Πόσο πιο εύκολο είναι να αστειευτούμε με την οικογένειά μας από το να τους πούμε πώς νιώθουμε πραγματικά; Το γέλιο, το χιούμορ και η μεγάλη εξοικείωση που παρέχουν οι πιο κοντινοί κι οι αγαπημένοι μας είναι συχνά το πιο πολύτιμο πράγμα σε μια οικογένεια.
Μπορεί να νιώθουμε φυσικό να εκφράσουμε μια σειρά από συναισθήματα και απόψεις μπροστά στους γονείς, τα αδέρφια μας και άλλους στενούς συγγενείς μας. Αλλά μπορεί να είναι πιο δύσκολο να δείξουμε το ακατέργαστο, ανόθευτο συναίσθημα που βασίζεται σε μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης μας.
Ίσως δυσκολευτούμε να αποκαλύψουμε τις ανασφάλειες και το πόσο ευάλωτοι μπορεί να είμαστε στα μέλη της οικογένειάς μας, ακόμη περισσότερο τους φόβους σας. Αυτές οι πρώτες σχέσεις στη ζωή μας είναι περίπλοκες, μερικές φορές το τραύμα (που μπορεί να έχουμε) πηγάζει από αυτές και μπορεί να φοβόμαστε να απογοητεύσουμε τους συγγενείς, να τους ανησυχήσουμε ή ακόμα και να τους ανατριχιάσουμε. Και πιθανότατα δεν θα θρηνήσουμε για τα δεινά της σεξουαλικής μας ζωής στην οικογένειά μας.
Φυσικά υπάρχουν κι εκείνοι που απευθύνονται στην οικογένειά τους αναφορικά με τα προσωπικά τους θέματα. Αλλά για πολλούς από εμάς, οι προσδοκίες είναι ξεκάθαρες: η οικογένεια έχει να κάνει με τον εορτασμό των καλών στιγμών –γενέθλια, γάμους, αποφοίτηση, πολιτιστικές εκδηλώσεις– και, σίγουρα, να είμαστε εκεί όταν υπάρχει ανάγκη υποστήριξης...
Οι οικογένειές μας σημαίνουν τόσα πολλά για εμάς, μπορεί να αισθανόμαστε βαρύ να αποκαλύψουμε τα βαθύτερα σημάδια και τα συναισθηματικά μας προβλήματα, ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι κι εκείνοι δίνουν τους δικούς τους αγώνες, είτε πρόκειται για ζητήματα ταυτότητας, τραύματα ή θέματα γενεών.
Η Χένα*, που είναι 27 ετών, και εργάζεται για ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα στο Λονδίνο λέει ότι πρέπει να εξετάσει τη νοητική ικανότητα των αγαπημένων της πριν αρχίσει να «ξεφορτώνει» (όλα τα προβλήματά της σ′ εκείνους).
«...Δείχνω ευάλωτη μπροστά στην οικογένειά μου», λέει στην HuffPost UK. «Αλλά δοκιμάζω πραγματικά να το αλλάξω αυτό με τα αδέρφια και τον σύζυγό μου. Νιώθω ότι η οικογένειά μου από το Μπαγκλαντές δεν έχει τη συναισθηματική παιδεία για να μπορέσει να το δεχτεί. Και νομίζω ότι είναι κατανοητό».
Η Χένα δεν αγανακτεί με την οικογένειά της γι′ αυτό, διότι εκτιμά ότι αντιμετωπίζουν τις δικές τους προκλήσεις.
«Η πρώτη τους σκέψη δεν ήταν να δημιουργήσουν ασφαλείς ”χώρους” για να εκφράσουν τα παιδιά τους τον εαυτό τους, τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά τους, αλλά να επιβιώσουν πραγματικά, να βρουν ένα σπίτι στο Ηστ Εντ, μια καλά αμειβόμενη δουλειά και να αντεπιτεθούν στον ρατσισμό που αντιμετώπισαν. Οι γονείς μου απλώς συνέχισαν αυτό, ήταν το μόνο που ήξεραν».
Λόγω των παραπάνω, καθώς και των διαφορών μεταξύ των γενεών και των πολιτισμών, η Χένα λέει ότι είναι πιο εύκολο να ανοιχτεί στον σύντροφο και στα αδέρφια της παρά στους γονείς της. «Ήμουν απρόθυμη να μοιραστώ τις εμπειρίες μου από σεξουαλική επίθεση (που δέχτηκα), γιατί νιώθω ότι δεν με βοηθά να τους τα πω. Είναι σαν να μην έχει συζητηθεί τίποτα», λέει.
