Ο Ασήρ Χαϊντέρ, με καταγωγή από το Πακιστάν, μεγάλωσε στην Ελλάδα και εργάζεται ως δημοσιογράφος. Εκπρόσωπος της Κοινότητας Σιϊτών Μουσουλμάνων Ελλάδος, πλέον, ο Ασήρ μετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ισλαμικού Τεμένους Αθηνών. Με αφορμή τα «θυρανοίξια» του τεμένους, η HuffPost Greece συνομίλησε μαζί του για όλο το εύρος των ζητημάτων που αφορούν το πρώτο (στη σύγχρονη εποχή) τζαμί της Αθήνας.
-Την Παρασκευή έγιναν λοιπόν τα ‘εγκαίνια’ του τεμένους Αθηνών;
Το τέμενος δεν λειτουργεί ακόμα- αυτό θα γίνει πολύ σύντομα, πιθανότατα μέχρι τον Σεπτέμβριο, όπως ανακοίνωσε και ο υπουργός, κ. Γαβρόγλου. Την Παρασκευή έγινε μια επίσκεψη στο τέμενος- εκτός της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, παραβρέθηκαν μέλη των μουσουλμανικών κοινοτήτων της Αθήνας, εκπρόσωποι όλων των μουσουλμάνων, Σουνιτών και Σιϊτών- δεν έχουν σημασία τα δόγματα. Μέχρι πρότινος τον χώρο επισκέπτονταν μόνο τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του τεμένους, για να έχουν εικόνα της εξέλιξης των εργασιών και σε ορισμένες περιπτώσεις να βοηθήσουν με τις γνώσεις τους ώστε το εργο να είναι σύμφωνο με τις αρχές του Ισλάμ. «Παραδείγματος χάριν, στο ‘μεχράμπ’, τον άμβωνα δηλαδή, έπρεπε να επιλέξουμε κάποια φράση, κάποια λόγια του Κορανίου που θα αναγραφόταν από πάνω του. Καταλήξαμε τελικά σε μια παραίνεση του Αλλάχ, από το δεύτερο κεφάλαιο του Κορανίου, όπου καλεί τους πιστούς να κατευθυνθούν προς τη Μέκκα».
-Πως επιλέχθηκαν τα μέλη του Δ.Σ. του τεμένους;
Διορίστηκαν με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στο επταμελές Δ.Σ. μετέχουν πέντε μέλη από τον Δήμο Αθηναίων (2), το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Παιδείας, ένας δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω με ειδίκευση στο δημόσιο δίκαιο και δύο μέλη- εκπρόσωποι των μουσουλμανικών κοινοτήτων. Τα δύο αυτά μέλη επιλέχθηκαν από τον υπουργό Παιδείας μεταξύ υποψηφίων που πρότειναν οι ιδιες οι μουσουλμανικές κοινότητες. Αυτά είναι τα τακτικά μέλη του Δ.Σ.- υπάρχουν και επτά αναπληρωματικά, με την ίδια διάρθρωση (5+2 εκπρόσωποι μουσουλμανικών κοινοτήτων).
-Σαν έργο έχει ολοκληρωθεί;
Είναι έτοιμο εδώ και δύο μήνες. Απομένει η τοποθέτηση ηχοσυστήματος, αλλά αυτό είναι υπόθεση λίγων ωρών, θα γίνει ανά πάσα στιγμή. Δεν εκκρεμεί πλέον τίποτα σημαντικό.
