Η Ισπανία αποφάσισε την εκταφή του λειψάνου του δικτάτορα Φρανσίσκο Φράνκο από το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο του έξω από τη Μαδρίτη, ώστε να μπορέσει να ταφεί εκ νέου σε ένα μικρό οικογενειακό τάφο στα βόρεια της πρωτεύουσας.
Η απόφαση της κυβέρνησης για μία επιχείρηση που θα υλοποιηθεί σε λογική «κλειστών θυρών» (δηλαδή με ελάχιστη δημοσιότητα) την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2019, ικανοποιεί μια κοινή επιθυμία πολλών, εδώ και δεκαετίες στην Ισπανία, που θεωρούσαν το μαυσωλείο του Φράνκο αποτελεί προσβολή απέναντι στις δεκάδες χιλιάδες που έχασαν τη ζωή τους στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας και από το καθεστώς που ακολούθησε, και ενώ η χώρα έχει εξελιχθεί σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος.
Η εκδήλωση μεταδόθηκε ζωντανά από τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια της Ισπανίας και τις ιστοσελίδες μέσων ενημέρωσης.
Το φέρετρο του Φράνκο ανασύρθηκε από τις μαρμάρινες πλάκες και τους δύο τόνους γρανίτη που το σκέπαζαν. Πρόκειται να μεταφερθεί με ελικόπτερο στο νεκροταφείο Mingorrubio όπου θάφτηκε η σύζυγός του - το οποίο απέχει 57 χιλιόμετρα (35 μίλια) από το μαυσωλείο.
«Νοσταλγοί» ενός δικτάτορα
Σε μια προσπάθεια να διασφαλιστεί η προστασία της ιδιωτικής ζωής και να αποφευχθεί η ανάρτηση βίντεο ή εικόνων της εκταφής στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης, η κυβέρνηση απαγόρευσε τη χρήση φωτογραφικών μηχανών και κινητών τηλεφώνων μεταξύ των 22 μελών της οικογένειας Φράνκο, των κρατικών υπαλλήλων και των εργαζομένων στο μαυσωλείο.
ΙΣΠΑΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Ο Φράνκο διέταξε την δολοφονία του Λόρκα
Φοβούμενη τυχόν επεισόδια, η κυβέρνηση απαγόρευσε επίσης μια διαδήλωση ενάντια στην εκταφή από υποστηρικτές του Φράνκο, ωστόσο περίπου 400 άνθρωποι, μερικοί με σημαίες και σύμβολα του καθεστώτος Φράνκο συγκεντρώθηκαν και έψαλλαν(!) “Viva Franco” κοντά στο νεκροταφείο με την αστυνομία να τους παρακολουθεί.
Η Μακαρένα Μαρτίνεζ Βορντίου, συγγενής του δικτάτορα, δήλωσε ότι αισθάνθηκε «εξοργισμένη» από αυτό που συνέβη και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «βεβηλώνει έναν τάφο».
Ο πρώην Ισπανός πρωθυπουργός Χοσέ Λουίς Θαπατέρο δήλωσε στην ισπανική κρατική τηλεόραση, ότι η εκταφή «έχει μεγάλη σημασία για τη δημοκρατία μας. Σήμερα η δημοκρατία μας γίνεται τελειότερη».
Σύμφωνα με την ισπανική ημερήσια εφημερίδα El Pais, είναι μια σημαντική στιγμή για τη χώρα: «Η Ισπανία τελειώνει με το τελευταίο σημαντικό σύμβολο της δικτατορίας», ανέφερε στο πρωτοσέλιδό της.
Η εκταφή και η εκκαθάριση δεν θα θέσουν τέρμα στην «πολιτική κληρονομιά» του Φράνκο στην πολιτική σκηνή της Ισπανίας, καθώς έρχεται μόλις μερικές εβδομάδες πριν από τις γενικές εκλογές της χώρας στις 10 Νοεμβρίου.
Ο Φράνκο κυβέρνησε την Ισπανία μεταξύ 1939 και 1975, αφού αυτός και άλλοι αξιωματικοί προκάλεσαν στρατιωτική εξέγερση κατά της ισπανικής δημοκρατικής κυβέρνησης το 1936 - μια κίνηση που σηματοδότησε την έναρξη ενός τριετούς εμφυλίου πολέμου.
Η χώρα επέστρεψε στη δημοκρατία τρία χρόνια μετά το θάνατό του, αλλά η συζήτηση σχετικά με τη θέση του στην ισπανική πολιτική ιστορία εξακολουθεί να προκαλεί έντονες αντιδράσεις.
Παρά το γεγονός ότι η δημοτικότητα του δικτάτορα αποτελεί μακρινό παρελθόν, η απόφαση για την εκταφή έχει επικριθεί από τους συγγενείς του Φράνκο, από τα τρία βασικά δεξιά κόμματα της Ισπανίας και από ορισμένα μέλη της Καθολικής Εκκλησίας με το επιχείρημα ότι προκαλεί «το άνοιγμα των παλαιών πολιτικών πληγών».
Η εκταφή προήλθε από τροποποιήσεις του νόμου περί ιστορικής μνήμης του 2007, που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση του Θαπατέρο, με στόχο την αποκατάσταση των εκτιμώμενων 100.000 θυμάτων του εμφυλίου πολέμου και της εποχής του Φράνκο, που έχουν ταφεί σε ανώνυμους τάφους, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων στην κοιλάδα των πεσόντων.
Αφού δεν μπόρεσε να προωθήσει την εκταφή του πέρυσι, ο προσωρινός πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, θέλησε να γίνει η εκταφή πριν από τις εκλογές της 10ης Νοεμβρίου - μια κίνηση που τα κόμματα της αντιπολίτευσης θεωρούν προεκλογική.