Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου την προτεινόμενη νέα ομάδα των Ευρωπαίων Επιτρόπων. Ήδη η επιλογή συγκεκριμένων προσώπων και των χαρτοφυλακίων που τους ανατέθηκαν εγείρουν προβληματισμούς αναφορικά με τις αλλαγές ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των κρατών μελών, ενώ γίνεται λόγος και για μια Κομισιόν η οποία έχει σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο όπου οι πολιτικές αρμοδιότητες των επιτρόπων αλληλοεπικαλύπτονται καθιστώντας τη φον ντερ Λάιεν κυρίαρχο του παιχνιδιού και κατά προέκταση την ισχυρότερη γυναίκα στην ΕΕ.
«...Κάθε μέλος του Κολλεγίου των Επιτρόπων είναι ισότιμο - και κάθε επίτροπος έχει ίση ευθύνη για την επίτευξη των προτεραιοτήτων μας...Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι Επίτροποι πρέπει να συνεργαστούν» είπε η φον ντερ Λάιεν κατά τη συνέντευξη Τύπου και διευκρίνισε ότι κάθε Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος θα έχει επίσης ένα χαρτοφυλάκιο στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθεί κα να πρέπει να συνεργαστεί με άλλους Επιτρόπους.
«Διότι ό,τι επηρεάζει την ασφάλεια επηρεάζει τη δημοκρατία, ό,τι επηρεάζει την οικονομία επηρεάζει την κοινωνία, και ό,τι επηρεάζει το κλίμα και το περιβάλλον, επηρεάζει επίσης τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις... Πιο λιτή δομή, πιο διαδραστική και διασυνδεδεμένη» τόνισε.
Ήταν ένας Γάλλος, μια Ισπανίδα και ένας Ολλανδός...
Ή αλλιώς
Μπερδεμένα χαρτοφυλάκια
Ετσι δεν είναι ξεκάθαρο εάν, βάσει της νέας σύνθεσης, θα υπάρξει συνεργασία ή σύγχυση.
Για παράδειγμα η φον ντερ Λάιεν πρότεινε την Τερέζα Ριμπέιρα (Ισπανία) ως Εκτελεστική Αντιπρόεδρο για μια καθαρή, δίκαιη και ανταγωνιστική μετάβαση, με αρμοδιότητες για το κλίμα. Επίσης της ανέθεσε την ευθύνη να διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα παραμείνει σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και ότι θα απαλλαγούμε από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εκπομπές.
Όμως, ο έμπιστος της φον ντερ Λάιεν, ο Ολλανδός Βούπκε Χοέστρα, θα είναι ο αρμόδιος Επίτροπος για το κλίμα, την κλιματική διπλωματία και την απαλλαγή από τον άνθρακα.
Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπεύθυνη για το Περιβάλλον είναι η Τζέσικα Ρόσγουολ (Σουηδία).
Σχετικά με τον Χοέστρα η φον ντερ Λάιεν του ανέθεσε και την ευθύνη για θέματα φορολογίας.
Έτσι ο Χοέστρα θα πρέπει να δίνει αναφορά, ή να ελέγχει προς όφελος της φον ντερ Λάιεν, δύο από τους εκτελεστικούς αντιπροέδρους και συγκεκριμένα την Ισπανίδα σοσιαλίστρια Τερέζα Ριμπέιρα, αλλά και τον Γάλλο έμπιστο του Μακρόν, τον Στεφάν Σεζουρνέ.
Ο Σεζουρνέ είναι υπεύθυνος για τη Βιομηχανία, τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και την ενιαία αγορά. Ο Γάλλος εκτελεστικός αντιπρόεδρος μεταξύ άλλων θα πρέπει, σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, «να καθοδηγήσει το έργο για τη δημιουργία των συνθηκών που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις της ΕΕ να αναπτυχθούν - από τις επενδύσεις και την καινοτομία μέχρι την οικονομική σταθερότητα και την εμπορική και οικονομική ασφάλεια».
