Δεκαετίες υποστηρίζω πως στη χώρα μας η τηλεόραση είναι μία τεράστια δύναμη που την έχουμε όμως αξιοποιήσει ελάχιστα. Χωρίς να υποτιμώ την προσφορά της κρατικής τηλεόρασης, είναι γεγονός πώς συχνά έχει μπερδέψει τον παιδαγωγικό - ψυχαγωγικό της ρόλο με την προπαγάνδα ενώ πάλι η ιδιωτική, εξ αρχής και με ελάχιστες εξαιρέσεις, ταυτίστηκε με το κιτς και τη χυδαιότητα. Κάνοντας μακροπρόθεσμα τεράστιο, πολιτιστικό κακό στα ευρέα στρώματα του πληθυσμού. Εθίζοντάς τα στην ευτέλεια.
Τώρα λοιπόν που είμαστε υποχρεωμένοι για άγνωστο, χρονικό διάστημα να μείνουμε στα σπίτια μας έχοντας μικρούς και μεγάλους μαθητές αναγκαστικά περιορισμένους, εγκλωβισμένους θα έλεγα, δεν θα μπορούσε η τηλεόραση να προσφέρει τα μέγιστα, δηλαδή παιδεία και ψυχαγωγία, αναπληρώνοντας κάπως τις χαμένες, σχολικές ώρες; Έτσι, σαν αντίδοτο για τις παλιές τις αμαρτίες.
Είναι αξιέπαινη ασφαλώς η προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να υποκαταστήσει τα μαθήματα που δεν γίνονται στα κλειστά πλέον σχολεία, μέσω σειρών e learning και χρήσης του διαδικτύου. Μέσω μιας κεντρικής πλατφόρμας πληροφοριών. Μόνο που το εγχείρημα μοιάζει στις περισσότερες περιπτώσεις ακατόρθωτο, αν σκεφτεί κανείς την έλλειψη κεντρικού προγραμματισμού, περιφερειακών υποδομών, ανισοτήτων της δημόσιας εκπαίδευσης σε όλη την επικράτεια κλπ.
“Θυμάστε πόσο αποδοτική ήταν κάποτε η εκπαιδευτική τηλεόραση;”
Συγκεκριμένα προγράμματα βέβαια e learning προσφέρει εδώ και χρόνια με επιτυχία το ΕΚΠΑ αλλά και το ανοιχτό Πανεπιστήμιο μαζί με κάποια, ιδιωτικά σχολεία. Όμως στην δημόσια, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση το κενό είναι μεγάλο.
“Γιατί λοιπόν να μην αξιοποιηθεί τάχιστα η τηλεόραση κρατώντας τους μαθητές σε μια στοιχειώδη απασχόληση κατ′ οίκον;”
Προσωπικά μού προκαλεί απορία το γεγονός της μη αξιοποίησης ήδη της δημόσιας τηλεόρασης η οποία στέλνει το σήμα της και στο τελευταίο, ελληνικό σπίτι αποτελώντας και εύκολο και δημοφιλές μέσο. Θα ήταν πολύ πιο απλό και απείρως πιο αποτελεσματικό, από οποιαδήποτε άλλη μορφή ηλεκτρονικής επικοινωνίας, αν την χρησιμοποιούσαμε ανάλογα. Φανταστείτε φερ′ ειπείν το κανάλι της Βουλής ή οι τρεις ΕΡΤ να εκπέμπουν καθημερινά, δίωρα εκπαιδευτικά προγράμματα για τους μαθητές του δημοτικού, του γυμνασίου και του λυκείου σε τρεις ζώνες, πρωινή, μεσημεριανή, βραδινή. Ως υποχρεωτική ή συμπληρωματική, σχολική ύλη. Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε μαθήματα ζωντανά από τηλοψίας ή ραδιοφώνου;
Θυμάστε, επίσης, πόσο αποδοτική ήταν κάποτε η εκπαιδευτική τηλεόραση; Τα προγράμματα αυτής της εκπαιδευτικής τηλεόρασης σίγουρα κάπου υπάρχουν, οργανωμένα σε θεματικές ενότητες, ηλικιακές ομάδες και μορφωτικές ανάγκες και μπορούν άμεσα να προβληθούν.
“Τα από τηλεοράσεως μαθήματα θα ανακούφιζαν τους γονείς που δεν ξέρουν τι να κάνουν τα παιδιά τους αλλά και θα πρόσφεραν και στην τρίτη ηλικία ένα πολύ ενδιαφέρον οπτικοακουστικό δώρο.”
