετρό της Θεσσαλονίκης, αντίληψη αναχρονιστική και εν τέλει παρωχημένη».
Η ανακοίνωση του ΣΕΑ είναι η εξής:
«Χρειάστηκαν μόνο λίγες μέρες από την τελευταία ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων για να επιβεβαιωθεί το χειρότερο σενάριο για την τύχη των αρχαιοτήτων στο Μετρό της Θεσσαλονίκης. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη ΔΕΘ ότι το μοναδικό μνημειακό σύνολο στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου θα αποσπαστεί από τη θέση του. Απόφαση που επαναφέρει μια κατασκευαστική πρόταση, η οποία στο παρελθόν είχε προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και είχε τελικά απορριφθεί με την ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και τη συνακόλουθη έκδοση Υπουργικής Απόφασης (2017) ,με την οποία επισφραγίστηκε η εξεύρεση νέας τεχνικής λύσης για την λειτουργία του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης με την κατά χώρα διατήρηση των αρχαιοτήτων.
Από το 2013 ο ΣΕΑ έχει τεκμηριώσει με πλήθος επιχειρημάτων την αναγκαιότητα της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιολογικών ευρημάτων για την ιστορία, τον πολιτισμό αλλά και την αναπτυξιακή πορεία της σύγχρονης πόλης. Συνέβαλε μάλιστα στην εξεύρεση της λύσης που εξασφαλίζει και την κατασκευή του Σταθμού και την ανάδειξη των μοναδικών, παγκόσμιας σημασίας μνημείων των πρώιμων βυζαντινών χρόνων, ως ανοιχτό μουσείο εντός του σταθμού.
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη ΔΕΘ μια θεμελιώδη τεχνική αλλαγή σε ένα μείζονος σημασίας δημόσιο έργο της Θεσσαλονίκης, επαναφέροντας το ζήτημα της διαχείρισης των αρχαιοτήτων του σταθμού της οδού Βενιζέλου, που είχε αποτελέσει αντικείμενο εντονότατης δημόσιας αντιπαράθεσης στο παρελθόν,
-χωρίς καμία σύσκεψη και ανταλλαγή απόψεων με τους εμπλεκόμενους φορείς και χωρίς καμία δημόσια ενημέρωση για τους λόγους που την επιβάλλουν,
-κατά παρέκκλιση κάθε προβλεπόμενης διαδικασίας, χωρίς να έχει προηγηθεί κανένα σχετικό αίτημα, χωρίς να έχουν εισηγηθεί οι αρμόδιες Υπηρεσίες και χωρίς να έχει γνωμοδοτήσει το ΚΑΣ.
-παραπέμποντας στη λύση που είχε επιλεγεί με την Υπουργική Απόφαση του 2014, η οποία προφανώς δεν είναι σε ισχύ, καθώς έκτοτε έχει εξευρεθεί άλλη τεχνική λύση και ισχύει η Υπουργική Απόφαση του 2017.
Τα έργα του σταθμού Βενιζέλου έχουν ήδη προχωρήσει με βάση τον νέο σχεδιασμό. Οι αρχαιότητες έχουν επιχωματωθεί στο σύνολο της έκτασής τους με αδρανή υλικά και έχει ήδη κατασκευαστεί η μισή πλάκα οροφής του σταθμού. Αυτό που προτείνεται ουσιαστικά είναι είτε να αποξηλωθεί η πλάκα οροφής, που μόλις κατασκευάστηκε, είτε να απομακρυνθούν οι αρχαιότητες από το άνοιγμα που έχει απομείνει, γεγονός που όχι μόνο επιβαρύνει το κόστος του έργου, αλλά θέτει και σε κίνδυνο τις ίδιες τις αρχαιότητες.