«Η κατασκευή του τεμένους είχε ξεκινήσει μέσα στο 2017 και εντός πέντε μηνών, αρχές του 2018 το έργο είχε ολοκληρωθεί. Το τέμενος ανήκει και είναι στην δικαιοδοσία του Υπουργείου Παιδείας, όμως ο περιβάλλοντας χώρος ανήκει στον Δήμο Αθηναίων. Εκεί εμπλέκονταν και άλλες υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων και του Υπουργείου Υποδομών και χρειάστηκαν παραπάνω χρόνο για να κατεδαφίσουν κάποιες παλιές αποθήκες και να διαμορφώσουν το πράσινο (έχει ένα ωραιότατο γκαζόν), να φτιάξουν μια παιδική χαρά, το συντριβάνι μπροστά από το τέμενος κ.α.». «Το τέμενος κόστισε 847.000 ευρώ και είναι περίπου χίλια τετραγωνικά μέτρα. Εντός του υπάρχουν δύο επιμέρους αίθουσες: μία μεγάλη για τους άντρες, όπου μπορούν να προσευχηθούν 312 πιστοί και δίπλα μια μικρή για τις γυναίκες, που η χωρητικότητά της είναι 56 άτομα. Υπάρχει επίσης ένας μικρός βοηθητικός χώρος και το γραφείο του ιμάμη».
-Είναι ικανοποιημένοι οι μουσουλμάνοι της Αθήνας;
Για εμάς είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Έχουμε μεγάλο σεβασμό για το τέμενος της Αθήνας. Κατά καιρούς ακούστηκαν αρνητικές κριτικές, αλλά για τους μουσουλμάνους αυτής της πόλης, το τέμενος είναι η «Μέκκα» της Αθήνας, ο πιο ιερός τόπος της πόλης.
-Τι αρνητικές κριτικές έγιναν;
Κυρίως για την απουσία μιναρέ. Θέλω όμως να διευκρινίσω ότι ο μιναρές δεν σχετίζεται με την μουσουλμανική πίστη αλλά με την ισλαμική αρχιτεκτονική. Στα παλιά χρόνια, επί του Προφήτη π.χ., τα ισλαμικά τεμένη δεν είχαν μιναρέ. Μέχρι και η Μέκκα για πάρα πολλά χρόνια δεν είχε μιναρέ. Είναι μια κατοπινή προσθήκη.
«Αυτό δε σημαίνει ότι το τέμενος απαγορεύεται να έχει μιναρέ- ίσως στα επόμενα χρόνια, αφού το συζητήσουμε, να γίνει και μιναρές. Αυτή είναι και η θέση του Υπουργείου Παιδείας».
-Το τέμενος της Αθήνας διαφέρει από τα αντίστοιχα τεμένη άλλων ευρωπαϊκών πόλεων;
Υπάρχει μια σημαντική διαφοροποίηση: οι μουσουλμάνοι της Αθήνας απέκτησαν ένα τέμενος που κτίστηκε με 100% κρατική επιχορήγηση. Τα τζαμιά που έχουν ανεγερθεί σε άλλες πόλεις της Ευρώπης είναι ιδιωτικά. Το τέμενος Αθηνών έχει διαφορετική (και ευρύτερη) σημασία.
«Στην Αττική υπάρχουν 117 άτυπα μουσουλμανικά κέντρα λατρείας», λέει ο Ασήρ. «Πριν το 2012 δεν υπήρχε η σχετική νομοθεσία, ώστε να αναγνωριστούν τα άτυπα κέντρα λατρείας- και αυτό δεν ίσχυε μόνο για τους μουσουλμάνους αλλά για όλες τις θρησκείες. Από το ’12 μέχρι και σήμερα περίπου 10 χώροι λατρείας (ισλάμ) έχουν πάρει άδεια λειτουργίας ευκτηρίου οίκου, είναι δηλαδή επίσημοι χώροι λατρείας, αφού πληρούσαν τις προϋποθέσεις του νόμου».
-Θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν;
Προφανώς. Το τέμενος χωράει 350 ανθρώπους- η μουσουλμανική κοινότητα της Αθήνας αριθμεί περίπου 200.000 μέλη. Επίσης, το τέμενος βρίσκεται στον Βοτανικό, ενώ μουσουλμάνοι βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλη την Αττική. Δεν είναι εφικτό λοιπόν για τη συντριπτική τους πλειοψηφία να προσεύχονται 3 ή 5 φορές την ημέρα στο τέμενος. «Σαν μουσουλμανική κοινότητα θα προσπαθήσουμε να πάρουν άδεια και οι υπόλοιποι άτυποι χώροι λατρείας και να λειτουργήσουν ως ‘ευκτήριοι οίκοι’ παράλληλα με το τέμενος του Βοτανικού.
-Γιατί το τέμενος κτίστηκε με 100% χρηματοδότηση από το ελληνικό κράτος; Ήταν μια επιλογή της ελληνικής πολιτείας ή δεν υπήρχαν δωρεές;
Υπήρχαν δωρεές και προτάσεις από διάφορες μουσουλμανικές χώρες. Ήταν, όμως, απόφαση της ελληνικής πολιτείας να κατασκευαστεί το τέμενος αποκλειστικά με πόρους του ελληνικού κράτους- και νομίζω ήταν μια σοφή απόφαση. Γιατί από τη στιγμή που σε οποιοδήποτε ζήτημα μπαίνουν και ξένα λεφτά, σίγουρα ανακατεύονται και ξένες πολιτικές. Κακώς ξένοι αρχηγοί κρατών μπήκαν στη διαδικασία να κάνουν δηλώσεις, υπέρ ή κατά, του τεμένους Αθηνών. Μόνο έβλαψαν το έργο τέτοιες δηλώσεις- είναι σαφές ότι το τέμενος της Αθήνας δεν σχετίζεται σε τίποτα με τη γειτονική μας χώρα (Τουρκία). Το τέμενος είναι εσωτερικό μας ζήτημα και δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τους μουσουλμάνους της Ελλάδας και της Αθήνας- όχι σαν χάρη σε κάποιο ξένο κράτος.
-Πως θα λειτουργεί, σε καθημερινή βάση, το τέμενος;
Συντάξαμε έναν κανονισμό λειτουργίας βάσει του οποίου θα είναι ανοικτό 5 φορές/ ώρες της ημέρας για τις ανάγκες της προσευχής. Επίσης θα λειτουργεί κατά τη διάρκεια του ιερού μήνα του ραμαζανιού, όπως και στις δύο μεγάλες γιορτές μας (Έιντ Αλ Φιτρ και Έιντ Αλ Αντχα).
-Στο τέμενος, χριστιανοί, ή πιστοί άλλων θρησκειών και δογμάτων μπορούν να εισέλθουν;
Φυσικά. Είναι ένα δημόσιο έργο- αλλά και από θρησκευτικής άποψης, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός, ή διαχωρισμός σε μουσουλμάνους και μη. Το τέμενος θα είναι ανοικτό για ανθρώπους όλων των θρησκειών και των δογμάτων.
-Έχουν γίνει κάποιοι βανδαλισμοί στον χώρο;
Γράφτηκαν κάποια συνθήματα, πριν μερικούς μήνες. Από την έναρξη των εργασιών στο τέμενος, παρόμοια περιστατικά συνέβησαν 4- 5 φορές, συνήθως στο περιθώριο κάποιων αντί- συγκεντρώσεων. Εναντιώνονται κάποιοι άνθρωποι στην ανέγερση του τεμένους, ορισμένοι έγραψαν συνθήματα. Δεν είναι κάτι καινούργιο αυτό, ακροδεξιοί να αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο. Εμείς δεν ανησυχούμε, ούτε φοβόμαστε, γιατί ξέρουμε ότι το έργο αυτό είναι σύννομο του ελληνικού συντάγματος. Είχαν γίνει και στο παρελθόν κάποιες προσφυγές που, όμως, απορρίφθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Ευχόμαστε να αντιληφθούν την πραγματικότητα, ακόμα και αυτοί οι λίγοι άνθρωποι που εναντιώνονται- ίσως θέλουν το χρόνο τους. Πιστεύω ότι θα ηρεμήσουνε και θα καταλάβουνε ότι υπάρχουν συνάνθρωποί τους σε αυτή τη χώρα που έχουν άλλες λατρευτικές συνήθειες και ανάγκες. Και ότι το τέμενος ήταν κάτι αναγκαίο».