Εδώ και έναν μήνα το ΚΕΘΕΑ βρίσκεται σε αναβρασμό. Εργαζόμενοι, γονείς και θεραπευόμενοι αντιδρούν στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του Υπουργείου Υγείας με την οποία επέβαλλε την αλλαγή στο καθεστώς διοίκησης του Οργανισμού, καταργώντας και αλλάζοντας την διαδικασία εκλογής του ΔΣ με τον διορισμό του από τον ίδιο τον Υπουργό.
Για τους λόγους που οδήγησαν στην επιλογή αυτή μόνο υποθέσεις μπορούν να γίνουν, καθώς διατυπώσεις όπως η «αποκατάσταση της χρηστής διοίκησης» στο ΚΕΘΕΑ, έρχονται αντιμέτωπες με την πραγματικότητα: σε όλα τα χρόνια λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ δεν υπήρξε ούτε μία περίπτωση πραγματικής ή υποθετικής κακοδιαχείρισης ή σκανδάλου, σε αντίθεση με πλήθος άλλων οργανισμών που ο διορισμός των διοικήσεων δεν απέτρεψε την κατ’ επανάληψη αποκάλυψη οικονομικών σκανδάλων.
Το ΚΕΘΕΑ πολύ απλά, έχει θεσπίσει από μόνο του μηχανισμούς ελέγχου (ορκωτοί λογιστές, ετήσιο δημόσιο απολογισμό του έργου και των οικονομικών, έλεγχοι από το Υπουργείο Υγείας και το γενικό Λογιστήριο του Κράτους) μηχανισμούς που αποδείχθηκαν για δεκαετίες πολύ πιο αποτελεσματικοί από τον διορισμό ενός κρατικού ΔΣ.
Το μοντέλο εκλογής του ανώτατου οργάνου από ένα σώμα στο οποίο μετέχουν εργαζόμενοι, γονείς και θεραπευόμενοι δεν είναι απλά ένα δείγμα δημοκρατικής ευαισθησίας, είναι πολύ περισσότερο μια επέκταση στο διοικητικό επίπεδο της φιλοσοφίας και του τρόπου λειτουργίας των Θεραπευτικών Κοινοτήτων, όπου οι θεραπευόμενοι αποτελούν ενεργό παράγοντα της διαδικασίας απεξάρτησης τους.
Πρόκειται για ένα όργανο εθελοντικό και άμισθο, που έχουν τιμήσει με την συμμετοχή τους άνθρωποι όπως ο Μάριος Πλωρίτης, η Αμαλία Μεγαπάνου, ο Γεράσιμος Νοταράς, η Νίκη Γουλανδρή, η Άλκη Ζέη, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Στέλιος Νέστωρ, ο Βασίλης Μαρκής και τόσοι άλλοι για τους οποίους κάθε Οργανισμός θα ήταν περήφανος. Αρκεί κανείς να συγκρίνει αυτούς τους ανθρώπους με τους εκλεκτούς του Υπουργείου που επιχειρείται να επιβληθούν ως Διοικητικό Συμβούλιο, για να καταλάβει πόσο «αναβαθμίζεται» το ΚΕΘΕΑ.
Η άμεση εκλογή από το σύνολο του Οργανισμού, όπως είναι φυσικό, δεν είναι αρεστό σε ένα πλαίσιο δημόσιας διοίκησης που έχει κατηγορηθεί ότι προάγει την αναξιοκρατία και τον διορισμό των ποικιλόχρωμων «παιδιών» του κομματικού συστήματος. Έτσι οι προσπάθειες να αλωθεί ή να αλλοιωθεί το αυτοδιοίκητο στον τύπο και την ουσία του δεν έλειψαν, και μάλιστα από όλες τις αποχρώσεις του πολιτικού φάσματος όταν βρισκόταν στο τιμόνι.
Ένας Οργανισμός που μπορεί να χαράζει την δική του διαδρομή με γνώμονα την ωφέλεια των θεραπευόμενων, των τοπικών κοινωνιών και του κοινωνικού συνόλου κι όχι ακολουθώντας τις τεθλασμένες των κυβερνητικών επιλογών, ενοχλεί. Το ΚΕΘΕΑ μπόρεσε να αντέξει στις πιέσεις και να διέλθει από τις συμπληγάδες γιατί μιλούσε με το έργο του κι όχι με εκλεκτικές συγγένειες με την εκάστοτε εξουσία, όσο κι αν κάποιοι επικαλούνται το αντίθετο, κρίνοντας προφανώς σύμφωνα με τα δικά τους στερεότυπα.
