Το στιγμιότυπο που σίγουρα δείχνει την αλλαγή στάσης του Ταγίπ Ερντογάν και πιθανότατα το ξεκίνημα μίας νέας εποχής για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν σίγουρα το χειροκρότημα του Τούρκου Προέδρου στην τοποθέτηση του Έλληνα Πρωθυπουργού σχετικά με τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Και γιατί ο Ταγίπ Ερντογάν δεν συνηθίζει τέτοιες αβρότητες αλλά κυρίως γιατί φάνηκε ότι πείσθηκε από τα όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τους μουσουλμάνους της περιοχής.
Η απάντηση Μητσοτάκη στα περί τουρκικής μειονότητας
Λίγα λεπτά νωρίτερα, κατά τη διάρκεια των δηλώσεων του, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε κάνει λόγο για τουρκική μειονότητα. Μετά την ολοκλήρωση των δηλώσεων ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξαναπήρε το λόγο. «Για εμένα προσωπικά η Θράκη αποτελεί παράδειγμα συνύπαρξης χριστιανών και μουσουλμάνων. Ο προσδιορισμός της μειονότητας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος μας είναι το κλίμα της αρμονικής συμβίωσης να το συντηρήσουμε και να το διασφαλίσουμε. Η Ελλάδα διαβεβαιώνει ότι θα εξακολουθήσει να δουλεύει νυχθημερόν προς αυτή την κατεύθυνση».
Για λίγα δευτερόλεπτα επικράτησε σιγή την οποία «έσπασε» ο Τούρκος Πρόεδρος με το χειροκρότημα του προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό.
«Οι δύο χώρες βαδίζουν σε πιο ήρεμο μονοπάτι»
Το πολύ καλό κλίμα μεταξύ των δύο ηγετών φάνηκε και από το ύφος αλλά και το περιεχόμενο των δηλώσεων.
Πρώτος μίλησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ο οποίος αναφέρθηκε στις μεγάλες προκλήσεις των τελευταίων ετών και για τις δύο χώρες (πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, κλπ) ενώ μίλησε και για τις διμερείς σχέσεις που γνώρισαν διακυμάνσεις οι οποίες κάποια στιγμή ήταν απειλητικές και για τις δύο χώρες.
«Οι δύο χώρες βαδίζουν σε πιο ήρεμο μονοπάτι», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι Ελλάδα και Τουρκία πρέπει να αναζητούν λύσεις στα προβλήματα και όπου αυτές δεν υπάρχουν, τουλάχιστον να μην παράγουν κρίσεις και έκανε αναφορά στην συνάντηση που είχε με τον Τούρκο Πρόεδρο στο Βίλνιους, όπου και συμφώνησαν να πιάσουν ξανά το νήμα της συνεργασίας.
Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη συνέχεια στα βήματα που έγιναν και από τις δύο πλευρές και στην προετοιμασία για το 5 Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, ενώ επεσήμανε και τη βελτίωση στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού εξαιτίας και της συνεργασίας αστυνομίας και λιμενικού των δύο χωρών.
Παράλληλα τόνισε ότι η Ελλάδα στηρίζει τη διευκόλυνση χορηγήσεων στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου ενώ πήρε και την έγκριση της ΕΕ για τη χορήγηση σχετικής άδειας σε Τούρκους πολίτες και στις οικογένειες τους, διάρκειας 7 ημερών, προκειμένου να επισκέπτονται 10 νησιά του Αιγαίου όλο τον χρόνο.
Η Διακήρυξη Φιλίας επιβεβαιώνει την κοινή επιθυμία για ουσιαστική βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών
Αφού μίλησε για τη διαφωνία των δύο πλευρών στο Κυπριακό, εξηγώντας ότι για την Ελλάδα δεν υπάρχει άλλη λύση πέρα από αυτήν των Ηνωμένων Εθνών, τόνισε ότι είναι ώρα να ξεκινήσει και πάλι ο διάλογος από το σημείο που είχε σταματήσει το 2017.
Ο Πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι το 1930 είχε υπογραφεί μία συνθήκη φιλίας μεταξύ του Ισμέτ Ινονού και του Ελευθέριου Βενιζέλου και ανακοίνωσε ότι σχεδόν 100 χρόνια υπεγράφη από τον ίδιο και τον Ταγίπ Ερντογάν η Διακήρυξη περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας, η οποία επιβεβαιώνει την κοινή επιθυμία για ουσιαστική βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Κάτι που όπως εξήγησε μπορεί στο μέλλον να οδηγήσει σε μία πιο ουσιαστική συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, κάτι που όπως εξήγησε ο Πρωθυπουργός, για την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας.
