Όταν ο Νίκος Κοτζιάς ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών, πολλοί τον αντιμετωπίσαμε με σκεπτικισμό στα όρια της καχυποψίας. Τον ακολουθούσε, βλέπετε, η φήμη του «υπερπατριώτη», ίσως ακόμη και του «εθνικιστή», πράγμα ασύμβατο προς τις αρχές της Αριστεράς. Στην πορεία διαψευστήκαμε απολύτως. Ο Κοτζιάς υπήρξε ο πιο πετυχημένος Υπουργός Εξωτερικών των πολλών τελευταίων χρόνων. Ένας σύγχρονος, κοσμοπολίτης διπλωμάτης, οπαδός της διαρκούς γόνιμης κινητικότητας στην Εξωτερική Πολιτική, κόντρα στην ασφάλεια της «ακινησίας», που αποτελούσε ως εκείνη τη στιγμή «σχολή» και καθεστώς διαρκείας στο μέγαρο της Βασιλίσσης Σοφίας. Εγκαινίασε πολυμερή και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, οικοδόμησε τις τριμερείς και τετραμερείς διακρατικές συνεργασίες, συνέβαλε δημιουργικά στις διαδικασίες του Κυπριακού προς την κατεύθυνση της επίλυσης, επέδειξε ασυνήθιστο (και μάλλον απρόσμενο) τσαγανό στην διπλωματική κρίση με τη Ρωσία, υπερασπιζόμενος την εθνική αξιοπρέπεια. Και βέβαια, και πάνω απ’ όλα, έχτισε και τελικά υπέγραψε την Συμφωνία των Πρεσπών, ξεκλειδώνοντας το επί καμιά 30ριά χρόνια επικίνδυνα λιμνάζον Μακεδονικό. Και αυτή ειδικά η υπογραφή είναι που θα τον ακολουθεί, ως τίτλος τιμής, εσαεί. Με τις υποδείξεις και με τις ευλογίες του Πρωθυπουργού φυσικά, όλ’ αυτά, όμως και εκείνος τα πιστώνεται κατά την έκταση της αρμοδιότητάς του…
Ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλές ανοησίες σχετικά με την παραίτηση του έως χθες Υπουργού Εξωτερικών. Είπαν ότι ο Αλέξης Τσίπρας «απέπεμψε τον Κοτζιά», ότι «οδήγησε σε παραίτηση τον Κοτζιά», ότι «θυσίασε τον Κοτζιά», ότι «ανάμεσα στον Κοτζιά και στον Καμμένο διάλεξε τον Καμμένο». Καμία σχέση, απολύτως καμία σχέση.
Τότε γιατί; Τι ήταν εκείνο που οδήγησε τον Νίκο Κοτζιά στην απόφασή του να αποχωρήσει από την Κυβέρνηση; Είναι προφανές πως κάποιοι δείκτες υψηλής «ειδικής» ευαισθησίας του Υπουργού χτύπησαν κόκκινο. Περίμενε ίσως μεγαλύτερη κάλυψη από τον Πρωθυπουργό; Περίμενε κάποιου είδους κραυγαλέα αποδοκιμασία, εκ μέρους του Πρωθυπουργού, του Υπουργού Άμυνας που επεχείρησε να τον υποκαταστήσει;
Όμως ο Τσίπρας στάθηκε από την πρώτη στιγμή σθεναρά με το μέρος του Κοτζιά, όταν έλεγε, με κατηγορηματικότητα, πως «δεν υπάρχει Plan B» για το Μακεδονικό. Υπήρξε αυτή η απόλυτη πολιτική κάλυψη. Όπως υπήρξε η απόλυτη πολιτική αποδοκιμασία των πρωτοβουλιών του Πάνου Καμμένου. Μετά την παραίτηση εξ’ άλλου, ήταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός που ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο των Εξωτερικών αφ’ ενός για να τον τιμήσει μη αναζητώντας αντικαταστάτη, κι αφ’ ετέρου προκειμένου να περιβάλει και να υπερασπιστεί με το κύρος του την Συμφωνία των Πρεσπών. Σημειώνοντας με έμφαση πως δεν θα ανεχθεί πλέον την παραμικρή διγλωσσία. Προφανώς ο Νίκος Κοτζιάς ήθελε κάτι περισσότερο. Όσο για την ιστορία των «μυστικών κονδυλίων» του Υπουργείου Εξωτερικών, κακώς πολύ κακώς και ακαίρως ανεκίνησε το θέμα ο Καμμένος. Χρειάζεται δε πρώτα-πρώτα να πούμε πως δεν υπάρχει Χώρα στον κόσμο της οποίας το ΥΠΕΞ να μην διαθέτει μυστικά κονδύλια για τις ανάγκες του.
Κι ύστερα ειδικά για το ελληνικό ΥΠΕΞ, τα πάντα, τα όσο «μυστικά», ελέγχονται από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Στη σύνθεση της οποίας η ΝΔ έχει διπλή εκπροσώπηση, όπως άλλωστε και όλα τ’ άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, πλην της ΧΑ. Περισσεύει όθεν η πρεμούρα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης που ζητά ειδική έρευνα. Πολύ περισσότερο που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κάλεσε ήδη προς σχετική ενημέρωση τον αρχηγό της. Αν τώρα ο παραιτηθείς Υπουργός περίμενε ειδική συζήτηση και ειδικότερη κάλυψη επ’ αυτού στο πλαίσιο τους Υπουργικού Συμβουλίου, μάλλον κακώς το περίμενε. Ο Πρωθυπουργός, βλέπετε, είναι θέσει υποχρεωμένος υπερασπίζεται την ηρεμία και την ομαλότητα της Κυβέρνησής του δίχως να πυροδοτεί αχρείαστες εντάσεις. Έχοντας πάντα στην έγνοια του την «μεγάλη εικόνα». Και να λειτουργεί αναλόγως. Δίχως να ρισκάρει την συνέχεια του έργου του.
Τα γνωρίζει όλ’ αυτά ο Κοτζιάς, δεν γίνεται να μην τα γνωρίζει. Το ζήτημα είναι πως τα αξιολογεί. Ο τέως Υπουργός Εξωτερικών, με την λαμπρή κυβερνητική θητεία και τις, σε κάθε περίπτωση, άξιες τιμής ευαισθησίες. Ό οποίος όμως όταν σήμερα αναλίσκεται σε αχρείαστους «λεονταρισμούς» και σε ακόμη πιο αχρείαστες «διαρροές», κινδυνεύει να χάσει το δίκιο του…
Κατά τα λοιπά ναι, είναι αυτές πολύ δύσκολες μέρες για την Κυβέρνηση Τσίπρα. Ίσως οι δυσκολότερες μετά το 2015. Αν θα εκτονωθεί η κατάσταση; Ή αν θα υπάρξουν κι άλλες ανάλογες αφορμές ενδοκυβερνητικών αναταράξεων; Ποιος το ξέρει. Είναι αυτό ένα από τα στοιχήματα του Αλέξη Τσίπρα. Τα διόλου «εύκολα» πάντως στοιχήματα…