Όπως έχει ήδη δημοσιευθεί, η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε σε έκδοση νέου βιβλίου στην Αγγλική και την Τουρκική με τίτλο “WHO IS TO BLAME? THE PRESENT CANNOT BE SEPARATED FROM THE PAST”. Το βιβλίο, το οποίο προλογίζει ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν, προωθεί το τουρκικό αφήγημα για τα τεκταινόμενα στην Κύπρο καθώς και τους πολιτικούς στόχους της Άγκυρας. Μεταξύ άλλων, η έκδοση αυτή αιτιολογεί την εισβολή, την οποία περιγράφει ως ειρηνευτική επιχείρηση, καθώς και τα κατοχικά δεδομένα. Η συγκεκριμένη έκδοση ενώ δεν διεκδικεί ακαδημαϊκές περγαμηνές, έχει τη δική της πολιτική σημασία καθώς την προλογίζει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν.
Η Τουρκία δεν αρκείται στη στρατιωτική της ισχύ. Αντιλαμβάνεται τη σημασία της ηθικής υπεροχής και της διακίνησης ιδεών στο διεθνές πεδίο. Γι΄ αυτό επιθυμεί διακαώς την αιτιολόγηση των ενεργειών της. Διάβασα τη σχετική έκδοση η οποία, μεταξύ άλλων, αποσπασματικά επαναλαμβάνει κάποιες τοποθετήσεις και ισχυρισμούς. Παράλληλα σημειώνω ότι στην έκδοση υπάρχουν, αναφορές οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Οι απόλυτες τοποθετήσεις καθώς και η προβολή της θέσης ότι οι Τουρκοκύπριοι ήταν/είναι τα μόνα θύματα προβληματίζουν. Δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή η οποία να αναφέρεται στα εγκλήματα των Τούρκων έναντι των Ελλήνων ή έστω και σε τουρκικά λάθη. Προφανώς η έκδοση αυτή αντικατοπτρίζει και τον τρόπο σκέψης/αξιολόγησης του Κυπριακού από την Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς.
Και η Κύπρος; Έχω κατ΄ επανάληψιν εκφράσει την κριτική μου για την εν πολλοίς ανυπαρξία της χώρας μας στον τομέα αυτό και τη μη επαρκή κατανόηση του ρόλου των δεξαμενών σκέψης και της συστηματικής παρουσίας στη διεθνή αγορά προβολής και ανταλλαγής ιδεών. Η θλιβερή αυτή κατάσταση δεν είναι ανεξάρτητη και από τη σύγχυση που παρατηρείται στην κοινωνία και το πολιτικό σύστημα καθώς και από την απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής για το Κυπριακό. Θεωρώ απαραίτητη τη δραστική αλλαγή αυτής της κατάστασης. Πρέπει να κατανοηθεί από την πολιτεία, την επιχειρηματική τάξη και την κοινωνία ότι μια τέτοια αλλαγή είναι απαραίτητη για την ίδια την εθνική μας επιβίωση. Εδώ και 64 χρόνια μετά τη δεσμευμένη ανεξαρτησία, 50 χρόνια μετά την εισβολή και 20 χρόνια μετά την ένταξη στην ΕΕ καμιά κυβέρνηση δεν έδωσε την απαιτούμενη σημασία στα ζητήματα αυτά. Έτσι δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Κύπρος δεν έχει παράδοση στα συγκεκριμένα ζητήματα καθώς και επαρκή κατανόηση των συναφών δεδομένων. Το κόστος όμως είναι υψηλό.
Δράττομαι της ευκαιρίας να σημειώσω ότι τους τελευταίους 6 μήνες, ασχολούμαι συστηματικά και με ένα νέο μου βιβλίο στην Αγγλική. Προκαταρκτικός τίτλος είναι “WHAT REALLY HAPPENED TO CYPRUS – A critical assessment and the way forward”. Ομολογουμένως η νέα αυτή εργασία αντλεί από το βιβλίο μου που εκδόθηκε το 2023 με τίτλο «ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ 1960 ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ – Συνοπτική Αξιολόγηση του Κυπριακού και της Πολιτικής όλων των Προέδρων (Εκδόσεις Hippasus, 2023). Όμως δεν αποτελεί μια απλή μετάφραση καθώς, μεταξύ άλλων, υπάρχουν ουσιαστικές προσθήκες, διαφοροποιήσεις καθώς και αφαιρέσεις.
Ένας βασικός στόχος του καινούριου βιβλίου είναι η προβολή της ιστορικής αλήθειας διεθνώς καθώς και η κατάθεση ενός αφηγήματος για την Κύπρο. Εκ των πραγμάτων τοποθετούμαι και σε σχέση με τις θέσεις και ισχυρισμούς άλλων πλευρών, περιλαμβανομένης και της τουρκικής. Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν την πορεία και τους στόχους του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων θεωρώ την εργασία αυτή ως υποχρέωση. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι μια προσεγμένη και τεκμηριωμένη εργασία είναι δυνατό να έχει θετικές προεκτάσεις σε διάφορα επίπεδα, περιλαμβανομένου και τον επηρεασμό διαφόρων κέντρων αποφάσεων.
***
* Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους είναι Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.