«Το χρέος είναι χρέος και οι κανόνες ισχύουν για όλους.... Δεν επιτρέπεται να καθιερωθεί στις συνειδήσεις ότι τα εγκλήματα πολέμου ξεχνιούνται και πως δεν υπάρχουν συνέπειες» λέει ο Αργύρης Σφουντούρης, ένας από τους επιζώντες της σφαγής του Διστόμου, μια από τις μεγαλύτερες σφαγές αμάχων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Οι Γερμανοί στρατιώτες εκείνη την ημέρα, στις 10 Ιουνίου 1944 μας έκαψαν το σπίτι και σκότωσαν 30 άτομα της οικογένειάς μου, όλοι με το επίθετο Σφουντούρης». Τότε ήταν 4 ετών, σήμερα είναι 81 και ακόμη δεν μπορεί να ξεχάσει, το τραύμα είναι χαραγμένο βαθιά μέσα στην ψυχή του.
«Είδα τον πατέρα μου νεκρό με ένα τραύμα στον κρόταφο, την μάνα μου νεκρή πάνω σ΄ένα κάρο μαζί με άλλους. Μέσα σε λίγες ώρες το χωριό πνίγηκε στο αίμα.»
Ο Αργύρης Σφουντούρης μέχρι τα 8 του μεγαλώνει σε ορφανοτροφείο ώσπου μια ημέρα μια επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού φτάνει από την Ελβετία και επιλέγει κάποια παιδιά για να ζήσουν στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγεν. Μεταξύ αυτών και ο Αργύρης. Εκεί έμελλε να ζήσει και να δημιουργήσει. Παίρνει το διδακτορικό του από το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης στα Μαθηματικά και την Αστροφυσική και η ζωή του συνεχίστηκε χωρίς να χάσει την επαφή του με την Ελλάδα, χωρίς να ξεχάσει.
Πώς και δεν σας έπνιξε το μίσος και ο θυμός;
«Ποτέ μου δεν μίσησα. Τη μέρα που μας έκαψαν το σπίτι είχα μείνει μόνος μου με τις τρεις αδελφές μου, προσπαθούσαμε να γλιτώσουμε από τη φωτιά. Η μια από τις αδελφές μου έκανε να ανοίξει τη πόρτα της αυλής και ένας Γερμανός στρατιώτης μας είδε και αμέσως μας έκανε νόημα να πάμε να κρυφτούμε.
Απ΄ότι έχω ακούσει υπήρχαν και άλλες τέτοιες περιπτώσεις. Υπολογίζω, δεν έχω στοιχεία να το αποδείξω, ότι το ένα τρίτο αυτών των Γερμανών που επιχείρησαν στο Δίστομο δεν πυροβολούσαν ή έριχναν στον αέρα ή σκότωναν ένα σκυλί για να φαίνεται αιματοβαμμένη η είσοδος και αφήνανε τον κόσμο μέσα στο σπίτι ζωντανό. Ναι, 226 νεκροί είναι μεγάλος αριθμός, αλλά μπροστά στον συνολικό πληθυσμό είναι το 1/3 και λιγότερο, δηλαδή εάν θέλανε πραγματικά να κάνουμε μεγάλο μακελειό θα μπορούσαν να έχουν σκοτώσει τους διπλάσιους ή και όλο το χωριό» λέει και διευκρινίζει αμέσως ότι δεν υπάρχουν ελαφρυντικά.
Χρόνια αργότερα, το 1994 πρωτοστατεί στην εκδήλωση μνήμης στο Δίστομο, μάλιστα είχε στείλει και επιστολή στην γερμανική πρεσβεία ζητώντας να αναγνωριστεί ως έγκλημα πολέμου και να καταβληθούν αποζημιώσεις.
«Είχα σοκαριστεί με την απάντηση που έλαβα “το συμβάν ήταν ένα μέτρο στο πλαίσιο της διεξαγωγής του πολέμου και ως εκ τούτου δεν υφίσταται η υποχρέωση αποζημίωσης”. Αυτή ήταν η αρχή να ξεκινήσω τη δράση μου. Ο μαραθώνιος με τα δικαστήρια στη Γερμανία μπορεί να μην κατάληξε σε δικαίωση αλλά έκανε γνωστή στη κοινή γνώμη την υπόθεση του Διστόμου.
Πρέπει να σας πω ότι πριν από περίπου δύο με τρία χρόνια έλαβα μια επιστολή από τη γερμανική πρεσβεία όπου ο πρέσβης μου ζητούσε συγγνώμη για αυτή την επιστολή που είχα λάβει το 1994.
Αυτό μου έδειξε ότι μπορεί η κίνηση αυτή να έχει σημασία σε ψυχολογικό επίπεδο, αλλά όχι και ιδιαίτερη σε πολιτικό επίπεδο.
Εδειξε ότι υπάρχει μια στάση στη Γερμανία που θέλει εάν όχι τη συμφιλίωση, τουλάχιστον τη συνεννόηση.
Νομίζω είναι μια εξέλιξη που δείχνει ότι δεν θέλουν να πηγαίνουν τελείως κόντρα. Βέβαια αυτή είναι προσωπική μου άποψη. Όπως και να έχει τη κίνηση αυτή του πρέσβη, ο οποίος επρόκειτο για έναν ηθικό άνδρα, έπρεπε να τη λάβουν υπόψη τους και άλλοι στη Γερμανία».
«Μέχρι πριν λίγα χρόνια ήμουν ενεργός στον αγώνα για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και για τη διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων μας, τώρα λόγω ηλικίας δεν μπορώ να συμμετάσχω» λέει και επαναλαμβάνει πως η «Η Γερμανία πρέπει να πληρώσει τα χρέη της και το αποφεύγει διαχρονικά».
«Η συμφωνία 2+4 ήταν το κόλπο. Άφησε απ΄έξω τους όρους για τις αποζημιώσεις και η Ελλάδα δεν είχε κανένα λόγο σχετικά με αυτό. Δεν είναι λογικό σε μια σύσκεψη που δεν έχεις λάβει μέρος να δεχθείς και τα αποτελέσματα αδιαμαρτύρητα. Το Διεθνές Δίκαιο σε αυτή την υπόθεση είναι με το μέρος μας, αλλά από την άλλη δεν είναι και κάτι που έχει εφαρμοσθεί τόσο συχνά και τόσο απόλυτα και εκεί πατάει και η Γερμανία ότι δεν υφίσταται αυστηρή υποχρέωση να ανταποκριθεί στις επιταγές αυτού το δικαίου. Το κρατάνε και λίγο φλου. Εάν όμως ήταν δική τους υπόθεση θα το συζητούσαν αλλιώς».
Για τη στάση της γερμανικής κοινής γνώμης λέει πως «η αστρονομική πλειοψηφία του γερμανικού λαού, ιδιαίτερα οι νεότεροι, δεν έχει ιδέα και ούτε ενδιαφέρεται, άλλωστε δεν έχει υπάρξει και τόση ενημέρωση ώστε να του κινήσει το ενδιαφέρον. Μια μειονότητα υπάρχει που είναι ενημερωμένη και ασχολείται με αυτό το ζήτημα».
Οι Πράσινοι ανακίνησαν το θέμα στη Γερμανική βουλή και υπάρχουν προσδοκίες ότι στη νέα κυβέρνηση που θα συγκροτηθεί μπορεί να το επαναφέρουν το θέμα, του σχολιάζουμε...
«Μου κάνει εντύπωση γιατί πριν από 10 περίπου χρόνια, ίσως και λιγότερο, σε μια συνάντηση που είχα βρεθεί για τις αποζημιώσεις, οι Πράσινοι είχαν κάνει παρέμβαση και θυμάμαι πόσο ενάντιοι ήταν να ασχοληθεί η Γερμανία με αυτό το ζήτημα. Θυμάμαι τις θέσεις τους τυπωμένες σε ένα φυλλάδιο Α4. Είχα ξαφνιαστει, δεν περίμενα να δω τόσο συντηρητικές θέσεις. Επρόκειτο για μια παρέμβαση πολλή αρνητική για εμάς και σ΄ένα ύφος πολύ φασιστικό».
Κληθείς να σχολιάσει τη στάση των ελληνικών κυβερνήσεων, ο κ. Σφουντούρης απάντησε:
«Η Ελλάδα, οι ελληνικές κυβερνήσεις, ποτέ δεν φάνηκαν ιδιαίτερα αποφασιστικές να διεκδικήσουν. Επεδείκνυαν μια φοβία, αντί να επιδείξουν ένα σταθερό και έντονο ενδιαφέρον να λυθεί το θέμα».
Ο κ. Σφουντούρης ολοκληρώνει την κουβέντα μας εκφράζοντας την επιθυμία να στέλνει ένα μήνυμα προς την νεολαία της Ελλάδας.
«Το θέμα των επανορθώσεων και τον αποζημιώσεων δεν πρέπει να ξεχαστεί. Οι νέοι πρέπει να επιμείνουν στη διατήρηση της μνήμης και της διεκδίκησης των δίκαιων αιτημάτων μας, αλλά με ήπιο τόνο, να μην κατηγορούν τους Γερμανούς σαν βάρβαρους ή φονιάδες, αλλά να κοιτάξουν να βρουν λογικούς και εφικτούς τρόπους για να συζητηθεί το θέμα, γιατί αυτό δεν το έχουμε καταφέρει ακόμα. Πρέπει να επιμείνουμε με αποφασιστικότητα μέχρι να βρεθεί λύση. Δεν επιτρέπεται να καθιερωθεί η λογική ότι τα εγκλήματα πολέμου ξεχνιούνται και πως δεν υπάρχουν συνέπειες».