Η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ δεν λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες ή την πρόοδο του τεχνικού έργου αλλά δείχνει να υπαγορεύεται από εμμονή συγκεκριμένων κύκλων για απόσπαση ή και «εξαφάνιση» των αρχαιοτήτων από το Μετρό της Θεσσαλονίκης, αντίληψη αναχρονιστική και εν τέλει παρωχημένη. Ο πλούσιος επιστημονικός διάλογος που αναπτύχθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια απέδειξε ότι η συνύπαρξη είναι όχι μόνο τεχνικά εφικτή αλλά και επιβεβλημένη εφόσον προβάλει ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο που υπογραμμίζει το βυζαντινό παρελθόν της Θεσσαλονίκης και το οποίο αγκάλιασαν οι Θεσσαλονικείς, οι φορείς της πόλης και η διεθνής κοινότητα.
Δεδομένου ότι κατά κοινή ομολογία οι αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου είναι σημαντικότατες για την ιστορία και την αρχαιολογία όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρου του βυζαντινού κόσμου, είναι δυνατό να ανακοινώνεται η ανατροπή αυτής της λύσης χωρίς να έχει παρουσιαστεί η παραμικρή εξήγηση για τους λόγους που οδήγησαν την κυβέρνηση σε μία τέτοια απόφαση;
Επιπλέον, πέραν της έλλειψης της παραμικρής αιτιολόγησης για αυτή τη σημαντική αλλαγή στάσης της κυβέρνησης, ανακύπτουν και μια σειρά από άλλα ερωτήματα:
-Ποιος εγγυάται ότι η Μέση Οδός τελικά θα επανατοποθετηθεί, με ποια μελέτη και με ποιο χρονοδιάγραμμα; Η περίπτωση του σταθμού Αγίας Σοφίας απέδειξε ότι η επανατοποθέτηση δεν μπορεί να γίνει στο σύνολό της, ενώ αποδεικνύεται τεχνικά δυσχερής.
-Ποια θα είναι τα ευρήματα από την ανασκαφή των υποκείμενων αρχαιότερων αρχαιολογικών οριζόντων, οι οποίοι δεν χρειάζεται να ανασκαφούν με τη λύση που σήμερα εφαρμόζεται; Πόσο μεγάλες καθυστερήσεις θα προκαλέσει η ανασκαφή τους; Ποια θα είναι η αντίδραση του επιστημονικού κόσμου και του ΚΑΣ μπροστά σε αναπάντεχα ευρήματα;
- Τι πραγματικά έχει μεσολαβήσει και προέκυψε ζήτημα ακύρωσης της εγκεκριμένης μελέτης;
-Πόσο θα στοιχίσει σε χρόνο και χρήματα η εκπόνηση νέων μελετών (απόσπασης, μετακίνησης, κατασκευής, επανατοποθέτησης) τη στιγμή που έχει εκπονηθεί η μελέτη για τον ανασχεδιασμό της κατασκευής του σταθμού από το 2016, ενώ ήδη εκπονούνται και οι μελέτες εφαρμογής της; Πόσο θα στοιχίσει σε χρόνο και χρήματα η αποξήλωση των ήδη υλοποιημένων εργασιών; Πόσο καθοριστικά ενισχύει μια τέτοια επιλογή το αίτημα του εργολάβου για άρση των ποινικών ρητρών και για αποζημίωση από το δημόσιο για την καθυστέρηση του έργου;
-Εν τέλει ποιος καθυστερεί την ολοκλήρωση του πολύπαθου έργου του Μετρό στη Θεσσαλονίκη;
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δηλώνει ότι, όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να μην επιτρέψει να αποσπαστεί και να καταστραφεί το μοναδικό μνημειακό σύνολο της βυζαντινής κοσμική Θεσσαλονίκης, το σταυροδρόμι του decumanus maximus και του cardo, μαζί με τα δημόσια Κτίρια που το περιβάλλουν.
Καλούμε όλους τους πολίτες και τους φορείς της πόλης καθώς και τους επιστημονικούς φορείς να ταχθούν στο πλευρό μας για να μην γυρίσει το έργο του Μετρό 4 χρόνια πίσω».