«Ακόμη και για θέματα γονιμότητας, δυσκολεύομαι να μιλήσω με τους γονείς μου, τη γιαγιά και τα πεθερικά μου. Αν όντως προκύψει, είναι πολύ σημαντικό, αν θέλει ο Θεός, όλα να λειτουργήσουν (θα μιλήσω), αλλά όχι (να πω) το πώς αντιμετωπίζω τα πράγματα. Μπορώ όμως να μιλήσω για αυτό, να κλάψω με την καρδιά μου και να εκφράσω την θλίψη στα αδέρφια, τον σύντροφο και τους φίλους μου».
Στις περισσότερες περιπτώσεις, κανείς δεν μας αγαπά τόσο πολύ όσο η οικογένειά μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν διστάζουν να εκφράσουν τη γνώμη τους - και ίσως να φοβόμαστε αυτή την κρίση.
«Όταν είμαστε ευάλωτοι, είμαστε ”ανοιχτοί” σε όλες μας τις ανασφάλειες και τα πράγματα που κρατάμε κρυμμένα βαθιά μέσα μας», εξηγεί η Νατάσα Πέιτζ, σύμβουλος και ψυχοθεραπεύτρια διαπιστευμένη στη Βρετανική Ένωση Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπευτών (BACP).
«Το να κάνουμε ένα βήμα έξω από τη ζώνη άνεσής μας μπορεί να είναι δύσκολο. Θέλουμε να μας αγαπούν, να μας αποδέχονται και να μας βλέπουν ως επιτυχημένους, οπότε όταν ανοιχτούμε για τις αποτυχίες ή τα τρωτά μας σημεία, αυτό μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε ανασφαλείς, μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε συναισθηματικά εκτεθειμένοι κι ότι έχουμε χάσει τον έλεγχό μας. Αυτή είναι η αίσθηση της ευπάθειας: απώλεια ελέγχου. Μπορεί να μας αφήσει να νιώθουμε εκτεθειμένοι».
Υπάρχουν και άλλα εμπόδια στο να είμαστε ειλικρινείς. Όταν εκθέτουμε τις προβληματικές «περιοχές» μας σε αγαπημένα πρόσωπα, ξέρουμε ότι ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας και να κάνουμε κάτι γι′ αυτό. «Μπορεί επίσης να ανησυχούμε μήπως ανησυχούν για εμάς», προσθέτει η Πέιτζ. «Η ντροπή παίζει επίσης ρόλο σε αυτό. Όταν νιώθουμε ντροπή νιώθουμε ευάλωτοι».
Τελικά, μπορεί να είναι προς το συμφέρον μας να είμαστε ειλικρινείς και «εμφανείς» λέει.
«Αυτό μπορεί να είναι θετικό για τις σχέσεις μας, καθώς οι άνθρωποι μπορούν να μας κατανοήσουν καλύτερα και ως προς τι χρειαζόμαστε βοήθεια», λέει η Πέιτζ. «(Η εξομολόγηση) μπορεί επίσης να μας φέρει πιο κοντά σε αυτούς που αγαπάμε. Συχνά καλύπτουμε τα τρωτά σημεία μας κρατώντας μυστικά, κρύβοντας τα συναισθήματά μας ή προσποιούμενοι ότι όλα είναι εντάξει...».
Τι μπορούμε να κάνουμε, λοιπόν, αν αισθανόμαστε άβολα να αποκαλυφθούμε να μιλήσουμε για πράγματα που δεν έχουμε συνηθίσει να δείχνουμε στην οικογένειά μας; Η Πέιτζ εξηγεί ότι όλα χρειάζονται εξάσκηση.
«Ας δείξουμε συμπόνια στον εαυτό μας», λέει.
«Ας δοκιμάσουμε να παρουσιάσουμε πόσο ευάλωτοι είμαστε σε ”χώρους” που αισθανόμαστε άνετα όπως στην αρχή με τον θεραπευτή μας, ή με κάποιον με τον οποίο είμαστε συνδεδεμένοι, επειδή αυτό μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα βήμα στο να μπορέσουμε να μοιραστούμε βαθύτερα συναισθήματα με αυτούς με τους οποίους είναι πιο κοντά σε εμάς. Ας μιλήσουμε στην αρχή με κάποιους που εμπιστευόμαστε προτού μοιραστούμε (τα όσα αισθανόμαστε) με άλλους».
Παρά τα όποια άβολα συναισθήματα μπορεί να προκύψουν, όταν είμαστε ανοιχτοί και ειλικρινείς, συνήθως νιώθουμε εκατό φορές καλύτερα.
Για τη Χένα, όσο δύσκολο κι αν ήταν, τα κατάφερε τελικά να ανοιχτεί λίγο με τους γονείς και τους αγαπημένους της – αντιμετωπίζοντας αυτά τα θέματα με λίγη υπομονή και κατανόηση. «Τους δείχνω πόσο ευάλωτη είμαι τώρα, αλλά έχω συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι η οικογένειά μου δεν θα ξέρει πάντα πώς να το χειριστεί και αυτό είναι οκ».
* Το όνομά της άλλαξε ώστε να διατηρηθεί ιδιωτικότητα.