Στις 25 Ιουλίου, μία τραγωδία εκτυλίχθηκε και πάλι στη Μεσόγειο. Περίπου 150 άνθρωποι πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από τη Λιβύη. Αυτό το ναυάγιο ανεβάζει τον αριθμό των νεκρών στην Κεντρική Μεσόγειο φέτος σε τουλάχιστον 576. Όλος αυτός ο θάνατος, που θα μπορούσε να αποφευχθεί, τονίζει την τεράστια έλλειψη δυνατοτήτων έρευνας και διάσωσης και την τρομερή δυστυχία εκείνων που προσπαθούν να διαφύγουν από τη Λιβύη.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βλέπουν από πρώτο χέρι το αδιανόητο τίμημα που πληρώνουν οι άνθρωποι μπροστά στις πολιτικές παρεμπόδισης και κράτησης μεταναστών και προσφύγων. Αυτό που βλέπει κανείς στα κέντρα κράτησης της Λιβύης είναι ο ανθρώπινος πόνος σε τεράστια κλίμακα. Για πολλούς από τους επιζώντες της τραγωδίας της 25ης Ιουλίου ο φαύλος κύκλος της αυθαίρετης κράτησης, της βίας και της εκμετάλλευσης δεν έχει τέλος.
Οι άνθρωποι εξακολουθούν να κρατούνται στην Ταντζούρα - το ίδιο κέντρο κράτησης που επλήγη από αεροπορική επίθεση πριν από ένα μήνα, σκοτώνοντας 53 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 70. Ένας γιατρός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που είδε την καταστροφή κάνει λόγο για λουτρό αίματος:
«Υπήρχαν πτώματα παντού και ανθρώπινα μέλη κάτω από τα ερείπια. Σε κάποιο σημείο, έπρεπε να σταματήσω ... θα έπρεπε να περάσω πάνω από τις σορούς για να προχωρήσω. Ήξερα πολλούς από τους νεκρούς με το όνομά τους, ήξερα τις ιστορίες τους».
Οι θάνατοι στη θάλασσα, αλλά και στην Ταντζούρα θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Αυτοί οι θάνατοι, όμως, θα συνεχίζονται όσο αγνοούνται οι εκκλήσεις για εκκένωση των κέντρων κράτησης. Δεν υπάρχει τίποτα που να προστατεύει σήμερα τους ανθρώπους από αεροπορικές επιδρομές ή βιαιοπραγίες στη Λιβύη. Ο εξαναγκασμός των ανθρώπων να γυρίσουν πίσω στα κέντρα κράτησης είναι, για πολλούς, μια θανατική ποινή.
Η ανθρώπινη τραγωδία που αντιμετωπίζουν όσοι συλλαμβάνονται στη Λιβύη είναι μια κατασκευασμένη τραγωδία. Όταν σταμάτησαν οι ναυτικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο της επιχείρησης «Σοφία», οι ηγέτες της Ευρώπης δεν μπορούσαν πλέον να ισχυριστούν ότι σώζουν ζωές. Οι μόνες «επιλογές» που αφήνονται στους ανθρώπους που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη Λιβύη είναι η παραμονή τους σε κέντρο κράτησης ή ο κίνδυνος θανάτου στη θάλασσα. Φαίνεται ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν ότι το να πεθαίνουν άνθρωποι στη θάλασσα είναι αποδεκτό ως τίμημα για να σταματήσει η ροή στην Κεντρική Μεσόγειο. Τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι παγιδευμένοι στη Λιβύη, ή έχουν αφεθεί να πεθάνουν στη θάλασσα στην πόρτα της Ευρώπης.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ορισμένοι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν βιώσιμες λύσεις για έρευνα και διάσωση και για να τερματιστεί η αυθαίρετη κράτηση στη Λιβύη. Η κατάσταση δεν μπορεί να περιμένει: μετατρέψτε αυτές τις λέξεις σε πράξεις. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έχουν παγιδευτεί στη Λιβύη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να φεύγουν με ασφάλεια και οι βίαιες επιστροφές πρέπει να λήξουν.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να επιτρέψουν την πλήρη εκκένωση των κέντρων κράτησης εκεί όπου κρατούνται αυθαίρετα πρόσφυγες και μετανάστες. Αυτό αποδείχθηκε ότι ήταν δυνατό στο πρόσφατο παρελθόν. Και όμως για κάθε άτομο που έφευγε ή γινόταν η επανεγκατάστασή του έξω από τη χώρα, τρεις άλλοι άνθρωποι επέστρεφαν βίαια από την λιβυκή ακτοφυλακή. Αυτή είναι η ίδια λιμενική ακτοφυλακή της Λιβύης την οποία υποστηρίζει η ΕΕ με επιπλέον σκάφη. Εάν οι ηγέτες πρέπει τελικά να ανταποκριθούν στις δημόσιες δηλώσεις τους, αυτή η θεμελιώδης αντίφαση πρέπει να τερματιστεί.
Στις 25 Ιουλίου ενώ το προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρείχε φροντίδα σε 135 από τους επιζώντες κατηγορηθήκαμε για τους θανάτους. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η SOS Méditerranée ανακοίνωσαν πρόσφατα την επανεκκίνηση των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο.
Και για μια ακόμη φορά, κατηγορούμαστε ότι συνεισφέρουμε σε έναν παράγοντα ”έλξης” για όσους φεύγουν από τη Λιβύη. Τα γεγονότα δείχνουν ότι αυτό είναι κατηγορηματικά αναληθές. Οι άνθρωποι που παγιδεύονται στη Λιβύη, αντιμετωπίζουν βία και απογυμνωμένοι από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους, θα συνεχίσουν να διαφεύγουν για να σωθούν. Αυτό είναι το βασικό ανθρώπινο ένστικτο και συμβαίνει ανεξάρτητα από το εάν λειτουργούν ή όχι σκάφη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ).
Η ανθρώπινη τραγωδία που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στη Λιβύη και τη θάλασσα μπορεί να αποφευχθεί πλήρως. Προφανώς οι συγκεκριμένες δράσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν την επανέναρξη πλήρους έρευνας και διάσωσης. Πρέπει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός αποβίβασης σε ασφαλή λιμάνια και οι χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν παγιδευτεί σε κέντρα κράτησης πρέπει να απομακρυνθούν από τη Λιβύη χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
Η βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν οι ΜΚΟ και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις στους παγιδευμένους στη Λιβύη και στη θάλασσα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Δεν έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε την κατάσταση.
Ως ηγέτες της Ευρώπης, μόνο εσείς έχετε τη δύναμη να σπάσετε τον κύκλο της κράτησης, του πόνου και του θανάτου.
Χιλιάδες άνθρωποι εξαρτώνται από τις ενέργειές σας. Δεν μπορούν να περιμένουν πια.
Τζόαν Λιού, Διεθνής Πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα