Νέα πολιτική αντιπαράθεση ξέσπασε ανάμεσα σε κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου απάντησε στη δήλωση της εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ, Πόπη Τσαπανίδου, τονίζοντας ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «βρήκε άλλο ένα εύρημα για να αντιπολιτευτεί την κυβέρνηση».
Η ανακοίνωση του Γιάννη Οικονόμου
«Ένας απεγνωσμένος και ασυγκράτητος ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζει τον πολακισμό και σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την εικόνα της πατρίδας μας στο διεθνές προσκήνιο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ -χωρίς γνώση και ταυτόχρονα διαστρεβλώνοντας πλήρως την αλήθεια- θέλει να πιστέψουμε πως στην ετήσια έκθεση του State Department για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα βρήκε άλλο ένα «εύρημα» για να αντιπολιτευτεί την Κυβέρνηση, αδιαφορώντας αν στην προσπάθεια του αυτή πλήττει την πατρίδα. Παραβλέπει φυσικά ότι παρόμοια και χειρότερα κατέγραφαν οι εκθέσεις αυτές και στα χρόνια που κυβερνούσε ο κ. Τσίπρας.
Προς ενημέρωση της κ. Τσαπανίδου και υπενθύμιση του λοιπού ΣΥΡΙΖΑ παραθέτουμε ορισμένα στοιχεία από την έκθεση σχετικά με το 2018, επί διακυβέρνησης του κ. Τσίπρα, όπου το State Department επισημαίνει ήδη στην πρώτη σελίδα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται «καταγγελίες για επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο, διαφθορά και βία που είχε ως στόχο μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, και πρόσφυγες γυναικόπαιδα», ενώ στην έκθεση καταγράφονται επίσης επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και παραβιάσεις του κράτους δικαίου σε διάφορους τομείς.
Στην ενότητα που αφορά βασανισμούς και απάνθρωπη συμπεριφορά, η έκθεση για το 2018 σημειώνει πως «έχουν γίνει αναφορές για κακομεταχείριση μεταναστών, αιτούντων άσυλο, διαδηλωτών και Ρομά, περιλαμβανομένων παιδιών, σε αστυνομικά κέντρα και δομές κράτησης».
«Οι συνθήκες στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης, περιλαμβανομένων των κρατητηρίων, δεν ευθυγραμμίζονταν σταθερά με τα εθνικά και τα διεθνή στάνταρ», σημειώνει χαρακτηριστικά το State Department.
Στο κεφάλαιο που αναφέρεται σε αυθαιρεσίες, σημειώνει ότι το 2018 «ΜΚΟ ανέφεραν περιστατικά βίας εκ μέρους δυνάμεων ασφαλείας με ρατσιστικό κίνητρο ή κίνητρο το μίσος», προσθέτοντας πως το 2017 οι εποπτικές υπηρεσίες κατέγραψαν 117 καταγγελίες κατάχρησης εξουσίας από δυνάμεις της τάξης.
Στο σκέλος της έκθεσης για τις ελευθερίες, αναφέρεται ότι «δημοσιογράφοι υπήρξαν θύματα σωματικών επιθέσεων, παρενόχλησης ή λόγω της δουλειάς τους σε τουλάχιστον επτά περιπτώσεις». Παρεμφερή ζητήματα καταγράφονται και στις εκθέσεις των άλλων χρόνων που κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ας σταματήσει λοιπόν η σπέκουλα. Η Ελλάδα είναι ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Προβλήματα που παρουσιάζονται σε διάφορους τομείς αντιμετωπίζονται υπό αυτό το πρίσμα, όπως καταγράφεται και στις ενδελεχείς και καλά τεκμηριωμένες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων οργανισμών που σημειώνουν την πρόοδο που συντελείται. H ίδια η έκθεση του state Department άλλωστε αναφέρει ότι:
«η Κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπραξαν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε υποθέσεις διαφθοράς, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στη δημόσια διοίκηση και την κυβέρνηση».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ακολουθώντας τις μεθόδους του πολακισμού κατά γράμμα, συνεχίζει μαινόμενος να ψάχνει τρόπους για να πλήξει την Κυβέρνηση, χωρίς να συγκινείται από το γεγονός ότι έτσι πλήττει την ίδια την πατρίδα μας».
Π. Τσαπανίδου: Διεθνής διασυρμός της χώρας με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη
Νωρίτερα, για «διεθνή διασυρμό» της χώρας με ευθύνη της κυβέρνησης, έκανε λόγο η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Πόπη Τσαπανίδου, με αφορμή την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Αναρωτιέμαι πώς αισθάνονται οι αυτουργοί της κακοποίησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ενημέρωσης στην Ελλάδα, που περιγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ», σχολιάζει σε δήλωση της η κ. Τσαπανίδου.
«Όσα αναφέρει η έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών δεν αποτελούν είδηση για μας. Τα ξέραμε και τα ζούμε», προσθέτει. Αναφέρει ότι «είδηση είναι ο διεθνής διασυρμός της χώρας, παραμονές της εθνικής μας γιορτής, από μια κυβέρνηση και ένα πρωθυπουργό, που υποσχέθηκαν εθνική αναγέννηση και μας οδηγούν σε εθνική ταπείνωση».
Η κ. Τσαπανίδου αναφέρει πως πιστεύει ότι «όποιος διαβάσει την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα συμφωνήσει ότι δεν μας αξίζει αυτή η Ελλάδα. Δεν πάει άλλο!».
Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Τι αναφέρει στην έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα
Σε έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνεται αναφορά στην κατάσταση στην οποία αυτά έχουν περιέλθει στην Ελλάδα. Στην εν λόγω έκθεση το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι για την χώρα μας υπήρχαν αξιόπιστες αναφορές για «σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων στις φυλακές και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου- περιορισμοί στην ελευθερία της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής ή της απειλής επιβολής νόμων περί ποινικής δυσφήμισης και συκοφαντικής δυσφήμισης- επαναπροωθήσεις και φερόμενη βία από τις κυβερνητικές αρχές έναντι μεταναστών και αιτούντων άσυλο, ανεπαρκής διερεύνηση και απόδοση ευθυνών για τη βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας ή της βίας μεταξύ συντρόφων- εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία με στόχο μέλη εθνικών/φυλετικών/εθνικών μειονοτικών ομάδων- και εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία ή απειλές βίας με στόχο τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα».
Παρ’ όλο που στην έκθεση αναγνωρίζεται ότι η κυβέρνηση έλαβε μέτρα «για την διερεύνηση, τη δίωξη και την επιβολή ποινών σε αξιωματούχους που διέπρατταν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε υποθέσεις διαφθοράς, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στην κυβέρνηση», ταυτόχρονα υπογραμμίζεται και η «αποτυχία της κυβέρνησης να διερευνήσει αποτελεσματικά τις καταγγελίες για καταχρηστικές αστυνομικές πρακτικές και επαναπροωθήσεις μεταναστών, καθώς και να ζητήσει την απόδοση ευθυνών γι’ αυτούς που κρίθηκαν υπαίτιοι».
Παράλληλα, ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην δολοφονία του 16χρονου Ρομά, Κώστα Φραγκούλη στην Θεσσαλονίκη, ο οποίος πυροβολήθηκε από τις αστυνομικές αρχές. Σημειώνεται πως το εν λόγω περιστατικό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, ενώ η οργή έλαβε και αντικυβερνητικά χαρακτηριστικά. Στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ γίνεται λόγος και για αναφορές σχετικά με την κακομεταχείριση και κακοποίηση από την αστυνομία μελών φυλετικών και εθνοτικών μειονοτικών ομάδων, μεταναστών, αιτούντων άσυλο, διαδηλωτών και Ρομά. Για τον λόγο αυτό, επισημαίνεται ότι μέσω δημοσιευμάτων στα ΜΜΕ και μέσω των ΜΚΟ καταγγέλθηκαν περιστατικά βίαιης και επικίνδυνης συμπεριφοράς με την αστυνομία ή την συνοριοφυλακή να προσπαθεί να εμποδίσει μετανάστες και αιτούντες άσυλο να εισέλθουν στη χώρα.