«H Διακήρυξη που υπογράψαμε πριν από λίγο, σεβόμενοι απόλυτα τα δικαιώματα που απορρέουν από την κυριαρχία κάθε χώρας, επιβεβαιώνει τη σχέση φιλίας μεταξύ μας, καθορίζει τις αρχές και τα ορόσημα του διαλόγου μας και αναδεικνύει τις δυνατότητες συνεργασίας μας, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Και με βάση αυτές τις παραδοχές θα προχωρήσουμε σταδιακά και στα επόμενα βήματα. Με συναντήσεις των δύο αντιπροσωπειών θα διευρύνουμε τη θετική μας ατζέντα, θα εντείνουμε την οικονομική μας συνεργασία, θα επεκτείνουμε τα Μέτρα Οικοδόμησης της Εμπιστοσύνης», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία να φέρουμε τα δύο κράτη δίπλα-δίπλα, όπως είναι και τα σύνορα μας»
«Η γεωγραφία και η ιστορία μάς έταξαν να ζούμε στην ίδια γειτονιά. Οι συγκυρίες έφεραν συχνά τον έναν απέναντι στον άλλον και γνωρίζω ότι υπάρχουν φωνές -είμαι σίγουρος και στην Ελλάδα και στην Τουρκία- που δεν συμφωνούν με αυτή την προσέγγιση. Όμως αισθάνομαι χρέος, ιστορικό χρέος, να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία να φέρουμε τα δύο κράτη δίπλα-δίπλα, όπως άλλωστε είναι και τα σύνορά μας», τόνισε ο Πρωθυπουργός και πρόσθεσε ότι «σήμερα, στο όνομα των επόμενων γενεών, οφείλουμε και οι δύο να χτίσουμε ένα αύριο όπου σε αυτά τα ήρεμα νερά θα φυσήξει και ένας ούριος άνεμος. Ένα αύριο ειρήνης, προόδου και συνεργασίας. Δείχνοντας ευθύνη και ρεαλισμό, θέλω σήμερα να κοιτάξω στο μέλλον».
Ερντογάν: Να αναπτύξουμε περαιτέρω τη θετική σχέση που υπάρχει
Ο Τούρκος Πρόεδρος ξεκίνησε τις δηλώσεις του εκφράζοντας την ικανοποίηση του που ξαναβρίσκεται στην Αθήνα και ευχαρίστησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την υποδοχή.
Βασική θέση που εξέφρασε η πρόθεση του να αναπτυχθεί περαιτέρω η θετική σχέση που υπάρχει, κάνοντας λόγο για ωφέλιμες συζητήσεις που έγιναν με τον Έλληνα Πρωθυπουργό για τα βήματα που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της συνεργασίας.
«Πιστεύω ότι μπορούμε να πραγματοποιούμε μια φορά τον χρόνο αυτή τη συνάντηση», σημείωσε ο κ. Ερντογάν, τονίζοντας την πρόθεση του να υπάρχουν ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Στη συνέχεια υπογράμμισε ότι με τη Διακήρυξη που υπέγραψαν «επιβεβαιώνεται η βούληση μας για την ανάπτυξη των σχέσεων μας» και στο πλαίσιο της συνεργασίας που έχει ξεκινήσει έθεσε ως άμεσο στόχο την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών από τα 5 δις. που είναι σήμερα, στα 10 δις. δολάρια.
Σημείωσε ότι με τον κ. Μητσοτάκη αντάλλαξαν απόψεις για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και εξέφρασε την ευχή να επιλύσουν τα προβλήματα με κοινή προσπάθεια.
Ο Τούρκος Πρόεδρος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της κρίσης στη Μέση Ανατολή και ειδικά στο θάνατο αμάχων στη Γάζα ενώ τάχθηκε υπέρ ενός Παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967.
«Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα που δεν μπορεί να επιλυθεί», ανέφερε μεταξύ άλλων για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τονίζοντας ότι «είμαστε γειτονικές χώρες που μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα, την ίδια γεωγραφία, το ίδιο κλίμα. Είναι αρκετά φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα σε δύο χώρες πόσο μάλλον σε αδέλφια. Το θέμα είναι η βούληση για την επίλυση. Εμείς θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας» και έκλεισε τις δηλώσεις του αναφέροντας ότι περιμενει τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα για να τον φιλοξενήσει.