Οι ταραχές του Stonewall ήταν μια σειρά από αυθόρμητες, βίαιες διαδηλώσεις από μέλη της ομοφυλοφιλικής κοινότητας κατά της αστυνομικής επιδρομής που έλαβε χώρα στις πρώτες πρωινές ώρες της 28ης Ιουνίου 1969 στη γειτονιά Greenwich Village του Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Παρόμοιες επιδρομές σε στέκια και μπαρ όπου σύχναζαν ΛΟΑΤΚΙ άτομα, συνέβαιναν συχνά σε διάφορες πόλεις των HΠΑ, ως μια τακτική αστυνομικής βίας και καταπίεσης κάθε διαφορετικότητας.
Τα γεγονότα της εξέγερσης μπορούν να ενταχθούν στο ευρύτερο κινηματικό κλίμα της εποχής, το φεμινιστικό κίνημα, το κίνημα των δικαιωμάτων των μαύρων, το αντιπολεμικό κίνημα και αυτό του Μάη του 68’. Επρόκειτο για μια εποχή έντονης αναταραχής, διεκδίκησης για ισότητα, θεσμικά δικαιώματα και απελευθέρωση από τη συντηρητικότητα και την καταπίεση κάθε μορφής διαφορετικότητας. Η εξέγερση χτίστηκε στα θεμέλια που έθεσαν ομοφυλοφιλικές οργανώσεις, όπως οι Mattachine, Janus και οι Daughters of Bilitis στη δεκαετία του 1950 και του 1960, αντίστοιχα.
Τα επεισόδια του Stonewall εκτυλίχθηκαν σε έξι ημέρες συγκρούσεων μεταξύ νεαρών queer ατόμων και της αστυνομίας. Τα επεισόδια αυτά σημειώθηκαν σε μια ευρύτερη κατάσταση αστυνομικής καταστολής των γκέι μπαρ λόγω της λειτουργίας τους χωρίς κρατική άδεια για αλκοόλ, και ως μέρος της επιχείρησης «σκούπας», του τότε δήμαρχου, John Lindsay.
Τις πρώτες ώρες της 28ης Ιουνίου 1969, η αστυνομία έκανε επιδρομή στο Stonewall και συνέλαβε 13 άτομα. Οι θαμώνες άρχισαν να αντιστέκονται, αρνούμενοι να υπακούσουν στις εντολές των αστυνομικών. Το πλήθος απέξω άρχισε να ανάβει φωτιές, να πετάει ό,τι έβρισκε, και να φωνάζει συνθήματα όπως: “Occupy-take over, take-over’’, “Fag power’’, “Liberate the bar’’.
Περισσότερες αστυνομικές δυνάμεις έφτασαν στην Christopher Str. και τα πλήθη άρχισαν να σκορπίζουν. Συλληφθέντες εγκατέλειπαν τα αστυνομικά αυτοκίνητα. Περισσότερα από 400 άτομα, ξεπερνώντας σε αριθμό την αστυνομία, μετέφεραν τις συμπλοκές, που διήρκεσαν για ώρες, στους γύρω δρόμους. Μετά την πρώτη νύχτα, το μπαρ άνοιξε ξανά και «σύμμαχοι» από άλλα κινήματα συμμετείχαν στη διαμαρτυρία (Black Panthers, αντιπολεμικοί διαδηλωτές, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακόμη και τουρίστες). Κατά τη διάρκεια της δεύτερης νύχτας, η αστυνομία κατέβηκε στους δρόμους με μεγαλύτερες δυνάμεις, με δακρυγόνα κάνοντας χρήση βίαιων τακτικών. Το πλήθος ανταπάντησε στην αστυνομική βία πετώντας μπουκάλια και σκουπίδια.
Σημαντικά πρόσωπα του γκέι και τρανς ακτιβισμού που συμμετείχαν στα επεισόδια ήταν η Stormé Delarverie, η Sylvia Rivera, η Martha P. Johnson, η Major Griffin-Gracy, ο Jeremiah Jaw Newton, ο Raymond Castro, ο Jerry Hoose και ο Dick Leitsch.
Sylvia Riviera, ακτιβίστρια, τρανς cross-dresser, λατίνα με ανθρωπιστικό έργο
«Χαίρομαι που ήμουν στα επεισόδια του Stonewall. Θυμάμαι όταν κάποιος πέταξε μια βόμβα μολότοφ, σκέφτηκα, «Θεέ μου, η επανάσταση είναι εδώ. Η επανάσταση είναι επιτέλους εδώ!»