Η κατάσταση στις φυλακές
Μάλιστα, σε έκθεση από το 2021 της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (CPT) τονίζεται η «πιθανή απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση που προκύπτει από κρατούμενους που «αφήνονται να φθείρονται σε υπερπλήρεις και εντελώς ακατάλληλες συνθήκες»». Η εν λόγω επιτροπή έλαβε στις φυλακές Κέρκυρας «μερικές καταγγελίες για σωματική κακομεταχείριση κρατουμένων (γροθιές και κλωτσιές) από ορισμένους σωφρονιστικούς υπαλλήλους» ως τιμωρία για την αμφισβήτηση εντολών». Αναφορικά με τις συνθήκες στις φυλακές, στην έκθεση σημειώνεται ο υπερπληθυσμός, η ανεπαρκής υγιεινή και πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, καθώς και η ανεπαρκής παροχή βασικών ειδών. Εστιάζοντας στην υπερπληρότητα των φυλακών στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι οι εγκαταστάσεις της Τρίπολης, της Κομοτηνής και του Βόλου υπερέβησαν την χωρητικότητα κατά 219%, 214% και 190% αντίστοιχα.
Καταγγελίες για την συμπεριφορά της αστυνομίας
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Συνήγορος του Πολίτη, μέσω του Εθνικού Προληπτικού Μηχανισμού Διερεύνησης Αυθαίρετων Περιστατικών, έλαβε 288 καταγγελίες το 2021, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούσαν την αστυνομία και σχετίζονταν με την προσβολή της ανθρώπινης ακεραιότητας, της υγείας ή της προσωπικής ελευθερίας. Περισσότερες από τις μισές καταγγελίες ανέφεραν καταχρηστική συμπεριφορά που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια συλλήψεων, κρατήσεων και άλλων αστυνομικών επιχειρήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα της αστυνομικής κακοποίησης ήταν ανήλικοι, νέοι, αλλοδαποί, μετανάστες ή αιτούντες άσυλο. Ορισμένες καταγγελίες ανέφεραν βίαιες απωθήσεις μεταναστών και αιτούντων άσυλο από την Ελληνική Αστυνομία ή το Λιμενικό Σώμα στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα. Ο Συνήγορος του Πολίτη ανέφερε βελτιώσεις στην προθυμία των αρχών επιβολής του νόμου να συνεργαστούν, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης πειθαρχικών ερευνών για τη συμπεριφορά της αστυνομίας και της ανταλλαγής ιατροδικαστικών εκθέσεων και βίντεο για την αξιολόγηση τους.
Στις 6 Μαρτίου, οι ΜΚΟ Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και Oxfam εξέδωσαν κοινή έκθεση σχετικά με τις συνθήκες στο νεοσύστατο κλειστό κέντρο ελεγχόμενης πρόσβασης για αιτούντες άσυλο που εκκρεμούν στη Σάμο. Η έκθεση ανέφερε ότι ένας στους πέντε διαμένοντες είχε τεθεί σε «de facto» κράτηση για δύο μήνες, παρά τη δικαστική απόφαση του Δεκεμβρίου του 2021 που έκρινε την πρακτική αυτή παράνομη. Η κοινή έκθεση αναφέρει ότι μάρτυρες ανέφεραν ότι η διοίκηση του κέντρου χρησιμοποιούσε «τακτικές εκδίκησης», όπως πρωινές επιδρομές, ανεξήγητες μεταφορές στο αστυνομικό τμήμα και προφορικές ειδοποιήσεις έξωσης σε κατοίκους που άσκησαν έφεση για αρνητική απόφαση ασύλου. Η έκθεση σημείωσε επίσης «υπέρμετρη χρήση της ασφάλειας», όπως η συνεχής παρακολούθηση όλων των ενοίκων με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης.
