Πριν 200 περίπου χρόνια, ένα παιδί που τυφλώθηκε από ατύχημα σε μικρή ηλικία έμελλε να γίνει ο εφευρέτης ενός αλφάβητου που διευκολύνει όλους τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης να διαβάζουν, να γράφουν, να μορφώνονται, να επικοινωνούν με το γραπτό λόγο και να ψυχαγωγούνται. Ήταν ο Λουδοβίκος Μπράιγ. Στην Ελλάδα η επίσημη καθιέρωση του κώδικα Μπράιγ έγινε το 1948.
Ο Απόστολος Γαρούφος, πτυχιούχος φιλόλογος και σύντομα με μεταπτυχιακό στη Ψυχοπαιδαγωγική της Ένταξης, που κατάφερε με τη βοήθεια της τεχνολογίας να μεταγράψει λογοτεχνικά βιβλία για τα άτομα με προβλήματα όρασης, μιλησε στη HuffPost Greece για την πρακτική που εφαρμόζει, τη λογοτεχνία που λατρεύει και τα επόμενα σχέδιά του.
Πόσοι Έλληνες υπάρχουν που γνωρίζουν τη γραφή Μπράιγ;
Η αλήθεια είναι πως σε αυτό, δεν μπορώ να απαντήσω. Καλό θα ήταν όμως, όλοι όσοι ασχολούνται ή όχι με την εκπαίδευση να γνωρίσουν αυτήν την υπέροχη γραφή – κώδικα. Μπορεί να σου αποκαλύψει τόσα πολλά, που θα σου φανούν υπέροχα. Είναι αυτό που συνηθίζω να λέω: 6 μόλις κουκκίδες, εκατομμύρια λέξεις και φράσεις.
Ποιες είναι οι καινοτομίες που εισάγετε;
Δε θα τολμούσα να πω τη λέξη «καινοτομία», αλλά μία σκέψη, κυρίως πρακτική, ώστε να δώσουμε μία μεγαλύτερη αυτονομία σε άτομα με προβλήματα όρασης να μπορούν να διαβάσουν, ανά πάσα στιγμή και ώρα, ένα αγαπημένο τους βιβλίο, κυρίως λογοτεχνικό. Όχι με τη βοήθεια ηλεκτρονικών εφαρμογών, αλλά με τη βοήθεια μίας εφαρμογής που μπορεί να μεταγράψει στον κώδικα Braille. Θέλουμε να τονίσουμε τη σημασία της Braille.
Ποια είναι η χρησιμότητα της καινοτομίας αυτής;
Το λογισμικό MinaDot, μπορεί να κάνει αυτόματες – μαζικές μεταγραφές από τα ελληνικά και τα αγγλικά στον κώδικα Braille. Σε λίγο καιρό, μετά από ενσωμάτωση κι άλλων δυνατοτήτων, θα δίνει την ευκαιρία να μεταγράφει όποιος θέλει, οτιδήποτε θέλει, μεγάλο όγκο κειμένων, εντελώς δωρεάν.
Ποια είναι τα βιβλία που έχετε μεταγράψει και ποια βιβλία θα μεταγραφούν σύντομα;
Με την ομάδα που έχω δημιουργήσει της MinaDot, όπου σε συνεργασία με την αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας, καθηγήτρια του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας, κ. Ζωή Γαβριηλίδου, μεταγράφουμε έναν τεράστιο όγκο κειμένων καθημερινά, διαφόρων θεμάτων. Κυρίως ακαδημαϊκών άρθρων και περί ειδικής αγωγής. Σαφώς και μεταγράφονται και σημειώσεις καθηγητών από τα μαθήματά τους.
Έχει γίνει μεταγραφή μεγάλων κλασικών έργων αλλά και εμπορικών βιβλίων κι οποιοσδήποτε θελήσει, μπορεί να μεταβεί στη σελίδα μας στο FaceBook με την ονομασία “MinaDot” και να περιηγηθεί στα βιβλία των μεταγραφών ή ακόμα και να ζητήσει ή να ρωτήσει, ό,τι επιθυμεί.
“Θέλω να δώσω δύο βασικά μηνύματα: να απαλλαγούμε από τις ανισότητες, διότι αυτές μας κάνουν να "χάνουμε το φως μας" και να μη ξεχαστεί αυτός ο υπέροχος κώδικας της Braille.”