Martha P. Johnson, ακτιβίστρια, αφροαμερικανίδα, τρανς
«Πόσα χρόνια χρειάστηκε να περάσουν για να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι ότι είμαστε όλοι αδέρφια και ανθρώπινα όντα [που ανήκουν στο] ανθρώπινο είδος; Εννοώ πόσα χρόνια χρειάζονται για να το δουν αυτό οι άνθρωποι;»
Stormé Delarverie, ακτιβίστρια, λεσβία, performer, cross-dresser, αγωνίστηκε κατά της αστυνομίας στο Stonewall
«Ήταν μια επανάσταση, ήταν μια εξέγερση, ήταν πολιτική ανυπακοή για τα δικαιώματα, δεν ήταν απλά επεισόδια».
Christopher Street Liberation Day
Ένα χρόνο μετά την εξέγερση στο Stonewall, στις 28 Ιουνίου 1970, χιλιάδες ΛΟΑΤΙ άτομα προχώρησαν από το Greenwich Village στο Sheep Meadow στο Central Park ως διαμαρτυρία κατά των διακρίσεων και της βίας, καλλιεργώντας την περηφάνεια και την ορατότητα της κοινότητας. Αυτή ήταν η πρώτη παρέλαση που έγινε γνωστή ως Christopher Str. Parade και αργότερα μετονομάστηκε σε Gay Pride. Η παρέλαση ξεκίνησε ως διαδήλωση διαμαρτυρίας που ήταν το αποκορύφωμα της «εβδομάδας απελευθέρωσης της γκέι κοινότητας», μια εβδομάδα που περιλάμβανε σειρά εκδηλώσεων από διάφορες ακτιβιστικές ομάδες. Αδελφές πορείες πραγματοποιήθηκαν την ίδια χρονιά στο L.A. και ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια σε μεγάλες πόλεις σε όλη τη χώρα, συνδυάζοντας τον αγωνιστικό και τον εορταστικό χαρακτήρα και αποτελώντας ορόσημα για την ενδυνάμωση και την περηφάνια της κοινότητας.
Καλά θα κάνετε να σωπάσετε (Y’all Better Quiet Down)
Λόγος που εκφώνησε η Sylvia Riviera ως απάντηση στα τρανσφοβικά γιουχαρίσματα που δέχτηκε από τους υπόλοιπους διαδηλωτές όταν ανέβηκε στη σκηνή της διαδήλωσης του St. Christopher Street Liberation Day το 1973:
«Μου λέτε όλοι να πάω να κρύψω την ουρά μου ανάμεσα στα πόδια μου,
δεν θα ανεχτώ άλλο αυτά τα σκατά,
έχω φάει ξύλο,
μου έχουν σπάσει τη μύτη,
μ’ έχουν πετάξει στη φυλακή.
Έχω χάσει τη δουλειά μου.
Έχω χάσει το διαμέρισμά μου.
Για την γκέι απελευθέρωση. Και εσείς μου φέρεστε έτσι;
Τί σκατά πάει λάθος με όλους σας;
Σκεφτείτε το!»
Το Stonewall αποτέλεσε ορόσημο για τη ΛΟΑΤΙ ιστορία στις ΗΠΑ αλλά και παγκοσμίως. Ενέπνευσε τη δημιουργία οργανώσεων και εφημερίδων για την προώθηση των δικαιωμάτων της κοινότητας, καθώς και τις επετειακές πορείες γκέι περηφάνειας τα επόμενα χρόνια, που γίνονται σήμερα σε όλο τον κόσμο. Το 1989, προς τιμήν της 20ής επετείου της εξέγερσης, το τμήμα της Christopher Street μπροστά από το Stonewall Inn μετονομάστηκε σε Stonewall Place. Το 2000 ονομάστηκε National Historic Landmark, και National Monument το 2016 από τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα.
* Το πρόγραμμα “Bridging Rainbow” του SolidarityNow
Το “Bridging Rainbow” είναι ένα πρόγραμμα που υλοποιεί το SolidarityNow στην Ελλάδα και έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευάλωτη κοινωνική ομάδα των ΛΟΑΤΙ προσφύγων, μέσω της ενημέρωσης, της κατανόησης, της ανάπτυξης των δεξιοτήτων και της πληροφόρησης όλων των φορέων που συνεργάζονται μαζί τους.
Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην ενίσχυση της συνεργασίας και τη γεφύρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και να συνδράμουμε στην κοινωνική αλλαγή για το σεβασμό, την προστασία και την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Γιατί για εμάς προέχει να στηρίξουμε τους ΛΟΑΤΙ πρόσφυγες και να διευκολύνουμε το δρόμο τους για την κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση.
Μάθε περισσότερα για το πρόγραμμα: https://www.solidaritynow.org/alles-draseis/