Στον τομέα της προσφυγικής πολιτικής σημειώνεται ότι η κυβέρνηση συνεργάστηκε με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις για την παροχή προστασίας και βοήθειας σε πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άλλα άτομα που προκαλούν ανησυχία. Οι αρχές συνεργάστηκαν επίσης με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο. Τα άτομα χωρίς χαρτιά που περίμεναν να εγγραφούν στο σύστημα ασύλου ενημερώθηκαν για τα δικαιώματά τους και τις διαδικασίες ασύλου. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) βοήθησε τα προγράμματα εθελοντικής επιστροφής. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες βοήθησε την κυβέρνηση με ενημερώσεις και τη διανομή πολύγλωσσων φυλλαδίων και πακέτων πληροφοριών σχετικά με το άσυλο και τις διαδικασίες ασύλου. Διεθνείς και τοπικές ΜΚΟ και μέσα ενημέρωσης συνέχισαν να αναφέρουν πληροφορίες για δυνητικούς αιτούντες άσυλο που εισέρχονταν από την Τουρκία, οι οποίοι κρατούνταν για λίγο και στη συνέχεια εξαναγκάζονταν να επιστρέψουν στην Τουρκία χωρίς να τους επιτραπεί να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Τοπικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και διεθνείς οργανισμοί έλαβαν αναφορές από αιτούντες άσυλο ότι κακοποιήθηκαν σωματικά και τους στέρησαν τα προσωπικά τους αντικείμενα πριν από την επαναπροώθησή τους στην Τουρκία. Σε μια πρόσφατη ανεξάρτητη έρευνα υπό την αιγίδα της κυβέρνησης, το 93% των αυτοπροσδιοριζόμενων θυμάτων επαναπροωθήσεων δήλωσαν ότι οι αρχές τους στέρησαν προσωπική περιουσία- το 77% ανέφεραν ότι τους στέρησαν τα έγγραφα ταυτότητάς τους. Υπήρξαν επίσης αναφορές για σωματική κακοποίηση ή βία που απευθύνονταν σε κρατούμενους μετανάστες και σε κατοίκους κλειστών ελεγχόμενων εγκαταστάσεων.
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Συνήγορος του Πολίτη, μέσω του Εθνικού Προληπτικού Μηχανισμού Διερεύνησης Αυθαίρετων Περιστατικών, έλαβε 288 καταγγελίες το 2021, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούσαν την αστυνομία και σχετίζονταν με την προσβολή της ανθρώπινης ακεραιότητας, της υγείας ή της προσωπικής ελευθερίας. Περισσότερες από τις μισές καταγγελίες ανέφεραν καταχρηστική συμπεριφορά που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια συλλήψεων, κρατήσεων και άλλων αστυνομικών επιχειρήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα της αστυνομικής κακοποίησης ήταν ανήλικοι, νέοι, αλλοδαποί, μετανάστες ή αιτούντες άσυλο. Ορισμένες καταγγελίες ανέφεραν βίαιες απωθήσεις μεταναστών και αιτούντων άσυλο από την Ελληνική Αστυνομία ή το Λιμενικό Σώμα στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα. Ο Συνήγορος του Πολίτη ανέφερε βελτιώσεις στην προθυμία των αρχών επιβολής του νόμου να συνεργαστούν, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης πειθαρχικών ερευνών για τη συμπεριφορά της αστυνομίας και της ανταλλαγής ιατροδικαστικών εκθέσεων και βίντεο για την αξιολόγηση τους.