Στην εξωτερική πολιτική. Μπορεί η Κάγια Κάλας (Εσθονία) να ανέλαβε Ύπατη Εκπρόσωπος και Αντιπρόεδρός της ΕΕ, όμως μπορεί να προκύψει διαμάχη, σχετικά με τις αρμοδιότητες αναφορικά με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, με την Ντουμπράφσκα Σουίτσα (Κροατία). Η Σουίτσα προτάθηκε ως Επίτροπος για τη Μεσόγειο και όταν λέμε Μεσόγειο δεν εννοούμε μόνο ζητήματα μεταναστευτικού ή συνεργασιών, αλλά και ζητήματα που αφορούν τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
«Η Ντουμπράφσκα Σουίτσα θα είναι ο Επίτροπος για τη Μεσόγειο. Της αναθέτω αυτόν τον νέο ρόλο. Θα είναι επίσης υπεύθυνη για την ευρύτερη νότια γειτονιά. Θα συνεργαστεί στενά με την Κάγια Κάλας - και πολλούς άλλους Επιτρόπους - για την ανάπτυξη των κοινών μας συμφερόντων με την περιοχή» δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
Ακόμη μια περίπτωση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι αυτή του Άντριους Κουμπίλιους (Λιθουανία) ο οποίος θα είναι ο Επίτροπος για την Άμυνα και το Διάστημα. Θα ασχοληθεί με την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Άμυνας και την ενίσχυση των επενδύσεων και της βιομηχανικής ικανότητας της ΕΕ.
Όμως η δομή όπως έχει διαμορφωθεί σημαίνει πως ο Κουμπίλιους θα εξαρτάται από τους Στεφάν Σεζουρνέ (βιομηχανική στρατηγική), την Κάλας, αλλά και τη Χένα Βιρκούνεν (Φινλανδία) την Εκτελεστική Αντιπρόεδρο για την Τεχνολογία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία, αλλά και υπεύθυνη για το χαρτοφυλάκιο ψηφιακών τεχνολογιών και τεχνολογιών αιχμής.
Επίτροπος Απασχόλησης...τέλος
Όμως η κριτική δεν σταματάει εδώ. Εντονες είναι οι αντιδράσεις για τη μετονομασία του χαρτοφυλακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα σε «Ανθρώπινου δυναμικού, δεξιοτήτων και ετοιμότητας».
Τα Ευρωπαϊκά Συνδικάτα εξέλαβαν αυτή την αλλαγή ως μια κίνηση που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τα δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC) κάλεσε τη φον ντερ Λάιεν να επαναφέρει επειγόντως το προηγούμενο χαρτοφυλάκιο, υπενθυμίζοντας ότι σε κάθε Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τη δεκαετία του 1970 περιλαμβάνεται Επίτροπος για την Απασχόληση και τις Κοινωνικές Υποθέσεις (ή για την Απασχόληση και τα Κοινωνικά Δικαιώματα, όπως ονομάζεται από το 2019).
Που πήγε η Ισότητα;
Εντωμεταξύ το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF) που εκπροσωπεί το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα, δηλώνει εξαιρετικά έκπληκτο και απογοητευμένο για την έλλειψη ενός ειδικού χαρτοφυλακίου για την Ισότητα στην ΕΕ (όπως υπήρχε μέχρι σήμερα) και που πλέον θα αποτελεί μόνο ένα υποτμήμα του χαρτοφυλακίου της αλγερινής καταγωγής Επιτρόπου Χάτζα Λαμπίπ (Βέλγιο).
Ετσι το χαρτοφυλάκιο ”Ετοιμότητας, διαχείρισης κρίσεων και Ισότητας” θεωρείται και από σημαντική μερίδα γυναικείων οργανώσεων ως «μια καθαρή υποχώρηση όλων των επιτευγμάτων της προηγούμενης Επιτροπής για την Ισότητα και δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο
Οι οργανώσεις που αντιδρούν πιστεύουν ότι η Λαμπίπ θα δυσκολευτεί να ισορροπήσει μεταξύ καταστάσεων κρίσεων (φυσικές καταστροφές, πιθανές υγειονομικές κρίσεις κτλ) και θεμάτων ισότητας.