Υπήρξε ανταπόκριση μετά την έκδοση των βιβλίων;
Η αλήθεια είναι πως υπήρξε μεγάλη ανταπόκριση. Μεγάλη η ανταπόκριση του κόσμου και κυρίως των ατόμων με προβλήματα όρασης που ενημερώνονται ουσιαστικά, ως πρώτη φάση, για το λογισμικό. Δάσκαλοι και γονείς είναι επίσης στη φάση της γνωριμίας και ορισμένοι ήδη έχουν εκτυπώσει από τις μεταγραφές μας. Πάντως, αυτό που κάνει ιδιαίτερα εντύπωση και τους ευχαριστούμε, είναι η ανταπόκριση από ιδιώτες συγγραφείς, που δίνουν οικειοθελώς τα βιβλία τους προς μεταγραφή. Ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη.
Τι σημαίνει για εσάς η λογοτεχνία;
Λογοτεχνία είναι Έρωτας, Συναισθήματα, που μπορούν να σε υψώσουν και την ίδια στιγμή να σε καταβαραθρώσουν. Είναι ένας Θεός, που μπορείς να τον ”ακουμπήσεις” από τις σελίδες και τα αρώματα των ήχων που βγάζουν οι λέξεις των συγγραφέων. Λογοτεχνία είναι Ζωή· και θα πρέπει να δίνεται η ευκαιρία σε όλους να τη «ρουφήξουν» όπως θέλει ο καθένας.
Πώς νιώθετε όταν σκέφτεστε ότι χάρη σε εσάς οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης μπορούν να έρθουν σε επαφή με την νεοελληνική λογοτεχνία;
Όπως είπε και ο Ελύτης: ”για να πατάς στέρεα στη γη, πρέπει το ένα πόδι σου να είναι έξω από τη γη”, αυτό σημαίνει πως, πρέπει όλοι να είμαστε σε μία διαρκής αναζήτηση μέσω της Λογοτεχνίας. Να είμαστε σε θέση να την κατανοήσουμε και να την αγαπήσουμε, ακόμη κι αν ενοχλεί. Πρέπει όλοι να έχουμε το δικαίωμα στη Λογοτεχνία και να μην υπάρχουν εμπόδια προς αυτήν. Είτε είσαι άτομο με πρόβλημα όρασης, είτε όχι, έχεις το αναφαίρετο δικαίωμα να είσαι σε μία αλληλένδετη φάση με τη Λογοτεχνία. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα, ώστε να υπάρχει η Λογοτεχνία, «πανταχού παρούσα», για κάθε άνθρωπο…
“Παρ’ όλο που υπάρχει η τεχνολογία, δεν πρέπει να την αφήσουμε να αλλοιώσει αξίες και θρύλους που χαρίζουν φως στο σκοτάδι. Η λογοτεχνία, μόνο από εμάς τους ίδιους μπορεί να διαβαστεί και να τη "ρουφήξει" ο καθένας όπως θέλει και μπορεί!”
Ποιο είναι το καλύτερο «ευχαριστώ» που ακούσατε πρόσφατα;
Λαμβάνω πολλά μηνύματα συγχαρητηρίων από άτομα με προβλήματα όρασης κι αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό! Ωστόσο, αυτό που με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο είναι που έρχονται σε μία επαφή γνωριμίας, τόσο δάσκαλοι παιδιών με προβλήματα όρασης, όσο και γονείς. Αυτό κάνει την ομάδα της MinaDot να συνεχίσει ακόμη πιο δυνατά το έργο που της έχει ανατεθεί.
Ποια είναι τα επόμενά σας σχέδιά σας;
Σίγουρα να προστεθούν κι άλλα χαρακτηριστικά στο λογισμικό της MinaDot που θα καθιστά τα άτομα με προβλήματα όρασης εντελώς αυτόνομα και θα είναι σε θέση να μεταγράψουν οτιδήποτε θελήσουν στη Braille. Με έναν ειδικό εκτυπωτή θα μπορούν να το κάνουν σε περιορισμένο χρόνο, χωρίς να γίνεται ειδική παραγγελία κτλ.. Το θέμα εδώ, είναι ο εκτυπωτής. Πόσο θα μπορούσε να μικρύνει το κόστος αυτού, όταν ένας συμβατικός εκτυπωτής Braille μπορεί να ξεπεράσει το κόστος των 3.000 ευρώ. Επεξεργαζόμαστε πολλές ιδέες κι όλα είναι ανοιχτά.
Πάντως, μία ενδεχόμενη υποτροφία για να γίνει μία περαιτέρω ανάλυση του λογισμικού θα ήταν μία καλή λύση. Πρέπει να δούμε με σοβαρό τρόπο την προσβασιμότητα κι αυτό το κάνει ήδη το ΔΠΘ μέσω της Δομής Προσβασιμότητας όπου γίνεται παραγωγή μεγάλου ηλεκτρονικού υλικού στη γραφή Braille.