Η Ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη σημείωσε την «παρατεταμένη διοικητική κράτηση» των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στα κέντρα προεγκατάστασης, στα νησιά και στην ηπειρωτική χώρα. Την ίδια στιγμή υπήρχαν καταγγελίες και για αυθαίρετες ή παράνομες συλλήψεις και κρατήσεις. Για παράδειγμα, στις 28 Ιουλίου, το μέλος του δημοτικού συμβουλίου Χαλανδρίου Σωτήρης Λαπιέρης και τρία άλλα άτομα συνελήφθησαν μετά τη συμμετοχή τους σε διαμαρτυρία υπέρ της υπό όρους αποφυλάκισης ενός αναρχικού που εξέτιε ποινή 20 ετών για ένοπλη ληστεία. Ο Λαπιέρης ισχυρίστηκε ότι οι αρχές τους κατηγόρησαν ψευδώς ότι εξαπέλυσαν επίθεση κατά της αστυνομίας. Στις 7 Ιουλίου, περίπου 40 υγειονομικοί συνελήφθησαν για παρεμπόδιση της κυκλοφορίας και ανυπακοή κατά της αρχής μετά από διαδήλωση κατά των εμβολιασμών έξω από την κατοικία του πρωθυπουργού.
Υποκλοπές
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην περίπτωση των υποκλοπών, οι οποίες απαγορεύονται από το Σύνταγμα και τον νόμο. Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέκεται σε δύο περιπτώσεις υποκλοπών, αυτή του δημοσιογράφου Θ. Κουκάκη και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Ν. Ανδρουλάκη. Χαρακτηριστικά περιγράφει: «Στις 11 Απριλίου, τα μέσα ενημέρωσης ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε κατασκοπευτικό λογισμικό Predator από τις 21 Ιουλίου έως τις 24 Σεπτεμβρίου 2021 για να παρακολουθεί τον ερευνητή δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη. Ο Κουκάκης υπέβαλε καταγγελία στην Ελληνική Αρχή για την Ασφάλεια των Επικοινωνιών και την Προστασία του Απορρήτου τον Αύγουστο του 2020, ισχυριζόμενος ότι το κινητό του τηλέφωνο παρακολουθούνταν- η αρχή διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις παρακολούθησης. Στις 28 Μαρτίου, μια έκθεση από το Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο επιβεβαίωσε τις υποψίες του Κουκάκη. Ο Κουκάκης κατέθεσε καταγγελία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 28 Ιουλίου. Ξεχωριστά, στις 26 Ιουλίου, ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του κεντροαριστερού κόμματος ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, υπέβαλε καταγγελία στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, ισχυριζόμενος ότι είχε βρει στο κινητό του τηλέφωνο κατασκοπευτικό λογισμικό Predator. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, η καταγγελία του προκάλεσε συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών στη Βουλή, κατά την οποία ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών παραδέχθηκε ότι ο Κουκάκης και ο Ανδρουλάκης είχαν παρακολουθηθεί. Αρνήθηκε ότι είχε χρησιμοποιηθεί το λογισμικό Predator και υποστήριξε ότι η παρακολούθηση είχε διεξαχθεί νόμιμα με την κατάλληλη δικαστική άδεια. Η κυβέρνηση αρνήθηκε δημοσίως ότι αγόρασε ή χρησιμοποίησε το λογισμικό κατασκοπευτικής παρακολούθησης Predator. Στις 5 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης έκανε δεκτές τις παραιτήσεις του προσωπάρχη του και του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Στις 19 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθεσία που απαιτεί κάθε κυβερνητική παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών να έχει προεγκριθεί τόσο από εισαγγελέα όσο και από εισαγγελέα εφετών. Στις 9 Δεκεμβρίου, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθεσία που προβλέπει ελάχιστη ποινή φυλάκισης δύο ετών για τη χρήση, πώληση ή διανομή κατασκοπευτικού λογισμικού».
Ελευθερία της έκφρασης
Μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την αδιαφανή κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και για την πιθανή πολιτική επιρροή στο διορισμό των μελών του διοικητικού συμβουλίου των δημόσιων μέσων ενημέρωσης. Στις 21 Σεπτεμβρίου, η ΜΚΟ Govwatch ανέφερε παρόμοιες διαπιστώσεις, υπογραμμίζοντας τους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης που προκύπτουν από τον νέο νόμο περί «ψευδών ειδήσεων» και την έλλειψη διαφάνειας στη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης. Σημειώνεται ότι το Σύνταγμα και ο νόμος προστατεύουν την ελευθερία της έκφρασης, αλλά επιτρέπουν συγκεκριμένα περιορισμούς στον λόγο που υποκινεί διακρίσεις, μίσος ή βία κατά προσώπων ή ομάδων με βάση τη φυλή, το χρώμα του δέρματος, τη θρησκεία, την καταγωγή, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου ή την αναπηρία τους ή που εκφράζει ιδέες που προσβάλλουν πρόσωπα ή ομάδες για τους λόγους αυτούς.
Η Media Freedom Rapid Response Alliance (MFRR) συνέχισε να εκφράζει ανησυχίες σχετικά με έναν νόμο του Νοεμβρίου 2021 που επιτρέπει τη δίωξη για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων» και επιτρέπει στις αρχές να ενεργούν με την υποψία ότι ένα άτομο σκοπεύει να διαδώσει «ψευδείς ειδήσεις», όταν υπάρχουν επιπτώσεις στην εθνική άμυνα, την οικονομία ή τη δημόσια υγεία. Η παραβίαση του νόμου επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών μηνών και πρόστιμο. Ορισμένες ΜΚΟ εξέφρασαν την ανησυχία ότι ο νόμος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επιβολή ποινών στα μέσα ενημέρωσης που αναφέρουν κυβερνητικές ενέργειες για την απώθηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο.
Παράλληλα, σε έκθεση της 13ης Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ανησυχία της για τους δημοσιογράφους που αντιμετωπίζουν απειλές και επιθέσεις. Η διαδικτυακή πλατφόρμα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την παρακολούθηση των απειλών κατά των μέσων ενημέρωσης απαριθμεί 16 συναγερμούς για τη χώρα. Για παράδειγμα, εμπρηστές έβαλαν φωτιά στα κεντρικά γραφεία των μέσων ενημέρωσης Real24 στις 13 Ιουλίου. Στις 24 Οκτωβρίου, ο ερευνητής δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου ισχυρίστηκε ότι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών τον παρακολουθούσαν και συνέλεξαν τα δεδομένα του κινητού του τηλεφώνου από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, δήθεν λόγω της έρευνάς του για ένα σκάνδαλο υποκλοπών. Τρεις άλλοι δημοσιογράφοι προέβησαν σε παρόμοιους ισχυρισμούς στην Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων: Ο Θοδωρής Χονδρογιάννος, ο Θανάσης Κουκάκης και η Ελίζα Τριανταφύλλου.
Επιπλέον, γίνεται λόγος για καταγγελίες από ΜΚΟ που ανέφεραν ότι οι μη ευνοϊκές ειδήσεις για την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν αναφέρονται από πολλά μέσα ενημέρωσης, εμποδίζοντας την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση και την τεκμηριωμένη συμμετοχή στη δημοκρατική διαδικασία. Το Govwatch, η αποστολή διαπίστωσης γεγονότων του MFRR στην Ελλάδα και το Media Pluralism Monitor ανέφεραν έλλειψη διαφάνειας στη διανομή κρατικών επιχορηγήσεων σε μέσα ενημέρωσης για μια εκστρατεία ενημέρωσης για την υγεία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Η κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι έδινε τις επιδοτήσεις με βάση αντικειμενικά πρότυπα, όπως ποσοτικά κριτήρια σχετικά με την τηλεθέαση, την κυκλοφορία, τους δείκτες συνάφειας στις ομάδες-στόχους, καθώς και ποιοτικά κριτήρια όπως η ασφάλεια του εμπορικού σήματος. Ωστόσο, η απουσία δημοσίως διαθέσιμων κριτηρίων ανάθεσης ώθησε μια ΜΚΟ να υποβάλει αίτημα ζητώντας τη δημοσιοποίηση των κριτηρίων. Το δικαστήριο απέρριψε το αίτημα αυτό με την αιτιολογία ότι ο αιτών δεν είχε το νόμιμο δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωσε επίσης ανησυχίες σχετικά με το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν ποινικές διώξεις και ότι η κυβέρνηση παρακολουθεί τις ιδιωτικές επικοινωνίες δημοσιογράφων και μελών του κόμματος της αντιπολίτευσης.
Σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών στην ειρηνική διαμαρτυρία, επισημαίνεται ότι «η αστυνομία δεν επέτρεψε πορείες διαμαρτυρίας σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις. Στις 14 Μαΐου, η αστυνομία αρνήθηκε να επιτρέψει σε μια ομάδα Παλαιστινίων να διαμαρτυρηθεί στην ισραηλινή πρεσβεία, παρόλο που η ομάδα είχε λάβει την κατάλληλη άδεια. Στις 22 Ιουλίου, η αστυνομία στη συνοικία Εξάρχεια της Αθήνας εμπόδισε φεμινιστικές ομάδες να πραγματοποιήσουν απροειδοποίητη πορεία για να διαμαρτυρηθούν για μια απόπειρα βιασμού. Παράλληλα, όπως αναφέρει και πρόσφατη έκθεση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η υπερβολική χρήση βίας από την αστυνομία αποτελεί συστημικό και επαναλαμβανόμενο πρόβλημα. Οι βίαιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών ώθησαν τις αστυνομικές αρχές να ξεκινήσουν διοικητική έρευνα για την αστυνομική βία. Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας εκκρεμεί.
Διαφθορά και έλλειψη διαφάνειας
Σύμφωνα με την έκθεση, από τον νόμο προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για αξιωματούχους που καταδικάστηκαν για διαφθορά, αλλά η κυβέρνηση δεν εφάρμοζε πάντα τον νόμο αποτελεσματικά. Οι αξιωματούχοι μερικές φορές εμπλέκονται σε πρακτικές διαφθοράς ατιμώρητοι. Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (NTA) επιβλέπει την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς (NACAP) για την περίοδο 2022-2025, διεξάγει έρευνες και παρακολουθεί την εφαρμογή των διατάξεων που σχετίζονται με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και το lobbying.
Τον Δεκέμβριο του 2021, οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα περί δωροδοκίας τροποποιήθηκαν για να ανταποκριθούν στις συστάσεις της Ομάδας Κρατών κατά της Διαφθοράς (GRECO), του οργανισμού κατά της διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το 2021 ο Εισαγγελέας Οικονομικών Εγκλημάτων χειρίστηκε 266 υποθέσεις, κλείνοντας 81, ενώ 156 ήταν ακόμη σε εκκρεμότητα. Ο εισαγγελέας άσκησε κατηγορίες σε 19 υποθέσεις.
Παράλληλα, γίνεται αναφορά στην πολύκροτη υπόθεση Qatargate, με την έκθεση να αναφέρει: «Στις 11 Δεκεμβρίου, οι βελγικές αρχές συνέλαβαν την Εύα Καϊλή, Ελληνίδα βουλευτή και αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για φερόμενη συμμετοχή σε σκάνδαλο διαφθοράς. Κατηγορήθηκε για διαφθορά, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος αφού φέρεται να έλαβε δωροδοκίες από την κυβέρνηση του Κατάρ. Η Καϊλή αφαιρέθηκε από τα αντιπροεδρικά της καθήκοντα και από τις 31 Δεκεμβρίου παρέμεινε προφυλακισμένη στις Βρυξέλλες. Στις 12 Δεκεμβρίου, η ελληνική αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες πάγωσε τα περιουσιακά στοιχεία της ίδιας και της στενής οικογένειάς της».
Διακρίσεις
Αναφορικά με την βία σε βάρος των γυναικών, η έκθεση αναφέρει ότι «Αν και οι αρχές γενικά εφάρμοζαν αποτελεσματικά το νόμο όταν αναφέρθηκαν τα εγκλήματα, ορισμένες ΜΚΟ δήλωσαν ότι οι αρχές επιβολής του νόμου δεν ανταποκρίθηκαν κατάλληλα σε επιζώντες που κατήγγειλαν ενδοοικογενειακή βία. Στις 31 Ιουλίου, μια γυναίκα στη Ζάκυνθο μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου από τον σύζυγό της μετά από μήνυση για ενδοοικογενειακή βία εναντίον του. Ο τοπικός Τύπος επέκρινε την αστυνομία επειδή άφησε τη γυναίκα απροστάτευτη. Τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι έως τις 30 Σεπτεμβρίου, 15 γυναίκες είχαν πεθάνει ως αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας κατά τη διάρκεια του έτους».
Στη συνέχεια γίνεται μνεία στις φυλετικές διακρίσεις, με την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να υπογραμμίζει πως «Ενώ το σύνταγμα και ο νόμος απαγορεύουν τις διακρίσεις σε βάρος μελών μειονοτικών ομάδων, οι Ρομά και τα μέλη άλλων μειονοτικών ομάδων αντιμετώπισαν διακρίσεις. Υπήρχαν κυβερνητικά προγράμματα για τον μετριασμό της φτώχειας, της ανεργίας και των κοινωνικών, φυλετικών ή εθνοτικών προκαταλήψεων, αλλά αυτά τα προγράμματα συχνά δεν είχαν συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) σημείωσε στην έκθεσή της τον Σεπτέμβριο ότι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και άλλοι μετανάστες, καθώς και Ρομά, ήταν θύματα συχνής ρητορικής μίσους, κατά καιρούς από πολιτικούς και κρατικούς αξιωματούχους».
Στον τομέα της εκπαίδευσης των προσφύγων αναφέρεται ότι «τα παιδιά των αιτούντων άσυλο, που διέμεναν κυρίως σε κλειστές εγκαταστάσεις ελεγχόμενης πρόσβασης και σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, είχαν γενικά πολύ περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στην επίσημη εκπαίδευση και μόνο μερική πρόσβαση σε προγράμματα άτυπης εκπαίδευσης. Οι τοπικοί αξιωματούχοι συχνά απέκλειαν Ρομά μαθητές από τα σχολεία ή τους έστελναν σε σχολεία διαχωρισμένα μόνο για Ρομά. Η ECRI σημείωσε ότι το επίπεδο εκπαίδευσης μεταξύ των Ρομά παραμένει χαμηλό, με υψηλά ποσοστά εγκατάλειψης, εν μέρει λόγω της ανεπαρκούς υποδομής. Ορισμένα μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη είπαν ότι η ποιότητα της μειονοτικής σχολικής εκπαίδευσης ήταν κατώτερη, επικαλούμενοι την απουσία δίγλωσσων (ελληνοτουρκικών) γυμνασίων και γυμνασίων».
Στην εργασία, ο Συνήγορος του Πολίτη επεσήμανε ότι σημειώθηκαν διακρίσεις με βάση τη φυλή, το φύλο, την αναπηρία και την ηλικία. Σε μια έκθεση της 31ης Μαρτίου, ο Συνήγορος του Πολίτη έκανε λόγο για τα ευρήματα από προηγούμενες αναφορές σχετικά με εργοδότες που απολύουν γυναίκες εργαζόμενες από την εργασία κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την εγκυμοσύνη. Παράλληλα, ο Συνήγορος του Πολίτη βρήκε επίσης ορισμένους εργοδότες απρόθυμους να διατηρήσουν υπαλλήλους που είχαν μερική αναπηρία. Την ίδια στιγμή, οι μισθοί των γυναικών ήταν 10,4% χαμηλότεροι από εκείνους των ανδρών υπαλλήλων, σύμφωνα με το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής με βάση τα στατιστικά στοιχεία του 2018.
Πηγή: ertnews