Η αλληλοεπικάλυψη των αρμοδιοτήτων και η πολυδιάσπαση των χαρτοφυλακίων μπορεί να γίνει ακόμη πιο σαφής, ή ασαφής, εάν δει κανείς τον πίνακα με τη σύνθεση της νέας Κομισιόν.
Ποιος κερδίζει από τη «δημιουργική» ασάφεια;
Τα μπερδεμένα χαρτοφυλάκια δεν είναι λάθος, εκτιμούν πολλοί αναλυτές, αλλά μια προσπάθεια της φον ντερ Λάιεν να καταστεί΄κυριάρχη του παιχνιδιού ήτοι να μπορεί να ελέγχει τους πολιτικούς υφισταμένους της και η πολιτική της να μην αμφισβητείται. Γι΄αυτό και υποβάθμισε, υποστηρίζουν, τις θέσεις των αντιπροέδρων σε εκτελεστικούς αντιπροέδρους.
Μάλιστα, η παραίτηση του ισχυρού Μπρετόν, ο οποίος ευθέως είχε αμφισβητήσει τη φον ντερ Λάιεν τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του, όσο και κατά την παραίτησή του, θεωρείται ότι πράγματι μεθοδεύθηκε από τη Γερμανίδα πρόεδρο της Κομισιόν, η οποία υποσχέθηκε ένα πιο ισχυρό χαρτοφυλάκιο στον Μακρόν, ο οποίος φαίνεται ότι συναίνεσε και μόλις λίγες ώρες μετά την παραίτηση του Επιτρόπου για την Εσωτερική Αγορά ανακοίνωσε τον Σεζουρνέ.
Έτσι μπορεί η Γαλλία να απέκτησε, στα χαρτιά, ένα πιο ισχυρό και διευρυμένο χαρτοφυλάκιο, όμως ο Σεζουρνέ αντί για αντιπρόεδρος έγινε εκτελεστικός αντιπρόεδρος, στο χαρτοφυλάκιο του εμπλέκονται και άλλοι και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η φιλοδοξία του Μακρόν να παίξει η χώρα του κυρίαρχο ρόλο στην ΕΕ θα γίνει πραγματικότητα. Ο Σεζουρνέ θα πρέπει να αποδείξει τον εαυτό του.
Την ίδια ώρα η φον ντερ Λάιεν έχει ήδη απαλλαχθεί απ΄όλες τις προσωπικότητες που σήκωναν ανάστημα. Ο Φρανς Τίμερμανς, είχε παραιτηθεί, ο Μπρετόν είναι εκτός, ο Μπορέλ θα αντικασταθεί από την Κάλας, ο Σαρλ Μισέλ από τον Πορτογάλο Αντόνιο Κόστα ο οποίος θεωρείται βέβαιο ότι δεν πρόκειται να συγκρουστεί μαζί της όπως ο προκάτοχός του.
Επιπλέον, η πλειονότητα του σώματος των Επιτρόπων ανήκει στη δεξιά. Δεκατρία μέλη του σώματος των Επιτρόπων προέρχονται από την πολιτική της οικογένεια, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), ενώ συμπεριέλαβε και τον υπερσυντηριτικό του ECR Ραφαέλ Φίττο προτείνοντάς τον ως εκτελεστικό αντιπρόεδρο, καθώς και τον Αυστριακό Μάγκνους Μπρύνερ, από το Αυστριακό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP), που του έδωσε το χαρτοφυλάκιο για τη μετανάστευση, δίνοντας έτσι το στίγμα για την πολιτική της νέας Κομισιόν.
