Το 1992, στο ρωμαϊκό οχυρό Βιντολάντα στην Αγγλία, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα ξύλινο «εργαλείο για μαντάρισμα» μήκους 16 εκατοστών και ηλικίας 2.000 ετών.
Όμως, τώρα ομάδα αρχαιολόγων των πανεπιστημίων του Νιούκαστλ και του Δουβλίνου που το εξέτασαν πιστεύουν πως ίσως πρόκειται για τον μοναδικό γνωστό ρωμαϊκό δονητή, σε πραγματικό μέγεθος.
Εάν δεν πρόκειται για δονητή, ίσως είναι γουδοχέρι με σχήμα φαλλού, ή τμήμα αγάλματος το οποίο άγγιζαν οι άνθρωποι για καλή τύχη.
«Πρέπει να ομολογήσω πως ένα κομμάτι μου πιστεύει ότι είναι κατά κάποιο τρόπο αυταπόδεικτο πως είναι πέος. Δεν ξέρω ποιος το καταχώρισε στον κατάλογο. Ίσως ήταν κάποιος που ένιωθε άβολα με αυτό ή δεν πίστευε πως οι Ρωμαίοι θα έκαναν τέτοια ανόητα πράγματα», δήλωσε ο Ρομπ Κόλινς, λέκτορας αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο του Νιουκάστλ.
Ο δονητής του Βιντολάντα πιθανότατα ήταν μεγαλύτερος, σημειώνουν οι ερευνητές, καθώς το ξύλο είναι επιρρεπές σε συρρίκνωση και παραμόρφωση.
Οι αναλύσεις που έκαναν οι ερευνητές δείχνουν πως - το λιγότερο- πρόκειται για το πρώτο γνωστό δείγμα ασώματου φαλλού από ξύλο που έχει ανακαλυφθεί οπουδήποτε στον ρωμαϊκό κόσμο, αναφέρει ο Guardian.
Ο φαλλός εντοπίστηκε σε ένα χαντάκι, μαζί με δεκάδες παπούτσια και αξεσουάρ φορεμάτων και υπολείμματα χειροτεχνίας, όπως δερμάτινα κομμάτια και επεξεργασμένα κέρατα. Ίσως αυτός είναι ένας λόγος που θεωρήθηκε πως επρόκειτο για εργαλείο μανταρίσματος.
«Δεν πρόκειται για έναν μικρό, φαλλό μινιατούρα. Είναι σε φυσικό μέγεθος», δήλωσε ο Κόλινς, εξηγώντας γιατί αυτό το εύρημα είναι το πρώτο του είδους του που έχει ανακαλυφθεί. «Επίσης είναι σημαντικό επειδή το ξύλο συνήθως δεν αντέχει», συμπλήρωσε.
Το μέγεθος και η αβεβαιότητα για τη χρήση του είναι συναρπαστική, σημείωσε. «Συνήθως στην αρχαιολογία όταν βρίσκουμε ένα αντικείμενο, μπορούμε να πούμε ή να συμπεράνουμε για τι χρησιμοποιούνταν. Όμως αυτό δεν ισχύει για το συγκεκριμένο αντικείμενο», συμπλήρωσε ο λέκτορας αρχαιολογίας.
Τα αρχαία αντικείμενα με φαλλικό σχήμα συχνά χρησιμοποιούνταν για να ξορκιστεί το κακό. Η ανάλυση έδειξε πως το συγκεκριμένο από το Βιντολάντα είχε αξιοσημείωτα πιο λείες άκρες, κάτι που δείχνει ότι χρησιμοποιούνταν για αρκετό καιρό.
Η ομάδα των ερευνητών επικεντρώθηκε σε τρεις πιθανές θεωρίες, τις οποίες ανέπτυξε στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity.
Η μία θεωρία ήταν πως το αντικείμενο χρησιμοποιούνταν για σεξουαλικούς λόγους. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πως ήταν σεξουαλικό παιχνίδι, αν και χρειάζεται κάποια προσοχή, σημείωσε ο Κόλινς.
«Μερικές φορές οι δονητές δεν χρησιμοποιούνταν πάντα για την ευχαρίστηση… μπορεί να ήταν εργαλεία βασανισμού, οπότε είμαι πολύ προσεκτικός με τη χρήση του όρου «σεξουαλικό παιχνίδι». Ελπίζω ότι για αυτό χρησιμοποιούνταν, είναι η πιο συναρπαστική και ενδιαφέρουσα πιθανότητα», δήλωσε.
«Αν ισχύει αυτό, θα είναι ο πρώτος ρωμαϊκός δονητής που έχει βρεθεί αντιμέτωπη η αρχαιολογία. Γνωρίζουμε από την ελληνική και ρωμαϊκή ποίηση και τέχνη ότι χρησιμοποιούσαν δονητές. Αλλά δεν είχαμε βρει αρχαιολογικά παραδείγματα, κάτι που από μόνο του είναι ενδιαφέρον», εξήγησε.
Η δεύτερη θεωρία είναι πως το αντικείμενο χρησιμοποιούνταν ως γουδοχέρι, είτε για μαγειρικούς λόγους, είτε για το άλεσμα καλλυντικών ή φαρμακευτικών συστατικών.
Όσο για την τρίτη θεωρία, είναι πως αποτελούσε κομμάτι αγάλματος, το οποίο κάποιος περαστικός θα μπορούσε να αγγίξει για καλή τύχη ή για την προστασία από την κακοτυχία, μια συνηθισμένη σκέψη στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Αν ισχύει για αυτό, το άγαλμα πιθανότατα θα ήταν κοντά στην είσοδο κάποιου σημαντικού κτίσματος, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι ο φαλλός ήταν είτε σε εσωτερικό χώρο ή τουλάχιστον όχι σε χώρο εκτεθειμένο, για μακρά περίοδο του χρόνου.
Οι επιστήμονες ελπίζουν πως τα συμπεράσματά τους τους θα αποτελέσουν έναυσμα προκειμένου να γίνει έρευνα για παρόμοια αντικείμενα σε άλλες συλλογές. Στο μεταξύ, το ξύλινο αντικείμενο εκτίθεται στο μουσείο Βιντολάντα.