Όλο και περισσότερο τραβάει το σκοινί η Πολωνία στις σχέσεις της με τις Βρυξέλλες, με το τελευταίο ”επεισόδιο” στην μακρά λίστα συγκρούσεων κυρίως για θέματα Κράτους Δικαίου να αποτελεί η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας πως το Δίκαιο της ΕΕ δεν υπερισχύσει του εθνικού.
Η γνωμοδότηση, που ήρθε μετά από ερώτημα που τέθηκε από τον εθνικολαϊκιστή πρωθυπουργό της χώρας, Ματέους Μοραβιέτσκι έχει εξοργίσει τις Βρυξέλλες με υπουργός κρατών-μελών, κόμμα της Ευρωβουλής και αξιωματούχους να απειλούν ευθέως ή εμμέσως ακόμη και με τον κίνδυνο αποβολής της χώρας της χώρας από το μπλοκ, δηλαδή με ένα Polexit.
Μια κόντρα διαρκείας
Η εξέλιξη αυτή, αποτελεί βέβαια μόνο την πιθανή κορύφωση μια μακράς διαμάχης μεταξύ Βρυξελλών και Βαρσοβίας για το Κράτος Δικαίου στη χώρα που εδώ και μερικές εβδομάδες κλιμακώθηκε αφού η ΕΕ, προχώρησε σε μια ασυνήθιστη, μέχρι σήμερα απόφαση: να πλήξει τη χώρα οικονομικά. Αρχές Σεπτεμβρίου μάλιστα η ΕΕ ανακοίνωσε πως θα κινήσει τους μηχανισμούς προβλέπονται για την επιβολή προστίμων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να τιμωρήσει την κυβέρνηση Μοραβιέτσκι επειδή δεν εφαρμόζει πλήρως προσωρινή διαταγή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που διατάσσει την Πολωνία να σταματήσει αμέσως το έργο του πειθαρχικού τμήματος δικαστών και να διαλύσει το σώμα. Σύμφωνα με την Κομισιόν η λειτουργία αυτού του τμήματος θέτει σε κίνδυνο την ανεξαρτησία των δικαστών και επομένως ολόκληρο το Κράτος Δικαίου στην Πολωνία.
Ο έλεγχος της Δικαιοσύνης
Σημειώνεται πως το θέμα της υποτιθέμενης ”μεταρρύθμισης” της Δικαιοσύνης στην Πολωνία, είναι κεντρικό ζήτημα για την κυβέρνηση του Μοραβιέτσκι που φαίνεται να αποσκοπεί στον έλεγχό της. Το δε Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον Ιούλιο αποφάνθηκε πως πολλά στοιχεία αυτής της μεταρρύθμισης θα πρέπει να ανεθεωρηθούν.
Επίσης το 2017, επιβλήθηκε πρόστιμο στην Πολωνία (100.000 ευρώ την ημέρα). για την παραβίαση άλλης προσωρινής διαταγής του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αλλά τελικά η Βαρσοβία συμμορφώθηκε.
Ο Μοραβιέτσι πάντως, υποκρινόμενος προφανώς πως δεν αντιλαμβάνεται τι σημαίνει αυτή η τελευταία απόφαση του Δικαστηρίου της χώρας του, σε ανάρτησή του στο Facebook, δηλώνει πως επιθυμεί η Πολωνία να παραμένει στην ευρωπαϊκή οικογένειας, χαρακτηρίζοντας την ένταξη της σε αυτή ως «μία από τις σημαντικότερες στιγμές των τελευταίων δεκαετιών» για την Πολωνία και την ΕΕ. Την ίδια στιγμή όμως χαιρέτισε και την γνωμοδότηση του Δικαστηρίου.
Κομισιόν: Θα χρησιμοποιήσουμε κάθε εξουσία που έχουμε
Αντιδρώντας, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε πως έχει δοθεί εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίες να εξετάσουν το θέμα άμεσα σε βάθος και άμεσα ώστε να ληφθούν οι απαραίτητε αποφάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τόνισε πως «Οι Συνθήκες είναι σαφείς. Όλες οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών δικαστηρίων. Το δίκαιο της ΕΕ υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων. Αυτό έχουν υπογράψει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα χρησιμοποιήσουμε όλες τις εξουσίες που έχουμε βάσει των Συνθηκών για να το εξασφαλίσουμε αυτό».
Tόνισε δε πως προτεραιότητα είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων των Πολωνών πολιτών, οι οποίοι πρέπει να απολαμβάνουν οφέλη που παρέχει η ένταξη στην ΕΕ, όπως όλοι οι πολίτες της ΕΕ και πρόσθεσε ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στην Πολωνία, χρειάζονται τη νομική βεβαιότητα ότι οι κανόνες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, εφαρμόζονται πλήρως στην Πολωνία.
De facto Polexit
Οι πρώτες απειλές, εν είδη προειδοποίησης, ήρθαν από τον Γάλλο υπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων που δήλωσε πως η υπόθεση είναι πού σοβαρή και «υπάρχει κίνδυνος de facto εξόδου (της Πολωνίας) από την ΕΕ» κάνοντας λόγο για «επίθεση κατά της ΕΕ».
Ο Λουξεμβούργιος ομόλογός του, Ζαν Άσελμπορν σχολίασε πως «Οι εξελίξεις είναι πάρα πολύ ανησυχητικές και πρέπει να δηλώσουμε ξεκάθαρα ότι αυτή η κυβέρνηση παίζει με τη φωτιά». Όπως τόνισε, «Η πρωτοκαθεδρία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι ζωτικής σημασίας για την ενσωμάτωση στην Ευρώπη και για την κοινή ζωή στην Ευρώπη. Αν ακυρωθεί, η Ευρώπη όπως τη γνωρίζουμε, όπως έχει οικοδομηθεί με τις Συνθήκες της Ρώμης, θα πάψει να υφίσταται».
″Δεν θα χρηματοδοτούμε αυτούς που μας χλευάζουν”
Το ίδιο μήκος κύματος και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που σε αυστηρή ανακοίνωσή του για την γνωμοδότηση του ”παράνομου”, όπως το χαρακτηρίζει, Συνταγματικού Δικαστηρίου, τονίζει πως «θέτει τη χώρα σε τροχιά Polexit». Και καταλήγει: «Τα χρήματά μας δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις κυβερνήσεις που χλευάζουν και αρνούνται τους κοινά συμφωνημένους κανόνες μας. Πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να χρησιμοποιήσει αμέσως όλα τα διαθέσιμα εργαλεία για να μην κάνει χορηγίες στους αυτοκράτορες στη Βαρσοβία». ν.
Πηγές: DW, Reuters