Τσουρούφλισμα στο Ευρωκοινοβούλιο
Όλοι οι επίτροποι και οι αντιπρόεδρος εκτός από την Κάλας, θα πρέπει να περάσουν από ακρόαση από το Ευρωκοινοβούλιο. Η εξέταση αναμένεται για ορισμένους να είναι ιδιαίτερα αυστηρή αφού δεν θα εξετάσουν μόνο εάν έχουν τα εφόδια για να φέρουν εις πέρας το έργο που τους έχει ανατεθεί αλλά θα μιλήσουν και για το παρελθόν τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην προηγούμενη συγκρότηση της Κομισιόν τρεις υποψήφιοι κόπηκαν.
Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις όπως για παράδειγμα αυτή του Ιταλού στενού συνεργάτη της Μελόνι του Ραφαέλ Φίτο, με μερίδα των ευρωβουλευτών να τον χαρακτηρίζει ακροδεξιό.
Επίσης σύμφωνα με την μη κερδοσκοπική οργάνωση Corporate Europe Observatory, η οποία διερευνά και αποκαλύπτει την επιρροή που απολαμβάνουν οι εταιρείες και οι ομάδες πίεσης (Λόμπι) στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ, διαπίστωσε ότι πολλοί από τους υποψηφίους Επιτρόπους εμπλέκονται σε υποθέσεις που έρχονται σε σύγκρουση με τα χαρτοφυλάκια τα οποία τους έχουν ανατεθεί.
Οι περιπτώσεις που ανέφερε η οργάνωση δημοσιεύθηκαν στα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ.
Για παράδειγμα η οργάνωση αναφέρει τους:
Βούπκε Χοέστρα ο οποίος αντιμετώπισε κοινοβουλευτική έρευνα το 2023 επειδή φέρεται να προώθησε την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ολλανδία για προσωπικό οικονομικό όφελος. Η καριέρα του σημαδεύτηκε από συγκρούσεις συμφερόντων, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του ως Ολλανδού γερουσιαστή ενώ συνεργαζόταν με την McKinsey, και κατονομάστηκε στα Pandora Papers για υπεράκτιες συναλλαγές. Η αντίθεσή του στην οικονομική στήριξη κατά τη διάρκεια του COVID-19 επιβάρυνε επίσης τις σχέσεις με πολιτικούς της Νότιας Ευρώπης, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη αλληλεγγύης του.
Μαρία Αλμπουκέρκι (Πορτογαλία) – Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: Αμέσως αφού έγινε υπουργός Οικονομικών, πήδηξε στο άρμα της εισπρακτικής εταιρείας Arrow Global με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία διαχειριζόταν επισφαλή χρέη ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ [του πορτογαλικού ομίλου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών] Banif.
Τζόζεφ Σικέλα (Τσεχία) - Διεθνείς εταιρικές σχέσεις. Στην Erste Group, έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ήταν υπεύθυνος για την εταιρική και επενδυτική τραπεζική, τις συγχωνεύσεις και εξαγορές, τη χρηματοδότηση ακινήτων, τη χρηματοδότηση του εμπορίου, τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τη μακροοικονομική ανάλυση.
Εκατερίνα Ζαχαρίεβα (Βουλγαρία) – Νεοφυείς επιχειρήσεις, έρευνα και καινοτομία: Το 2018, κατηγορήθηκε ότι χορηγούσε έναντι χρηματικής αμοιβής διαβατήρια σε αλλοδαπούς
Μάρτα Κος (Σλοβενία) - Διεύρυνση Διεύρυνση: Εργάζεται ως Ανώτερη σύμβουλος στην Kreab, μία από τις μεγαλύτερες συμβουλευτικές εταιρείες πίεσης μεγάλων επιχειρήσεων. Στους εταιρικούς πελάτες της Kreab περιλαμβάνονται η Amazon, η Google και η BP, καθώς και τράπεζες και κατασκευαστές χημικών προϊόντων. Έχει επίσης τον Henri Getaz, Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ).
Τον Οκτώβριο αναμένεται η συνέχεια στο Ευρωκοινοβούλιο ενώ την ίδια ώρα οι διεθνείς εξελίξεις είναι ραγδαίες...