Επίσης μπορούν να αξιοποιηθούν ελληνικές και ξένες σειρές τέχνης, ιστορίας, βιογραφιών προσωπικοτήτων ή αξιόλογα, επιστημονικά ντοκιμαντέρ κλπ. Το αρχείο της ΕΡΤ είναι θησαυρός! Όλα αυτά θα μπορούσαν να συνυπολογιστούν από πλευράς υπουργείου στην εξεταστέα ύλη τουλάχιστον των τάξεων του γυμνασίου και των Α, Β τάξεων του λυκείου. Κι αυτό για να υπάρχει κίνητρο παρακολούθησης από πλευράς μαθητών.
Τα από τηλεοράσεως μαθήματα θα ανακούφιζαν τους γονείς που δεν ξέρουν τι να κάνουν τα παιδιά τους αλλά και θα πρόσφεραν και στην τρίτη ηλικία ένα πολύ ενδιαφέρον οπτικοακουστικό δώρο.
Γιατί λοιπόν να μην αξιοποιηθεί τάχιστα η τηλεόραση κρατώντας τους μαθητές σε μια στοιχειώδη απασχόληση κατ′ οίκον; Αφού πρέπει να βρούμε ΕΠΕΙΓΌΝΤΩΣ τρόπους ώστε τα παιδιά να απασχολούνται δημιουργικά κατά τον υποχρεωτικό εγκλεισμό τους στο σπίτι. Έναν εγκλεισμό που δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει. Μπορεί μέρες, το πιο πιθανόν εβδομάδες αλλά ίσως και μήνες...
“Δεν θα μπορούσαμε να μεταμορφώσουμε το πρόβλημα σε λύση και να καταστήσουμε την αδυναμία μας δύναμη; Αξιοποιώντας άμεσα όλον αυτόν τον άπειρο, πλέον, χρόνο που διαθέτουν μεγάλες ομάδες του πληθυσμού μας μέσω της δημιουργικής παρακολούθησης προγραμμάτων...”
Διερωτώμαι, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο που οργανώνει με μεγάλη επιτυχία χρόνια τώρα ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης στη Στοά του Βιβλίου, δεν θα μπορούσε να μεταδίδεται ζωντανά από την τηλεόραση; Γνωρίζω από προσωπική πείρα ότι υπάρχει τεράστιο αρχείο όλων των μαθημάτων και όλων των κύκλων που έχουν παρουσιαστεί εκεί. Ας κάνουμε λοιπόν κάτι αμέσως!
ΥΓ. Και η ιδιωτική τηλεόραση;
Θα συνεχίζει να παρουσιάζει σκουπίδια είτε σε κονσέρβες είτε σε άμεση μετάδοση; Ωραία ιδέα για την επιτροπή του εορτασμού της Εθνικής Παλιγγενεσίας δεν θα ήταν, να έπειθε τους κεντρικούς, τουλάχιστον, τηλε - διαύλους ώστε να προσαρμόσουν ανάλογα το πρόγραμμά τους; Η κυρία Γιάννα Δασκαλάκη Αγγελοπούλου διαθέτει το κύρος αλλά και την δύναμη ώστε να έρθει σε μία σχετική συμφωνία με τους ανωτέρω τηλεοπτικούς σταθμούς. Έστω και με οικονομικό τίμημα. Διάβολε, πρόκειται για το συλλογικό καλό!
Δεν θα ήταν λοιπόν δυνατόν, μίαν τουλάχιστον ώρα την ημέρα, να μεταδίδονται προγράμματα σχετικά με το ’21; Εννοώ ντοκιμαντέρ, εκπομπές, ομιλίες, συζητήσεις; Ένα είδος ”μαθημάτων κατ′ επιλογή” σε συνδυασμό με τα ”μαθήματα κορμού” που θα μεταδίδουν οι κρατικοί δίαυλοι;
Θέλω να πω, δεν θα μπορούσαμε να μεταμορφώσουμε το πρόβλημα σε λύση και να καταστήσουμε την αδυναμία μας δύναμη; Αξιοποιώντας άμεσα όλον αυτόν τον άπειρο, πλέον, χρόνο που διαθέτουν μεγάλες ομάδες του πληθυσμού μας μέσω της δημιουργικής παρακολούθησης προγραμμάτων που, αυτή την κρίσιμη, κοινωνικά, στιγμή δεν υποβιβάζουν αλλά εμψυχώνουν και αναπτερώνουν;
Μάνος Στεφανίδης
Αν. Καθηγητής ΕΚΠΑ