Επειτα από μία στοχευμένη έρευνα, επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ένα ψάρι μπορεί να περάσει μια τυποποιημένη δοκιμασία αναγνώρισης σε έναν καθρέφτη - και θέτουν την ερώτηση: Τί σημαίνει αυτό;
Αυτή η δεκαετής δοκιμή (τεστ), σχεδιασμένη να δείχνει την αυτογνωσία στα ζώα, το πετυχαίνει πραγματικά;
Δεδομένου ότι το τεστ με τον καθρέφτη εισήχθη για πρώτη φορά το 1970, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι σχετικά λίγα ζώα μπορούν να το περάσουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζεται να φτάσουν σε ηλικία 18 έως 24 μηνών, όπως και οι χιμπατζήδες και οι ορακοτάγκοι, λέει ο εφευρέτης του τεστ, ο εξελικτικός ψυχολόγος Gordon Gallup Jr. του Albany College, στη Νέα Υόρκη.
Εκτός των διαφόρων ειδών πιθήκων, πολλοί ερευνητές λένε ότι προκύπτουν επίσης καλά στοιχεία για την επιτυχία του τεστ σε δελφίνια, ασιατικούς ελέφαντες και ευρωπαϊκές καρακάξες(!), αν και ο Gordon Gallup αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τα αποτελέσματα αυτά.
Το τεστ εκθέτει τα ζώα σε έναν καθρέφτη και αναζητά αντιδράσεις που δείχνουν κάποια αναγνώριση του εαυτού τους. Αραγε, τα ζώα κάνουν ασυνήθιστα πράγματα, ώστε να διαπιστώσουν αν η εικόνα που βλέπουν αντιγράφει τις κινήσεις τους; Φαίνονται να χρησιμοποιούν τον καθρέφτη για να εξερευνήσουν το σώμα τους;
Και αν οι ερευνητές τοποθετήσουν σε ένα ζώο κάποιο σημάδι, σε ένα μέρος που το πλάσμα μπορεί να παρατηρήσει μόνο στον καθρέφτη, το ζώο προσπαθεί να το αφαιρέσει;
Η επιτυχία του τεστ υποδηλώνει ότι ένα ζώο μπορεί να «γίνει το αντικείμενο της δικής του προσοχής» και αν το κάνει, θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δική του εμπειρία για να συμπεράνει αυτό που άλλοι γνωρίζουν, καθώς το βλέπουν.
Ο Gordon Gallup δήλωσε ότι πιστεύει πως η πειραματική διαδικασία ήταν λανθασμένη, επομένως δεν μπορεί να λεχθεί υπεύθυνα ότι τα ψάρια έχουν περάσει το τεστ.
Ο Frans de Waal, ειδικός για τη συμπεριφορά των πιθήκων και των πιθήκων στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Primate του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα, δήλωσε, επίσης, ότι διαπίστωσε πως τα αποτελέσματα των ιχθύων δεν είναι συγκεκριμένα. Και προτείνει ένα ακόμη πιο ολοκληρωμένο τεστ στο μέλλον, ώστε να βεβαιωθούμε για τις ικανότητες των ψαριών.