Για όλους αυτούς τους λόγους η διαδρομή και το έργο του ΚΕΘΕΑ μέσα στην ελληνική κοινωνία αναγνωρίστηκαν και τιμήθηκαν από την πολιτεία και τους πολίτες. Για όλους αυτούς τους λόγους η αλληλεγγύη στο ΚΕΘΕΑ και η έκκληση να αποτραπεί το πραξικόπημα του Υπουργείου Υγείας προήλθε από όλους τους πολιτικούς χώρους, μη εξαιρουμένων διακεκριμένων στελεχών του κυβερνώντος κόμματος. Αυτοί που βιώνουν πιο έντονα τις συνέπειες της εξάρτησης για τους εξαρτημένους και στις τοπικές κοινωνίες, γνωρίζουν το ΚΕΘΕΑ και το έργο του καλύτερα από τα «γκρίζα κολάρα» κάποιων τεχνοκρατών, που με τακτικές μεταμεσονύκτιων ΦΕΚ αποφασίζουν και διατάσσουν, κουρελιάζοντας κάθε έννοια αξιοκρατίας που κοσμούσε τις προεκλογικές τους ρητορικές.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν είναι σε καμία περίπτωση μια μάχη για την καρέκλα, για αυτό και οι αντιδράσεις του συνόλου του Οργανισμού έχουν αυτή την έκταση κι αυτή την ένταση.
Εκείνο που τελικά διακυβεύεται, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί το υπουργείο, είναι η ριζική αλλαγή των πολιτικών Δημόσιας υγείας στον χώρο των εξαρτήσεων, αλλαγή που έχει σε μεγάλο βαθμό συντελεστεί στις δυτικές τουλάχιστον χώρες: Η εξάρτηση υποβαθμίζεται από κοινωνικό σε ατομικό ζήτημα, η κοινωνική ένταξη εγκαταλείπεται ως στόχος και υποκαθίσταται είτε από «φτηνές» πρακτικές υποκατάστασης που προτείνει μια «νεοφιλελεύθερη» οπτική, είτε από την «νομιμοποίηση/απελευθέρωση» των εξαρτησιογόνων ουσιών στην οποία προσκαλεί η αντίστοιχη «ελευθεριακή», σε μια παράξενη σύμπνοια αντίθετων κατά τα άλλα προσεγγίσεων: η εξάρτηση αναγορεύεται σε ατομικό δικαίωμα.
Δεν είναι παράξενο ότι οι μόνες συμμαχίες που βρήκε η επιλογή του κου Κικίλια ήταν φωνές όπως αυτών που θέλουν να «ανοίξουν» στην ιδιωτική αγορά την συνταγογράφηση υποκαταστάτων και … του κου Βαλλιανάτου.
Την Δευτέρα 4/11 μέλη του διορισμένου «Δ.Σ» εμφανίστηκαν στα γραφεία των Κεντρικών Υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ. Η αντίδραση των συναδέλφων ήταν άμεση και δηλωτική τόσο της αποδοχής των διορισμένων τους όσο και του κύρους τους στο ΚΕΘΕΑ. Οι εργαζόμενοι αποχώρησαν από το κτίριο αρνούμενοι κάθε συνεργασία.
Ενώ την Τετάρτη 6/11, οι εργαζόμενοι κήρυξαν απεργία, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την κύρωση στη Βουλή της βάναυσης για τη δημοκρατία, ΠΝΠ του Υπουργείου Υγείας.
Είναι σαφές ότι οδεύουμε σε μια κρίση, απέναντι στην οποία ο κάθε ένας θα κληθεί να αναλάβει τις ευθύνες του. Και στις περιπτώσεις αυτές η κύρια ευθύνη ανήκει στην πλευρά που προκάλεσε την κρίση, προχωρώντας σε επιλογές διαδικασιών και προσώπων που δεν ταιριάζουν στο έργο, την ιστορία και τον τρόπο λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ, και εμμένοντας σε αυτές δίχως ουσιαστικό διάλογο και αναζήτηση διεξόδων.
Y.Γ Οι πρόσφατες εξελίξεις με το Υπουργείο Υγείας να μιλά για κύκλωμα αποφυλακίσεων μέσω των βεβαιώσεων του ΚΕΘΕΑ στο Πρόγραμμα Προμηθέας στις Φυλακές Διαβατών, για χρήση ουσιών μεταξύ θεραπευόμενων και προσωπικού, κ.α, αποτελεί μια επόμενη φάση της αποδόμησης του ΚΕΘΕΑ. Επειδή, στην ουσία, το πόρισμα που κατέθεσε ο κ.Υπουργός και πήρε το δρόμο για τον εισαγγελέα, ξεκίνησε όταν οι ίδιοι εργαζόμενοι του Προγράμματος άνοιξαν το θέμα και ο Οργανισμός όριζε μια επιτροπή ελέγχου η οποία κατέληξε στο πόρισμα. Οι διαδικασίες, δηλαδή αυτοελέγχου ενός Οργανισμού, εργαλειοποιούνται για να δικαιολογηθεί με κάθε τρόπο, η αδικαιολόγητη ΠΝΠ.
Τα ίδια ισχύουν και για τα «οικονομικά σκάνδαλα» που ανακάλυψε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους στον πρόσφατο έλεγχό του. Οι τεχνικές συστάσεις του Λογιστηρίου, μεταμορφώνονται σε «οικονομικές ατασθαλίες». Το ΚΕΘΕΑ, μετά από αυτό δημοσιοποίησε τα συνολικά οικονομικά στοιχεία (κάτι που έκανε και κάνει κάθε μήνα και έτος) της τελευταίας δεκαετίας και τις εκθέσεις των ορκωτών λογιστών, δείχνοντας ότι δεν έχει κάτι να φοβάται από την διαφάνεια που το ίδιο ακολουθεί.